Mateusz Czak: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Bibliografia |
→Bibliografia: drobne merytoryczne |
||
| Linia 9: | Linia 9: | ||
==Bibliografia== |
==Bibliografia== |
||
* |
* Kristó Gyula ''"Csák Máté"'' Gondolat, Budapest, 1986, ISBN 963 281 736 2 |
||
* |
* Györffy György, ''"István király és műve"'' Gondolat, Budapest 1983, ISBN 963-281-221-2 |
||
* Pór Antal |
* Pór Antal ''"Trencsényi Csák Máté"'', Budapest 1888 [http://mek.niif.hu/05500/05587/html/index.htm] |
||
{{Przypisy}} |
|||
{{DEFAULTSORT:Czak, Mateusz}} |
{{DEFAULTSORT:Czak, Mateusz}} |
||
Wersja z 11:13, 25 lip 2013
Matusz Czak (pomiędzy 1260-65 - 18 marca 1321) (węg. Csák Máté, słow. Matúš Čák) - węgierski możnowładca[1] suwerennie władający zachodnią częścią dzisiejszej Słowacji. Określany jako Pan Wagu i Tatr.
Syn węgierskiego palatyna Piotra Czaka z rodu Csák. W 1291 roku wziął udział w kampanii wojennej króla Węgier Andrzeja III Arpada przeciwko Austrii[2]. W 1292 roku stłumił antykrólewski bunt, który wzniecił Miklós Kőszegi, za co otrzymał od króla Andrzeja przywileje. W 1296 roku objął we władanie zamek w Trenczynie, który stał się jego siedzibą[3]. W tym samym roku król wyznaczył go na palatyna, ale wkrótce doszło do konfliktu Matusza z królem Andrzejem, który jednak nie potrafił go sobie podporządkować, aż do swojej śmierci w 1301 roku. Po jego śmierci Matusz poparł w walce o tron węgierski Wacława III Luksemburskiego przeciwko Karolowi Robertowi Andegaweńskiemu, dzięki czemu Wacław został w obecności Matusza koronowany na króla jako Wacław V. W zamian za pomoc Matusz otrzymał liczne przywileje od króla Wacława.
Szczyt potęgi Matusza Czaka miał miejsce około 1311 roku, gdy władał 14 węgierskimi powiatami, a on i jego stronnicy mieli pod kontrolą 50 zamków. W 1312 roku sprzymierzył się z Amadejem Abą przeciwko królowi Karolowi Robertowi, w wyniku czego poniósł klęskę w bitwie pod Rozgoniem. W przeciwieństwie do domeny Amadea Aby, Karol Robert nie potrafił opanować całości jego ziem. Król w 1313 r. zdobył Trnawę i zamek w Hollókő, a w 1317 roku Komárom i Wyszehrad, w wyniku czego Matusz obiecał podporządkować się władcy. Jednak w 1318 roku Matusz ponownie zaatakował króla, co doprowadziło do kolejnej wojny, która toczyła się aż do śmierci Matusza w 1321 roku na zamku w Trenczynie[4]
Bibliografia
- Kristó Gyula "Csák Máté" Gondolat, Budapest, 1986, ISBN 963 281 736 2
- Györffy György, "István király és műve" Gondolat, Budapest 1983, ISBN 963-281-221-2
- Pór Antal "Trencsényi Csák Máté", Budapest 1888 [1]
- ↑ Peter A. Toma; Dušan Kováč (2001). Slovakia: from Samo to Dzurinda. Hoover Institution Press. p. 72. ISBN 978-0-8179-9951-3. "...The greatest magnates were Matus Cak (Matthew Cak) of Trencin and the Amadeis of the Aba...The Caks, of Magyar origin, had begun their rise during the rules of Stephen V and Ladislas IV..."
- ↑ Markó, László. A magyar állam főméltóságai Szent Istvántól napjainkig
- ↑ Kristó, Gyula. Csák Máté.
- ↑ Kristó, Gyula. Csák Máté. Budapeszt: Thought (1986)