Spółdzielnia Pracy „Scenotechnika” w Krakowie

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Spółdzielnia Pracy Obsługi Technicznej Teatrów i Świetlic Scenotechnika w Krakowie – spółdzielnia pracy działająca od 1951 roku w Krakowie zajmująca się budową i wyposażeniem scen teatrów. Od 1956 roku zajmowała się produkcją teatrzyków kukiełkowych dla dzieci Tyci-tyci.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Spółdzielnia powstała w 1951 roku[1] i działała w Krakowie przy ulicy Librowszczyzna 3, biuro mieściło się przy ulicy Sławkowskiej. Zajmowała się budową i wyposażaniem scen teatralnych. W 1954 roku przygotowała tzw. scenę bębnową w Domu Kultury w Dąbrowie Górniczej[2], systemy elektro-akustyczne, sygnalizacyjne i przeciwpożarowe w Państwowym Teatrze Współczesnym w Szczecinie nowoczesne urządzenia, sceny w Teatrze im. St. Żeromskiego w Kielcach, w Domach Kultury: przy Hucie „Cedler“ w Sosnowcu i Hucie „Pokój" w Nowym Bytomiu, w Poznaniu, Łodzi i Rzeszowie[3].

Teatrzyki Tyci-tyci[edytuj | edytuj kod]

Od 1956 roku zajęła się produkcją teatrzyków kukiełkowych. Przygotowania trwały 2 lata. Powstało 8 prototypów sceny i kilkanaście lalek. Po zatwierdzeniu projektu przez instytut Pedagogiki przy Ministerstwie Oświaty i Centralny Dom Twórczości Ludowej nawiązano kontakty z plastykami, grafikami i literatami w celu przygotowania scenografii i tekstów[4]. Scena teatru „Tyci-tyci” miała wymiary 50 x 50 cm i była głęboka na 35 cm[5] Scena składała się z trzech ścianek: czołowej i bocznych. Jej krawędzie umocniono płótnem introligatorskim[6]. Całość ważyła około 5 kg[4]. Posiadała rozsuwaną na boki kurtynę[5], przestronne zaplecze na dekoracje i potrzebne rekwizyty. Posiadał horyzont z kolorowej gazy i kulisy, a oświetlenie należało zmontować metodą gospodarczą[4]. W 1956 roku cenę kompletu ustalono na 100 złotych[4]. Do każdego przedstawienia opracowano komplety kukiełek i tekst z objaśnieniem technicznym[7]. Jedną kukiełkę wyceniono na ok. 10 zł, przy czym sprzedawane były całe komplety, które kosztowały od 80 do 150 zł, w zależności od ilości figurek[6]. Do 1960 roku powstało kilka kompletów teatrzyków do odgrywania przedstawień: M. Kownackiej „Miała babuleńka kozła rogatego”, Marszaka „Chatka Chałupeńka”, widowiska śpiewanego wg układu Jerzego Zaborowskiego „Malowanka z krakowskiego dzbanka”, Gibasowej „O wawelskim smoku”, Stanisława Iłowieckiego „Lisek Chytrusek”, Porazińskiej „Agata nogą zamiata”, Kownackiej „Przygody Plastusia”, Grabowskiego „Słoń Pytajło”, Brzezickiego „Pan Twardowski”, Konopnickiej „O krasnoludkach i sierotce Marysi”. Do 1960 roku wykonano 5500 takich teatrzyków i ponad 20 tysięcy kompletów kukiełek[7]. W 1957 zarejestrowała pracowniczy wzór użytkowy Teatr kukiełkowy dla dzieci i młodzieży, którego autorem był Ludwik Muzyczka[8]. W 1958 roku teatrzyk i kukiełki pokazano na światowym kongresie zabawkarskim. W lipcu 1958 roku dyrekcja spółdzielni otrzymała list, w którym informowano, że lalki zostały włączone do zbiorów muzeum Zabawek w Brukseli[9].

W lipcu 1964 roku lokal po Spółdzielni przy ulicy Sławkowskiej 11 przejęło przedsiębiorstwo remontu wind. Początkowo realizowało jeszcze niektóre umowy niedziałającej już Spółdzielni Scenotechnika[10].

W 2021 roku w Muzeum Zabawek i Zabawy została zorganizowana wystawa czasowa, na której pokazano zachowane w kieleckich przedszkolach egzemplarze teatrzyków produkcji Spółdzielni Scenotechnnika[11].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Zespół - Szukaj w Archiwach [online], www.szukajwarchiwach.gov.pl [dostęp 2022-02-22].
  2. ↑ Scena jakiej dotąd nie było, „Echo Krakowa” (146), 1954, s. 3.
  3. ↑ Zanim rozsunie się kurtyna..., „Echo Krakowa” (146), 20 czerwca 1954, s. 3.
  4. ↑ a b c d Adam Żarnowski, Już niebawem rozpocznie swój żywot teatrzyk kukiełkowy „Tyci-Tyci", „Echo Krakowa” (184), 6 sierpnia 1956, s. 6.
  5. ↑ a b „ Tyci-tyci" pomysłowy dziecięcy teatrzyk kukiełkowy, „Echo Krakowa” (105), 4 maja 1956, s. 1.
  6. ↑ a b Wkrótce premiera Teatru Tyci tyci, „Gazeta Krakowska” (99), 26 kwietnia 1956, s. 4.
  7. ↑ a b Teatr z pudełka, „Dziennik Polski” (260), 1 listopada 1960, s. 4.
  8. ↑ Wzory użytkowe, „WIADOMOŚCI URZĘDU PATENTOWEGO” (6), 1957, s. 287.
  9. ↑ Krakowskie lalki w Brukseli, „Gazeta Krakowska” (176), 26 lipca 1958, s. 5.
  10. ↑ W Krakowie powstało przedsiębiorstwo remontu wind, „Gazeta Krakowska” (185), 1964, s. 4.
  11. ↑ Tyci-tyci przedstawienie… jak na dużej scenie [online], Muzeum Zabawek i Zabawy [dostęp 2022-02-22] (pol.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Spółdzielnia_Pracy_„Scenotechnika”_w_Krakowie&oldid=69680433”