Przejdź do zawartości

Siódmaczek leśny

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Siódmaczek leśny
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

wrzosowce

Rodzina

pierwiosnkowate

Rodzaj

tojeść / siódmaczek

Gatunek

siódmaczek leśny

Nazwa systematyczna
Lysimachia europaea (L.) U.Manns & Anderb.
Willdenowia 39: 51 (2009)[3]

Siódmaczek leśny, s. europejski (Lysimachia europaea (L.) U.Manns & Anderb.) – gatunek rośliny z rodziny pierwiosnkowatych (tradycyjnie zaliczany do rodzaju siódmaczek Trientalis, stąd nazwa zwyczajowa niespójna z współczesną klasyfikacją naukową). Występuje w Ameryce Północnej, Azji i Europie. W Polsce roślina rozpowszechniona.

Rozmieszczenie geograficzne

[edytuj | edytuj kod]

Gatunek występuje w strefie klimatu umiarkowanego i okołobiegunowego na półkuli północnej. Rośnie w północnej i środkowej Europie na wschód od Francji i Wielkiej Brytanii, także na Islandii; w północnej Azji sięgając na południu po Kazachstan, Mongolię, północne Chiny i Japonię. Na kontynencie północnoamerykańskim obecny jest na Grenlandii oraz w jego północno-zachodniej i zachodniej części, na południu sięgając po Kalifornię[3].

W Polsce gatunek jest pospolity na znacznej części niżu, lokalnie bywa rzadszy (np. w środkowej Wielkopolsce i na północnym Mazowszu)[4], dość częsty jest w Sudetach, ale rzadki w Karpatach[4][5].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Pokrój
Owoc
Pokrój
Roślina zielna. Łodyga prosto wzniesiona, o wysokości 5–20 cm[5][6], rzadko do 30 cm[6], naga. Dołem bezlistna, jedynie w szczytowej części z liśćmi w okółku[5].
Liście
W okółku na szczycie łodygi wyrasta 5–7 eliptycznych i całobrzegich liści o zaostrzonych wierzchołkach. Pod tym okółkiem występuje od 1 do 3 znacznie mniejszych liści[5].
Kwiaty
Wyrastają pojedynczo na długich szypułkach ze środka okółka liści, zwykle 1–2, rzadko 3–4. Kielich złożony zwykle z 7 równowąskich działek zrośniętych u nasady. Korona również składa się najczęściej z 7 płatków, barwy białej, u nasady żółtej. Pręcików jest najczęściej 7 na dość długich nitkach zrośniętych u nasady[5]. Pojedynczy słupek o pękatej zalążni i długiej szyjce zakończonej pałeczkowatym znamieniem.
Owoce
Pękające 6–7 klapami torebki[5].

Biologia i ekologia

[edytuj | edytuj kod]
Siódmaczki w runie

Bylina, geofit[6]. Przedsłupne lub równoczesne kwiaty kwitną od maja do czerwca[5], czasem do lipca[6]. Kwiaty zapylane są przez owady, ale w górach nierzadka jest samopylność. Poza rozmnażaniem za pomocą nasion występuje też rozmnażanie wegetatywne za pomocą rozłogów[5].

Gatunek związany z siedliskami ubogimi[6], glebami świeżymi i wilgotnymi, pozbawionymi węglanu wapnia[5]. Występuje w borach iglastych, lasach mieszanych i uboższych lasach liściastych[5][6]. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla Cl.Vaccinio-Piceetea i Ass. Calamagrostio villosae-Piceetum[7].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-12] (ang.).
  3. a b Lysimachia europaea (L.) U.Manns & Anderb., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-12-25].
  4. a b Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, Adam Zając, Maria Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 557, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957.
  5. a b c d e f g h i j Jakub Mowszowicz, Flora wiosenna, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1979, s. 68, ISBN 83-02-00322-0 (pol.).
  6. a b c d e f Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2004, s. 355. ISBN 83-01-14342-8.
  7. Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2005, s. 144, 147. ISBN 83-01-14439-4.