Skałka Goethego

Skałka Goethego – wyrobisko na północno-wschodnim stoku wzgórza Wiktorii koło miejscowości Krzywina w gminie Przeworno. Odsłania ono unikatowe skały określane jako kwarcyty daktylowe. Są to jasnokremowe, drobnoziarniste skały krzemionkowe, w których występują wydłużone agregaty mineralne przypominające kształtem daktyle. W odsłonięciu występuje też bezbarwna odmiana kwarcu nazywana kryształem górskim.

Nazwa

Nazwa stanowiska pochodzi od Johanna Wolfganga Goethego, niemieckiego poety i badacza, który jako pierwszy opisał tę nietypową skałę w swoim traktacie z 1823 r., gdzie porównuje go do utworów odkrytych w Brazylii przez Ludwiga von Eschwege^[1]. Goethe odwiedził Krzywinę 26 sierpnia 1790 w trakcie podróży po Kotlinie Kłodzkiej w celu poznania lokalnych technik górskich i minerałów. Właśnie tutaj zwrócił uwagę na kwarcyty daktylowe^[2].

Lokalizacja

Skałka Goethego znajduje się w miejscowości Krzywina. Obiekt zlokalizowany jest przy niebieskim szlaku, ok. 1300 m na północny zachód od ruin kościoła. W terenie należy szukać nieczynnego kamieniołomu o długości 80 m, szerokości 20 m i wysokości ścian ok. 3 m. Obok obiektu znajduje się mała infrastruktura turystyczna oraz tablica informacyjna.

Geneza

Geneza kwarcytów daktylowych, z których zbudowana jest Skałka Goethego, nie jest do końca wyjaśniona. Uznaje się, że skały te są produktem deformacji oligomiktycznych zlepieńców kwarcowych^[3]^[4]^[5]^[6] lub powstałym w wyniku deformacji kwarcytów tektonitem zlepieńcopodobnym^[7]^[8].

Przypisy

↑ Goethe J. W., 1823. Die Mandelquartz fuhrende Gebirgsart von krummendorf. Bull Naturw. Sekt. Schles. Ges. 7, 11.
↑ Tablica informacyjna przy geostanowisku nr 4 na szlaku Geoparku Przedgórza Sudeckiego (tutaj link).
↑ Scheumann, K.H., 1932. Über die Konglomerat-Natur des Dattelquarzits von Krummendorf in Schlesien. Z. Für Krist. Mineral. Petrogr. 42, 264–284.
↑ Scheumann, K.H., 1936. Konglomerattektonite und ihre Begleitgesteine in der epizonalen Schieferscholle südlich von Strehlen in Schlesien. Z. Für Krist. Mineral. Petrogr. 48, 325–372.
↑ Wójcik L., 1974. Budowa geologiczna masywu strzelińskiego w okolicach Strzelina. Biuletyn Instytutu Geologicznego 279, 5–57.
↑ Dziemiańczuk K., 1979. Rola czynników sedymentacyjnych i tektonicznych w uformowaniu kwarcytów daktylowych z Krzywiny (metamorficzna okrywa granitu strzelińskiego). Kwartalnik Geologiczny 23, 97.
↑ Drescher, F.K., 1932. Über Quarzgefügeregelung im Dattelquarzit von Krummendorf (Schlesien): Beispieleines monomikten, inhomogengeregelten, heteroachsen Quarz-B-Tektonits mit partieller Rekristallisation. Z. Für Krist. Mineral. Petrogr. 42, 217–263.
↑ Chmura, K., 1967. Rozwój litologiczny jegłowskiej serii kwarcytowej. Ann. Soc. Geol. Pol. 37, 301–340.

[1] Goethe J. W., 1823. Die Mandelquartz fuhrende Gebirgsart von krummendorf. Bull Naturw. Sekt. Schles. Ges. 7, 11.

[2] Tablica informacyjna przy geostanowisku nr 4 na szlaku Geoparku Przedgórza Sudeckiego (tutaj link).

[3] Scheumann, K.H., 1932. Über die Konglomerat-Natur des Dattelquarzits von Krummendorf in Schlesien. Z. Für Krist. Mineral. Petrogr. 42, 264–284.

[4] Scheumann, K.H., 1936. Konglomerattektonite und ihre Begleitgesteine in der epizonalen Schieferscholle südlich von Strehlen in Schlesien. Z. Für Krist. Mineral. Petrogr. 48, 325–372.

[5] Wójcik L., 1974. Budowa geologiczna masywu strzelińskiego w okolicach Strzelina. Biuletyn Instytutu Geologicznego 279, 5–57.

[6] Dziemiańczuk K., 1979. Rola czynników sedymentacyjnych i tektonicznych w uformowaniu kwarcytów daktylowych z Krzywiny (metamorficzna okrywa granitu strzelińskiego). Kwartalnik Geologiczny 23, 97.

[7] Drescher, F.K., 1932. Über Quarzgefügeregelung im Dattelquarzit von Krummendorf (Schlesien): Beispieleines monomikten, inhomogengeregelten, heteroachsen Quarz-B-Tektonits mit partieller Rekristallisation. Z. Für Krist. Mineral. Petrogr. 42, 217–263.

[8] Chmura, K., 1967. Rozwój litologiczny jegłowskiej serii kwarcytowej. Ann. Soc. Geol. Pol. 37, 301–340.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]