Sosna Murraya
| |
| Systematyka[1][2][3] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek | |
| Podgatunek |
sosna Murraya |
| Nazwa systematyczna | |
| Pinus contorta subsp. murrayana (Balf.) Engelm. S. Watson, Bot. California. 2: 126. | |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |
 | |
Sosna Murraya (P. contorta subsp. murrayana) – podgatunek drzewa iglastego z rodziny sosnowatych (Pinaceae). Sosna Murraya występuje na terenie USA w górach Sierra Nevada, Górach Kaskadowych i Klamath Mountains (stany: Waszyngton, Kalifornia, Oregon) oraz w Meksyku w Kalifornii Dolnej.
Nazwa podgatunku pochodzi od Andrew Murraya (1812–1878), szkockiego botanika i znawcy drzew iglastych.
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Pokrój
- Drzewo wiecznie zielone, wolno rosnące. Korona drzewa przeważnie stożkowata, gałęzie na końcach uniesione do góry.
- Pień
- Osiąga wysokość 36 m[5] (50 m[6]) i 0,9 m średnicy. Kora pomarańczowobrązowa do czerwonobrązowej, łuszcząca się, lekko spękana.
- Liście
- Igły zebrane w pęczki po 2, żółtozielone, długości 5–8 cm, grubości 1–2 mm, ostro zakończone.
- Szyszki
- Szyszki męskie zebrane w klastry przy szczytach gałązek. Dojrzałe szyszki nasienne długości 3–6 cm, jasnobrązowe, prawie symetryczne. Wyrastają pojedynczo lub w parach, rzadko w okółkach. Łuski szyszek cienkie i giętkie. Apofyza z piramidką zakończoną delikatnym, 2–4 mm kolcem.
Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]
Igły pozostają na drzewie przez 3–8 lat. Szyszki nasienne dojrzewają w ciągu 14–18 miesięcy od zapylenia, uwalniają nasiona i opadają wkrótce potem.
Najlepiej rośnie na terenach górzystych (400-3500 m n.p.m.), ze średnimi opadami deszczu. Dobrze znosi chłód ale nie lubi gorącego lata. Toleruje stanowiska nasłonecznione i półcieniste.
Systematyka i zmienność[edytuj | edytuj kod]
Synonimy[5]: Pinus murrayana Balf., P. contorta var. murrayana (Balf.) Engelm., P. bourcieri Carrière, P. tamrac A Murray.
Pozycja podgatunku w obrębie rodzaju Pinus[7]:
- podrodzaj Pinus
- sekcja Trifoliae
- podsekcja Contortae
- gatunek P. contorta
- podgatunek murrayana
- gatunek P. contorta
- podsekcja Contortae
- sekcja Trifoliae
Sosna Murraya klasyfikowana jest jako P. contorta subsp. murrayana, chociaż pod względem występowania, wyglądu i zapachu różni się od typowej sosny wydmowej (P. contorta).
Zagrożenia[edytuj | edytuj kod]
Międzynarodowa organizacja IUCN umieściła gatunek Pinus contorta, a tym samym ten takson, w Czerwonej księdze gatunków zagrożonych, przyznając mu kategorię zagrożenia LC (Least Concern, niskie ryzyko wyginięcia)[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Pinales : Pinaceae, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-28] (ang.).
- ↑ M.J.M. Christenhusz i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19 (1), 2011, s. 55–70, DOI: 10.11646/phytotaxa.19.1.3 (ang.).
- ↑ a b A. Farjon, Pinus contorta, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2010-02-27] (ang.).
- ↑ a b Christopher J. Earle: Pinus contorta subsp. murrayana. [w:] Gymnosperm Database [on-line]. [dostęp 2012-02-27]. (ang.).
- ↑ R. Kral. Pinus contorta var. murrayana. „Flora of North America North of Mexico”. Vol. 2, 1993. [dostęp 2012-02-27]. (ang.).
- ↑ Christopher J. Earle, Pinus, [w:] Gymnosperm Database [online] [dostęp 2010-02-27] (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- R. Kral. Pinus. „Flora of North America North of Mexico”. Vol. 2, 1993. Flora of North America Editorial Committee (red.). Oxford University Press. [dostęp 2010-02-07]. (ang.).
- Christopher J. Earle, Pinus contorta, [w:] Gymnosperm Database [online] [dostęp 2010-02-07] (ang.).
- T. D. Rudolph, P. R. Laidly. Silvics of North America / v.1, Pinus contorta. „Agriculture Handbook”. 654, 1990. Russell M. Burns, Barbara H. Honkala. Dept. of Agriculture, Forest Service. [dostęp 2010-02-07]. (ang.).