Soczewka (anatomia)
Soczewka (łac. lens) – część oka, przezroczysty, elastyczny[1][2][3] narząd[4] ogniskujący promienie świetlne tak, by tworzyły obraz odwrócony i pomniejszony na siatkówce. Soczewka nie jest unaczyniona ani unerwiona[5].
Znajduje się w przedniej części oka[6], między tęczówką, a ciałem szklistym[4], umocowana jest na więzadełkach i mięśniach. U człowieka ma kształt dwuwypukłego krążka o promieniu około 0,5 cm[1]. U kręgowców wodnych i gryzoni jest kulista[4].
W centrum soczewki znajduje się jądro soczewki (łac. nucleus lentis)[2] Jądro składa się z warstw powstających w kolejnych etapach życia człowieka – środkową warstwę stanowi jądro zarodkowe, na nim powstaje jądro płodowe, następnie jądro dziecięce i jądro dojrzałe (starcze), które jest najbardziej zewnętrzną warstwą jądra soczewki[5]. Otoczone jest ono korą soczewki (łac. cortex lentis)[2] która zbudowana jest z wydłużonych (10 mm x 10 µm) komórek pochodzenia nabłonkowego – włókien soczewki (łac. fibrae lentis[2]), ułożonych równolegle do powierzchni, w kształt litery V, od krawędzi soczewki poprzez równik do krawędzi[1]. Komórki te, zwykle pozbawione organelli (czasem posiadają jądra[1], niewiele mitochondriów, wakuole – obecne do czasu osiągnięcia pełnych rozmiarów i dojrzałości przez włókno), wypełnione są krystaliną[1][2].
Komórki te otacza torebka soczewki (łac. capsula lentis) cienka, bezkomórkowa struktura[2], zbudowana z błon zbudowanych z proteoglikanów i włókien kolagenowych[1].
Na przedniej powierzchni soczewki, między torebką soczewki a włóknami soczewki znajduje się nabłonek soczewki (nabłonek jednowarstwowy sześcienny) umożliwiający odnowę soczewki za sprawą zdolnych do podziałów komórek z okolicy równika[1].
Soczewka zawieszona jest na włóknach, zwanych obwódką rzęskową, które ją umocowują do pierścieniowatego ciała rzęskowego[6][2].
Jej podstawowe zadanie to umożliwienie ostrego widzenia obiektów położonych w różnej odległości za sprawą zmiany przedniej[3] krzywizny – akomodacja[6].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g Wojciech. Sawicki: Histologia. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2009, s. 407-408. ISBN 978-83-200-4103-3.
- ↑ a b c d e f g Helena Przespolewska: Podstawy anatomii zwierząt domowych. Warszawa: Wydawnictwo „Wieś Jutra”, 2009, s. 166. ISBN 83-89503-67-0.
- ↑ a b Tadeusz Krzymowski, Jadwiga Przała: Fizjologia zwierząt : podręcznik dla studentów wydziałów medycyny weterynaryjnej, wydziałów biologii i hodowli zwierząt akademii rolniczych i uniwersytetów: praca zbiorowa. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 2005, s. 228-230. ISBN 83-09-01792-8.
- ↑ a b c Marzena Popielarska-Konieczna: Słownik szkolny : biologia. Kraków: Wydawnictwo Zielona Sowa, 2003, s. 470. ISBN 83-7389-096-3.
- ↑ a b Adam Bochenek, Michał Reicher, Anatomia człowieka. Tom V. Układ nerwowy obwodowy. Układ nerwowy autonomiczny. Powłoka wspólna. Narządy zmysłów, wyd. VI, Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2018, s. 546–553, ISBN 978-83-200-3258-1.
- ↑ a b c Zygmunt Urbanowicz: Mała encyklopedia anatomii człowieka. Lublin: Wydawnictwo Czelej, 2003, s. 516. ISBN 83-89309-09-2.
|
