Skałka Goethego
.jpg)
Skałka Goethego – wyrobisko na północno-wschodnim stoku wzgórza Wiktorii koło miejscowości Krzywina w gminie Przeworno. Odsłania ono unikatowe skały określane jako kwarcyty daktylowe. Są to jasnokremowe, drobnoziarniste skały krzemionkowe, w których występują wydłużone agregaty mineralne przypominające kształtem daktyle. W odsłonięciu występuje też bezbarwna odmiana kwarcu nazywana kryształem górskim.
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
Nazwa stanowiska pochodzi od Johanna Wolfganga Goethego, niemieckiego poety i badacza, który jako pierwszy opisał tę nietypową skałę w swoim traktacie z 1823 r., gdzie porównuje go do utworów odkrytych w Brazylii przez Ludwiga von Eschwege[1]. Goethe odwiedził Krzywinę 26 sierpnia 1790 w trakcie podróży po Kotlinie Kłodzkiej w celu poznania lokalnych technik górskich i minerałów. Właśnie tutaj zwrócił uwagę na kwarcyty daktylowe[2].
Lokalizacja[edytuj | edytuj kod]
Skałka Goethego znajduje się w miejscowości Krzywina. Obiekt zlokalizowany jest przy niebieskim szlaku, ok. 1300 m na północny zachód od ruin kościoła. W terenie należy szukać nieczynnego kamieniołomu o długości 80 m, szerokości 20 m i wysokości ścian ok. 3 m. Obok obiektu znajduje się mała infrastruktura turystyczna oraz tablica informacyjna.
Geneza[edytuj | edytuj kod]
Geneza kwarcytów daktylowych, z których zbudowana jest Skałka Goethego, nie jest do końca wyjaśniona. Uznaje się, że skały te są produktem deformacji oligomiktycznych zlepieńców kwarcowych[3][4][5][6] lub powstałym w wyniku deformacji kwarcytów tektonitem zlepieńcopodobnym[7][8].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Goethe J. W., 1823. Die Mandelquartz fuhrende Gebirgsart von krummendorf. Bull Naturw. Sekt. Schles. Ges. 7, 11.
- ↑ Tablica informacyjna przy geostanowisku nr 4 na szlaku Geoparku Przedgórza Sudeckiego (tutaj link).
- ↑ Scheumann, K.H., 1932. Über die Konglomerat-Natur des Dattelquarzits von Krummendorf in Schlesien. Z. Für Krist. Mineral. Petrogr. 42, 264–284.
- ↑ Scheumann, K.H., 1936. Konglomerattektonite und ihre Begleitgesteine in der epizonalen Schieferscholle südlich von Strehlen in Schlesien. Z. Für Krist. Mineral. Petrogr. 48, 325–372.
- ↑ Wójcik L., 1974. Budowa geologiczna masywu strzelińskiego w okolicach Strzelina. Biuletyn Instytutu Geologicznego 279, 5–57.
- ↑ Dziemiańczuk K., 1979. Rola czynników sedymentacyjnych i tektonicznych w uformowaniu kwarcytów daktylowych z Krzywiny (metamorficzna okrywa granitu strzelińskiego). Kwartalnik Geologiczny 23, 97.
- ↑ Drescher, F.K., 1932. Über Quarzgefügeregelung im Dattelquarzit von Krummendorf (Schlesien): Beispieleines monomikten, inhomogengeregelten, heteroachsen Quarz-B-Tektonits mit partieller Rekristallisation. Z. Für Krist. Mineral. Petrogr. 42, 217–263.
- ↑ Chmura, K., 1967. Rozwój litologiczny jegłowskiej serii kwarcytowej. Ann. Soc. Geol. Pol. 37, 301–340.