Sobór Narodzenia Bogurodzicy w Kozielcu

sobór Narodzenia Bogurodzicy
Собор Різдва Богородиці
	sobór parafialny
	; Widok ogólny
Państwo	Ukraina
Obwód	czernihowski
Miejscowość	Kozielec
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Ukraiński Kościół Prawosławny Patriarchatu Moskiewskiego
Eparchia	czernihowska
Wezwanie	Narodzenia Matki Bożej
Wspomnienie liturgiczne	8/21 września
Historia
Data rozpoczęcia budowy	1752
Data zakończenia budowy	1763
Data poświęcenia	1763
Data zamknięcia	1934
Aktualne przeznaczenie	czynna świątynia prawosławna
Data reaktywacji	po 1991
Fundator	Aleksy i Cyryl Razumowscy
Dane świątyni
Styl	barokowy
Architekt	Bartolomeo Rastrelli, Iwan Hryhorowicz-Barski, Andrij Kwasow
Kopuła; • liczba kopuł	; 5
Liczba ikonostasów	1
Ołtarz; • liczba ołtarzy; • wezwania ołtarzy bocznych	; 4; Świętych Piotra i Pawła, Świętych Zachariasza i Elżbiety, Świętych Adriana i Natalii
Dzwonnica; • typ dzwonnicy	; wolnostojąca
	Położenie na mapie Ukrainy sobór Narodzenia Bogurodzicy
	Położenie na mapie obwodu czernihowskiego sobór Narodzenia Bogurodzicy
	50°54′42,4″N 31°06′38,2″E/50,911778 31,110611
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Sobór Narodzenia Bogurodzicy^[1] (ukr. Собор Різдва Богородиці) – prawosławny sobór w Kozielcu, w jurysdykcji eparchii czernihowskiej Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego Patriarchatu Moskiewskiego.

Historia

Świątynia została wzniesiona w latach 1752–1763 z fundacji Aleksego i Cyryla Razumowskich w stylu barokowym. Autorem projektu cerkwi był Bartolomeo Rastrelli, pracami budowlanymi kierował Iwan Hryhorowicz-Barski i Andrij Kwasow. Historycy sztuki spierają się o to, kto miał największy wpływ na ostateczny wygląd świątyni^[2]. Freski we wnętrzu świątyni wykonał Hryhoryj Stecenko^[2].

Cerkiew była czynna do 1934, gdy została zamknięta. W czasie II wojny światowej Niemcy urządzili w soborze stajnię, a następnie obóz jeniecki. Uszkodzone zostały kopuły cerkiewne i dzwonnica soboru. Po zakończeniu działań wojennych, w ZSRR, sobór nie został przywrócony do użytku liturgicznego, lecz zaadaptowany na magazyn żywności.

Architektura

Jest to budowla pięciokopułowa, z trzema wejściowymi gankami krytymi dachami namiotowymi, wzniesiona na planie krzyża greckiego, naśladująca w rozplanowaniu drewniane cerkwie zrębowe. W cerkwi znajdują się cztery ołtarze: główny Narodzenia Matki Bożej, boczne Świętych Piotra i Pawła, Świętych Zachariasza i Elżbiety oraz Świętych Adriana i Natalii. Razumowscy zamierzali uczynić z cerkwi świątynię rodzinną^[2].

Wyposażenie cerkwi wykonane zostało w stylu późnego europejskiego baroku. W 1753 powstał 27-metrowy ikonostas świątyni, pierwotnie złożony z 80 ikon (zachowało się 50) wykonanych przez Hryhorija Stecenkę. Konstrukcję ikonostasu wykonano we Włoszech, a jego wykonanie opłaciła caryca Elżbieta Romanowa^[2]. Ikonostas wykonany jest z drewna, jedynie carskie wrota wykute zostały w brązie. Przestrzenie między wizerunkami świętych i kolumny konstrukcji zdobione są motywami winogronowych liści i gron, całość była złocona, widoczne są także ozdobne główki aniołów.

W dolnej cerkwi przechowywana jest pochodzący z góry Athos kopia Iwerskiej Ikony Matki Bożej^[2].

W sąsiedztwie soboru znajduje się wolno stojąca dzwonnica. Jest to prawdopodobnie dzieło Hryhorowicza-Barskiego i Kwasowa powstałe w latach 1766–1770. Dzwonnica została zbudowana na planie kwadratu o boku 10 m, jest czwórkondygnacyjna, łącznie wznosi się na wysokość 50 m^[2].

Przypisy

↑ Polski egzonim wprowadzony na 123. posiedzeniu KSNG.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f СОБОР РIЗДВА БОГОРОДИЦI. [dostęp 2013-04-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-01-15)].

[1] Polski egzonim wprowadzony na 123. posiedzeniu KSNG.

[koz-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f СОБОР РIЗДВА БОГОРОДИЦI. [dostęp 2013-04-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-01-15)].

[1]

[2]