Singulare tantum
Singulare tantum (l.mn. singularia tantum) – rzeczownik występujący jedynie w liczbie pojedynczej[1], np.: odzież, miłość, szlachta. Cecha ta wynika często ze specyfiki realiów pozajęzykowych[2].
Do tej grupy można zaliczyć[3][4]:
- nazwy przedmiotów niepoliczalnych: mosiądz, ryż, powietrze;
- określenia pojęć abstrakcyjnych: zawiść, duma, uznanie;
- nazwy geograficzne: Monako, Kilimandżaro;
- nazwy zbiorowe: młodzież, bohema, igliwie, duchowieństwo, chłopstwo;
- imiona konkretnych osób: Sokrates, Napoleon.
Niektóre rzeczowniki tego typu mogą przybierać także gramatyczną formę liczby mnogiej, lecz przekształcenie to nie spełnia wymogów odmiany, gdyż zmianom morfologicznym towarzyszą zmiany semantyczne, np:
- szkło – rodzaj materiału, szkła – okulary;
- miłość – uczucie, miłości – romanse lub ukochane osoby.
Rzeczowniki, które funkcjonują wyłącznie w liczbie mnogiej, określa się jako pluralia tantum[4].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Nagórko 2007 ↓, s. 108–112.
- ↑ Klára Osolsobě, SINGULARE TANTUM, [w:] Petr Karlík, Marek Nekula, Jana Pleskalová (red.), Nový encyklopedický slovník češtiny, 2017 (cz.).
- ↑ Odmiana Rzeczownik, [w:] Poradnia językowa [online], Uniwersytet Łódzki [dostęp 2017-12-20].
- ↑ a b Alena Fiedlerová, Nástin vývoje pomnožných jmen v češtině, „Slovo a slovesnost”, 36 (4), 1975 (cz.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Rzeczownik, w: Wielki słownik poprawnej polszczyzny PWN. Warszawa 2010, s. 1663–1664.
- Alicja Nagórko: Zarys gramatyki polskiej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 2007. ISBN 978-83-01-15390-8.