Siódmaczek leśny
![]() | |
Systematyka[1][2] | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Podkrólestwo | |
Nadgromada | |
Gromada | |
Podgromada | |
Nadklasa | |
Klasa | |
Nadrząd | |
Rząd | |
Rodzina | |
Rodzaj | |
Gatunek |
siódmaczek leśny |
Nazwa systematyczna | |
Lysimachia europaea (L.) U.Manns & Anderb. Willdenowia 39: 51 (2009)[3] |
Siódmaczek leśny, s. europejski (Lysimachia europaea (L.) U.Manns & Anderb.) – gatunek rośliny z rodziny pierwiosnkowatych (tradycyjnie zaliczany do rodzaju siódmaczek Trientalis, stąd nazwa zwyczajowa niespójna z współczesną klasyfikacją naukową). Występuje w Ameryce Północnej, Azji i Europie. W Polsce roślina rozpowszechniona.
Rozmieszczenie geograficzne
[edytuj | edytuj kod]Gatunek występuje w strefie klimatu umiarkowanego i okołobiegunowego na półkuli północnej. Rośnie w północnej i środkowej Europie na wschód od Francji i Wielkiej Brytanii, także na Islandii; w północnej Azji sięgając na południu po Kazachstan, Mongolię, północne Chiny i Japonię. Na kontynencie północnoamerykańskim obecny jest na Grenlandii oraz w jego północno-zachodniej i zachodniej części, na południu sięgając po Kalifornię[3].
W Polsce gatunek jest pospolity na znacznej części niżu, lokalnie bywa rzadszy (np. w środkowej Wielkopolsce i na północnym Mazowszu)[4], dość częsty jest w Sudetach, ale rzadki w Karpatach[4][5].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]

- Pokrój
- Roślina zielna. Łodyga prosto wzniesiona, o wysokości 5–20 cm[5][6], rzadko do 30 cm[6], naga. Dołem bezlistna, jedynie w szczytowej części z liśćmi w okółku[5].
- Liście
- W okółku na szczycie łodygi wyrasta 5–7 eliptycznych i całobrzegich liści o zaostrzonych wierzchołkach. Pod tym okółkiem występuje od 1 do 3 znacznie mniejszych liści[5].
- Kwiaty
- Wyrastają pojedynczo na długich szypułkach ze środka okółka liści, zwykle 1–2, rzadko 3–4. Kielich złożony zwykle z 7 równowąskich działek zrośniętych u nasady. Korona również składa się najczęściej z 7 płatków, barwy białej, u nasady żółtej. Pręcików jest najczęściej 7 na dość długich nitkach zrośniętych u nasady[5]. Pojedynczy słupek o pękatej zalążni i długiej szyjce zakończonej pałeczkowatym znamieniem.
- Owoce
- Pękające 6–7 klapami torebki[5].
Biologia i ekologia
[edytuj | edytuj kod]
Bylina, geofit[6]. Przedsłupne lub równoczesne kwiaty kwitną od maja do czerwca[5], czasem do lipca[6]. Kwiaty zapylane są przez owady, ale w górach nierzadka jest samopylność. Poza rozmnażaniem za pomocą nasion występuje też rozmnażanie wegetatywne za pomocą rozłogów[5].
Gatunek związany z siedliskami ubogimi[6], glebami świeżymi i wilgotnymi, pozbawionymi węglanu wapnia[5]. Występuje w borach iglastych, lasach mieszanych i uboższych lasach liściastych[5][6]. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla Cl.Vaccinio-Piceetea i Ass. Calamagrostio villosae-Piceetum[7].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens , Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-12] (ang.).
- ↑ a b Lysimachia europaea (L.) U.Manns & Anderb., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-12-25] .
- ↑ a b Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, Adam Zając, Maria Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 557, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .
- ↑ a b c d e f g h i j Jakub Mowszowicz, Flora wiosenna, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1979, s. 68, ISBN 83-02-00322-0 (pol.).
- ↑ a b c d e f Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2004, s. 355. ISBN 83-01-14342-8.
- ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2005, s. 144, 147. ISBN 83-01-14439-4.