Przejdź do zawartości

Sekrety księżnej de Cadignan

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Sekrety księżnej de Cadignan
Les Secrets de la princesse de Cadignan
Ilustracja
Ilustracja Alcide'a Théophile Robaudi
Autor

Honoriusz Balzac

Typ utworu

powieść

Wydanie oryginalne
Miejsce wydania

Francja

Język

francuski

Data wydania

1839

Pierwsze wydanie polskie
Przekład

Tadeusz Boy-Żeleński

Sekrety księżnej de Cadignan (oryg. fr. Les Secrets de la princesse de Cadignan) – powieść Honoriusza Balzaka z 1839, należąca do cyklu Komedia ludzka. Stanowi część Scen z życia paryskiego.

Treść

[edytuj | edytuj kod]

Jest rok 1833, księżna Diana de Cadignan de Mafrigneuse (z domu d'Uxelles) wycofała się właśnie z życia wielkiego świata paryskiego, w którym przez lata zdobyła sławę jednej z tych kobiet, które złamały najwięcej męskich serc, niszcząc równocześnie ambicje i fortuny. Mimo tego pani de Cadignan czuje się niespełniona w życiu, gdyż mimo niezliczonej ilości miłosnych przygód nigdy tak naprawdę nie kochała. Dlatego po rezygnacji ze światowego życia utrzymuje kontakt jedynie z przyjaciółką, markizą d'Espard. Ta ostatnia przedstawia jej człowieka jej zdaniem naprawdę niezwykłego: barona Daniela d'Artheza, pisarza, człowieka, który mimo odziedziczenia ogromnej rodzinnej fortuny nadal trudni się pisaniem i odmawia uczestnictwa w wielkoświatowych intrygach, choć jest z tego powodu obiektem licznych żartów. D'Arthez nie wie nic o zwyczajach panujących na salonach, toteż zaintrygowana jego osobowością i zarazem znudzona nowym życiem pani de Cadignan postanawia go uwieść. Plan ten udaje się. Chociaż d'Arthez dobrze zna życiorys arystokratki, a jego nieżyjący już przyjaciel Michel Chrestien był w niej bez pamięci i nieszczęśliwie zakochany, nie jest w stanie oprzeć się jej urodzie, jak i temu, co kobieta opowiada mu o sobie i swoim życiu, całkowicie podporządkowanemu konwenansom salonowym oraz pieniądzom. Przekonany o tym, że pani de Cadignan jest raczej ofiarą obyczajów swojej epoki niż "łamaczką serc i fortun", za jaką jest uważana, d'Arthez zaczyna nawet publicznie jej bronić. Tymczasem arystokratka sama zakochuje się w człowieku, który miał być jedynie ofiarą jej nowego podboju. Zastanawia się, czy może i powinna nawiązać nowy związek, ostatecznie decyduje się na to i wreszcie znajduje swoje szczęście.

Cechy utworu

[edytuj | edytuj kod]

Sekrety księżnej de Cadignan są jednym z wielu w Komedii ludzkiej studiów psychologii kobiety dojrzałej (tytułowa bohaterka ma 36 lat) oraz przeżywania przez nią późnej, lecz prawdziwej (w odróżnieniu od wcześniejszych związków) miłości. Podczas gdy w wielu wcześniejszych utworach Balzak krytykował obyczaje salonowe z ich wszechobecnym zakłamaniem, odgrywaniem wielkich uczuć i podporządkowywaniem uczuć korzyściom materialnym, Sekrety księżnej de Cadignan ukazują możliwość metamorfozy nawet osoby, która przez wiele lat przebywała w takim właśnie środowisku. Wymowę symboliczną mają dwa nazwiska głównej bohaterki - przejście z mężowskiego tytułu de Mafrigneuse na odziedziczony po zmarłym krewnym de Cadignan wyraża również zmianę wartości i zachowania księżnej. Z kolei postać d'Artheza, chociaż pojawia się też w innych tomach cyklu (m.in. w Straconych złudzeniach), w tym utworze pełni głównie funkcję autobiograficzną, całość dzieła ilustruje bowiem niespełnione marzenie samego Balzaka o zostaniu bohaterem romansu między powieściopisarzem a wielką damą. Fakt, iż jest to jedna z nielicznych części Komedii ludzkiej o tak jednoznacznie szczęśliwym zakończeniu podkreśla dodatkowo krytykę obyczajów salonowych przeprowadzaną przez Balzaka w całym cyklu, wskazując myśl autora, że droga do prawdziwego szczęścia wiedzie z pominięciem wartości lansowanych przez wielki świat.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]