Specjalizacja pokarmowa u pszczół

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Specjalizacja pokarmowa u pszczół – ograniczenie niektórych gatunków pszczół do pozyskiwania pokarmu z pewnej grupy gatunków roślin.

Poszczególne gatunki pszczół różnią się przywiązaniem do gatunków roślin, z których pobierają pokarm. Część gatunków korzysta z szerokiego spektrum roślin należących do różnych rodzin, natomiast inne ograniczają się do szerszej lub węższej grupy spokrewnionych gatunków. Zazwyczaj specjalizacja dotyczy wyłącznie lub przede wszystkim samic zbierających pyłek dla potomstwa - nektar może, a czasem musi być (jak u skrócinek (Macropis) wyspecjalizowanych na tojeści, która nie produkuje nektaru[1]) być zbierany z kwiatów innych roślin. Najczęściej stosowanym podziałem gatunków pszczół względem specjalizacji pokarmowej to ten na gatunki polilektyczne, oligolektyczne i monolektyczne[2][3]. Ponieważ kategoria pszczół monolektycznych obejmuje gatunki o bardzo różnym stopniu specjalizacji, niektórzy autorzy wyróżniają dodatkowe kategorie, takie jak gatunki wąsko i szeroko oligolektyczne (ang. narrow oligolecty, broad oligolecty) albo mezolektyczne (ang. mesolecty)[3].

Gatunki polilektyczne[edytuj | edytuj kod]

Są to gatunki niewyspecjalizowane pokarmowo, których samice zbierają pyłek z wielu różnych gatunków roślin. Mogą przy tym wykazywać preferencje wobec określonych gatunków, jednak korzystają również z innych. Do gatunków polilektycznych należą np. pszczoła miodna, większość gatunków trzmieli[4], murarka ogrodowa[5].

Gatunki oligolektyczne[edytuj | edytuj kod]

Do tej grupy należą gatunki, których samice korzystają z niektórych, ale nie wszystkich gatunków roślin jako źródła pyłku zbieranego dla larw. Niektóre gatunki ograniczają się do wielu przedstawicieli jednej rodziny roślin, ignorując dostępne kwiaty z innych rodzin, np. wałczatka dwuguzka (Heriades truncorum) korzysta z rodziny astrowatych, a spójnica lucernowa - z bobowatych[6], inne do przedstawicieli kilku lub tylko jednego rodzaju w obrębie jednej rodziny, np. nożycówka dzwonkówka (Chelostoma rapunculi) korzysta z dzwonków[7].

Gatunki monolektyczne[edytuj | edytuj kod]

Należą tutaj gatunki pszczół zbierające pokarm z wyłącznie jednego gatunku rośliny. Ten stopień specjalizacji pokarmowej jest rzadko spotykany i prawdopodobnie przynajmniej w części przypadków monolektyczność może wynikać z ograniczeń geograficznych, gdzie na obszarze występowania pszczoły występuje tylko jedna z jej (nielicznych) potencjalnych roślin pokarmowych[8]. Dodatkowym utrudnieniem w rozróżnieniu między gatunkami (wąsko) oligolektycznymi a monolektycznymi może być niepewny status systematyczny ich roślin pokarmowych (mogących być uznawanymi za jeden lub kilka blisko spokrewnionych gatunków, według różnych autorów)[8]. Z tego powodu można spotkać alternatywne podejście do tego terminu, gdzie monolektycznym określany jest gatunek pszczoły korzystający nie z jednego gatunku, ale rodzaju roślin[8]. Przykładem pszczoły monolektycznej w polskiej faunie może być obrostka ciemnonoga (Dasypoda argentata), zbierająca pokarm głównie z driakwi żółtej[9].

  • Skrócinki (Macropis) są wąsko oligolektyczne. Pyłek zbierają wyłącznie z tojeści.
    Skrócinki (Macropis) są wąsko oligolektyczne. Pyłek zbierają wyłącznie z tojeści.
  • Obrostka letnia jest oligolektyczna i związana z roślinami z rodziny astrowatych, głównie cykorią i chabrami.
    Obrostka letnia jest oligolektyczna i związana z roślinami z rodziny astrowatych, głównie cykorią i chabrami.
  • Spójnica zagorzałka (Melitta tricincta) specjalizuje się w zbieraniu pyłku z zagorzałka.
    Spójnica zagorzałka (Melitta tricincta) specjalizuje się w zbieraniu pyłku z zagorzałka.
  • Większość gatunków trzmieli jest polilektyczna.
    Większość gatunków trzmieli jest polilektyczna.

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Waldemar Celary, A comparative study on the biology of Macropis fulvipes (Fabricius, 1804) and Macropis europaea Warncke, 1973 (Hymenoptera: Apoidea: Melittidae), „Folia Biologica”, 52 (1-2), 2004, s. 81–85, ISSN 0015-5497, PMID: 15521653 [dostęp 2022-04-03].
  2. ↑ Waldemar Celary, Pszczoły dziko żyjące (Hymenoptera: Appoidea: Apiformes)- klucz do rozpoznawania rodzin i rodzajów pszczół wraz z ich charakterystyką, Zespół Parków Krajobrazowych Województwa Małopolskiego, 2015, ISBN 978-83-63113-15-5, OCLC 1228833346 [dostęp 2022-04-03].
  3. ↑ a b Bryan N. Danforth i inni, The Solitary Bees, Princeton University Press, 27 sierpnia 2019, DOI: 10.1515/9780691189321, ISBN 978-0-691-18932-1 [dostęp 2022-04-03].
  4. ↑ Dave Goulson, Bumblebees behaviour, ecology, and conservation, Oxford Univ. Press, 2012, ISBN 978-0-19-955307-5, OCLC 935059766 [dostęp 2022-04-03].
  5. ↑ Stanisław Flaga, Pszczoła murarka ogrodowa, Polski Klub Ekologiczny, 2002, ISBN 83-914890-6-X, OCLC 749771836 [dostęp 2022-04-03].
  6. ↑ Melitta leporina (Panzer,1799) | BWARS [online], www.bwars.com [dostęp 2022-04-03].
  7. ↑ Jozef Banaszak, Lumila Romasenko, Megachilid bees of Europe, Bydgoszcz University of Kazimierz Wielki, 2001, ISBN 83-7096-268-8, OCLC 612393831 [dostęp 2022-04-03].
  8. ↑ a b c James H. CANE, A brief review of monolecty in bees and benefits of a broadened definition, „Apidologie”, 52 (1), 2021, s. 17–22, DOI: 10.1007/s13592-020-00785-y, ISSN 1297-9678 [dostęp 2022-04-03] (ang.).
  9. ↑ Waldemar Celary, Zagrożenia i ochrona bioróżnorodności polskich pszczół spójnicowatych : (Hymenoptera: Apoidea: Anthophila: Melittidae), Kraków: Instytut Systematyki i Ewolucji Zwierząt. Polska Akademia Nauk, 2007, ISBN 978-83-919407-7-8, OCLC 749836717 [dostęp 2022-04-03].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Specjalizacja_pokarmowa_u_pszczół&oldid=71022223”