Kościół Wniebowstąpienia Pańskiego i klasztor Misjonarzy w Wilnie

Nieprawidłowe parametry: {54|40|36.22|N|25|17|46.45|E}{{Współrzędne}} Nieznane pola: 3, 4, 5, 6, 7, 8 oraz "zapis".

Kościół Wniebowstąpienia Pańskiego w Wilnie

[[Plik:{{{grafika}}}|240x240px|alt=Ilustracja|{{{opis grafiki}}}]] {{{opis grafiki}}}
Państwo	{{{państwo}}}
Miejscowość	{{{miejscowość}}}
Wyznanie	rzymskokatolickie
Wezwanie	Wniebowstąpienia Pańskiego
Historia
Data budowy	{{{data budowy}}}
Data poświęcenia	{{{data poświęcenia}}}
Data likwidacji	{{{data likwidacji}}}
Data zniszczenia	{{{data zniszczenia}}}
Data zburzenia	{{{data zburzenia}}}
Data reaktywacji	{{{data reaktywacji}}}
Dane świątyni
Architekt	Jan Krzysztof Glaubitz
Styl	{{{styl}}}
Stan obecny	{{{stan obecny}}}
Położenie na mapie brak Brak mapy: {{państwo dane {{{państwo}}} | mapa/core | wariant = {{{państwo}}} }} Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Położenie na mapie świata Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:building}
[{{{www}}} Strona internetowa]

{{Świątynia infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | data reaktywacji = | grafika = | państwo = | data likwidacji = | data poświęcenia = | miejscowość = | stan obecny = | data zniszczenia = | data budowy = | współrzędne = | opis grafiki = | data zburzenia = | www = | styl = Nieznane pola: "sekundN", "stopniW", "stopniS", "stopniN", "minutS", "parafia", "zburzono", "zbudowano", "obecnie", "sekundW", "zdjęcie", "minutW", "stopniE", "zdjęcie podpis", "sekundE", "zlikwidowano", "minutE", "minutN", "sekundS", "mapa", "zniszczono" oraz "poświęcono".

Kościół Wniebowstąpienia Pańskiego i klasztor Misjonarzy w Wilnie – kościół położony przy ulicy Subačiaus (pol. Subocz) 28.

Historia

Kościół Wniebowstąpienia Pańskiego na obrazie Zygmunta Vogla z ok. 1800

Księża misjonarze przybyli do Rzeczpospolitej z Francji. Zajmowali się głównie kształceniem duchowieństwa. Ich klasztor w Wilnie powstał z fundacji wojskowego inflanckiego Teofila Platera. W 1695 księża misjonarze na Górze Zbawienia rozpoczęli budowę kościoła pod wezwaniem Wniebowstąpienia Pańskiego. Budowa trwała do 1730. Nie jest znany z nazwiska ani projektant budowli ani jej budowniczy. Być może było ich kilku, wziąwszy pod uwagę stosunkowo długi czas powstawania kościoła.

W latach 1751-1756 nastąpiła generalna przebudowa świątyni, zwłaszcza jeśli chodzi o jej wystrój zewnętrzny. Autorem przebudowy jest najwybitniejszy wileński architekt tamtych czasów – Jan Krzysztof Glaubitz. Najbardziej godna uwagi jest fasada świątyni, ze smukłymi, pięciokondygnacyjnymi wieżami o delikatnej, ażurowej konstrukcji. Jej autorstwo jest przypisywane Ludwikowi Hryncewiczowi. Wraz z kościołem powstał monumentalny gmach klasztorny i inne budynki, w tym niska, przyuliczna oficyna podkreślająca – na zasadzie kontrastu – doskonałość kompozycyjną bryły kościoła.

W 1772 w konwencie żyło 34 księży, kleryków i braci. Księża prowadzili dwa seminaria, liczne misje, szkole i drukarnie a placówka w całej prowincji ustępowała tylko najstarszemu ich klasztorowi – św. Krzyża w Warszawie.

W 1800 do kościoła Wniebowstąpienia Pańskiego przeniesiono parafię św. Józefa i św. Nikodema dla południowo-wschodnich przedmieść Wilna.

W 1812 wojska Napoleona maszerujące na Moskwę wyrządziły wiele szkód kościołowi, rekwirując go na własne potrzeby.

Po powstaniu listopadowym dokonano kasaty zgromadzenia. W gmachach początkowo mieściło się więzienie a następnie koszary (1838). W latach 1842-1862 kościół był zamknięty a część jego wyposażenia (ołtarz, ambona) przewieziono do kościoła w Ejszyszkach.

W 1862 kościół został otwarty ale jego wnętrza już nigdy nie udało się przywrócić do dawnej świetności.

W 1919, po odzyskaniu niepodległości przez Polskę, księża misjonarze powrócili do swojego klasztoru. Przez cały okres międzywojenny prowadzili gimnazjum męskie.

Po wojnie w gmachu klasztornym urządzono szpital a kościół został zamknięty i przez lata niszczał.

Niewiele się zmieniło po odzyskaniu przez Litwę niepodległości w 1990.

W 1993 kościół przekazano kurii wileńskiej.

Architektura

Kruchta

Do naszych czasów przetrwała oryginalna bryła świątyni, zbudowanej jako trójnawowa bazylika, z jednonawowym prezbiterium, z niepowtarzalnym, rokokowym wystrojem elewacji, który świątynia otrzymała w 1754 podczas wspomnianej już przebudowy. W 1756 pojawiła się mała kruchta w kształcie tamburu, nakryta płaską kopułą, znakomicie zharmonizowaną z bryłą kościoła.

Wnętrze kościoła, jakkolwiek utrzymane utrzymane w duchu rokoka, nie dorównuje wspaniałością wystrojowi zewnętrznemu. Wykonał je najprawdopodobniej przeciętny architekt, który wzorował się na wystroju zewnętrznym świątyni ale nie był w stanie powtórzyć tych rozwiązań wewnątrz budynku.

Wnętrze świątyni posiada sklepienia żaglowe i jest obwiedzione toskańskimi pilastrami. W ołtarzu głównym znajdował się obraz ze sceną Czterdziestnicy. Rokokowy wystrój miał też prospekt organowy i jeden z bocznych ołtarzy, poświęcony twórcy zgromadzenia misjonarzy – św. Wincentemu à Paulo. Kaplica Zwiastowania, mieszcząca się w bocznej nawie, posiadała stary portret fundatorki Sióstr Miłosiernych, Ludwiki de Grass. Na ścianach zakrystii wisiały m.i.n portrety fundatora kościoła, Teofila Platera, wizytatora ks. Andrzeja Pohla, Stanisława Konarskiego.

Bibliografia

1. Bartłomiej Kaczorowski: Zabytki starego Wilna. Warszawa: Oficyna Wydawnicza, 1991. ISBN 83-85083-08-1.brak strony w książce
2. Juliusz Kłos: Wilno, przewodnik krajoznawczy. Wilno: Wydawnictwo Oddziału Wileńskiego Polsk. Tow. Krajoznawczego z zapomogi Ministerstwa W. R. i O. P., 1923.brak strony w książce
3. Krzysztof Plebankiewicz: Wilno: przewodnik turystyczny. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 1997. ISBN 83-213-3934-4.brak strony w książce