Sosna Murraya

Sosna Murraya
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	nagonasienne
Klasa	iglaste
Rząd	sosnowce
Rodzina	sosnowate
Rodzaj	sosna
Gatunek	sosna wydmowa
Podgatunek	sosna Murraya
	Nazwa systematyczna
	Pinus contorta subsp. murrayana (Balf.) Engelm.; S. Watson, Bot. California. 2: 126.
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Multimedia w Wikimedia Commons

Sosna Murraya (P. contorta subsp. murrayana) – podgatunek drzewa iglastego z rodziny sosnowatych (Pinaceae). Sosna Murraya występuje na terenie USA w górach Sierra Nevada, Górach Kaskadowych i Klamath Mountains (stany: Waszyngton, Kalifornia, Oregon) oraz w Meksyku w Kalifornii Dolnej.

Nazwa podgatunku pochodzi od Andrew Murraya (1812–1878), szkockiego botanika i znawcy drzew iglastych.

Morfologia

Pokrój: Drzewo wiecznie zielone, wolno rosnące. Korona drzewa przeważnie stożkowata, gałęzie na końcach uniesione do góry.
Pień: Osiąga wysokość 36 m^[5] (50 m^[6]) i 0,9 m średnicy. Kora pomarańczowobrązowa do czerwonobrązowej, łuszcząca się, lekko spękana.

Liście: Igły zebrane w pęczki po 2, żółtozielone, długości 5–8 cm, grubości 1–2 mm, ostro zakończone.
Szyszki: Szyszki męskie zebrane w klastry przy szczytach gałązek. Dojrzałe szyszki nasienne długości 3–6 cm, jasnobrązowe, prawie symetryczne. Wyrastają pojedynczo lub w parach, rzadko w okółkach. Łuski szyszek cienkie i giętkie. Apofyza z piramidką zakończoną delikatnym, 2–4 mm kolcem.

Biologia i ekologia

Igły pozostają na drzewie przez 3–8 lat. Szyszki nasienne dojrzewają w ciągu 14–18 miesięcy od zapylenia, uwalniają nasiona i opadają wkrótce potem.

Najlepiej rośnie na terenach górzystych (400–3500 m n.p.m.), ze średnimi opadami deszczu. Dobrze znosi chłód ale nie lubi gorącego lata. Toleruje stanowiska nasłonecznione i półcieniste.

Systematyka i zmienność

Synonimy^[5]: Pinus murrayana Balf., P. contorta var. murrayana (Balf.) Engelm., P. bourcieri Carrière, P. tamrac A Murray.

Pozycja podgatunku w obrębie rodzaju Pinus^[7]:

podrodzaj Pinus
- sekcja Trifoliae
  - podsekcja Contortae
    - gatunek P. contorta
      - podgatunek murrayana

Sosna Murraya klasyfikowana jest jako P. contorta subsp. murrayana, chociaż pod względem występowania, wyglądu i zapachu różni się od typowej sosny wydmowej (P. contorta).

Zagrożenia

Międzynarodowa organizacja IUCN umieściła gatunek Pinus contorta, a tym samym ten takson, w Czerwonej księdze gatunków zagrożonych, przyznając mu kategorię zagrożenia LC (Least Concern, niskie ryzyko wyginięcia)^[4].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Pinales : Pinaceae, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-28] (ang.).
↑ M.J.M.M.J.M. Christenhusz M.J.M.M.J.M. i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19 (1), 2011, s. 55–70, DOI: 10.11646/phytotaxa.19.1.3 (ang.).
↑ ^a ^b A.A. Farjon A.A., Pinus contorta, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2010-02-27] (ang.).
↑ ^a ^b Christopher J. Earle: Pinus contorta subsp. murrayana. [w:] Gymnosperm Database [on-line]. [dostęp 2012-02-27]. (ang.).
↑ R. Kral. Pinus contorta var. murrayana. „Flora of North America North of Mexico”. Vol. 2, 1993. [dostęp 2012-02-27]. (ang.).
↑ Christopher J.Ch.J. Earle Christopher J.Ch.J., Pinus, [w:] Gymnosperm Database [online] [dostęp 2010-02-27] (ang.).

Bibliografia

R. Kral. Pinus. „Flora of North America North of Mexico”. Vol. 2, 1993. Flora of North America Editorial Committee (red.). Oxford University Press. [dostęp 2010-02-07]. (ang.).
Christopher J.Ch.J. Earle Christopher J.Ch.J., Pinus contorta, [w:] Gymnosperm Database [online] [dostęp 2010-02-07] (ang.).
T. D. Rudolph, P. R. Laidly. Silvics of North America / v.1, Pinus contorta. „Agriculture Handbook”. 654, 1990. Russell M. Burns, Barbara H. Honkala. Dept. of Agriculture, Forest Service. [dostęp 2010-02-07]. (ang.).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Pinales : Pinaceae, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-28] (ang.).

[christenhusz2011-3] M.J.M.M.J.M. Christenhusz M.J.M.M.J.M. i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19 (1), 2011, s. 55–70, DOI: 10.11646/phytotaxa.19.1.3 (ang.).

[iucn-4] A.A. Farjon A.A., Pinus contorta, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2010-02-27] (ang.).

[Gymn2-5] Christopher J. Earle: Pinus contorta subsp. murrayana. [w:] Gymnosperm Database [on-line]. [dostęp 2012-02-27]. (ang.).

[Kral1993-6] R. Kral. Pinus contorta var. murrayana. „Flora of North America North of Mexico”. Vol. 2, 1993. [dostęp 2012-02-27]. (ang.).

[Gymn-7] Christopher J.Ch.J. Earle Christopher J.Ch.J., Pinus, [w:] Gymnosperm Database [online] [dostęp 2010-02-27] (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]