Karol Robert
| ||
| ||
.svg)
| ||
| Król Węgier i Chorwacji | ||
| Okres | od 27 sierpnia 1310 do 16 lipca 1342 | |
| Poprzednik | Bela V | |
| Następca | Ludwik I Wielki | |
| Dane biograficzne | ||
| Dynastia | Andegawenowie | |
| Data i miejsce urodzenia | 1288 Neapol | |
| Data i miejsce śmierci | 16 lipca 1342 Wyszegrad | |
| Ojciec | Karol Martel Andegaweński | |
| Matka | Klemencja Habsburg | |
| Żona | Maria Beatrycze Elżbieta Łokietkówna | |
| Dzieci | Karol Władysław Ludwik Wielki  Andrzej Stefan | |
Karol Robert, Karol I Robert[1][2] węg. I. Károly, Károly Róbert (ur. 1288, zm. 16 lipca 1342) – pierwszy z Andegawenów na tronie węgierskim (od 1308), koronowany w 1310 roku. Członek bocznej linii dynastii Kapetyngów. Najstarszy syn Karola Martela (tytularnego króla Węgier w latach 1290-1295) z rodu Andegawenów i Klemencji Habsburg (córki króla Rudolfa I Habsburga).
Jego siostrą była Klemencja Węgierska, królowa Francji jako druga żona Ludwika X, matka króla Jana I Pogrobowca.
Polityka wewnętrzna[edytuj | edytuj kod]
Władca popierał rozwój rzemiosła i handlu, wprowadził nową walutę (złoty floren). Przeprowadził reformę sił zbrojnych. Dwa lata walczył o władzę z opozycją mieszczan pochodzenia niemieckiego. Jego następcą był Ludwik I Wielki, któremu zapewnił sukcesję w Polsce po Kazimierzu Wielkim. Tocząc długie starcia zbrojne ograniczył suwerenną władzę możnowładców węgierskich, w tym Amadeja Aby i Mateusza Czaka.
Stosunki z Polską[edytuj | edytuj kod]
Z Karolem Robertem początkowo Łokietek miał złe stosunki, zwłaszcza od czasu, gdy ten rozprawił się z północnowęgierskimi możnowładcami, w tym z rodem Amadejów będących w sojuszu z Władysławem Łokietkiem. Sytuacja zmieniła się po podwójnej elekcji w Niemczech w roku 1314, gdy rozpętał się ostry konflikt i w rywalizacji o tron cesarski król Czech Jan Luksemburski poparł Ludwika IV Bawarskiego, a Karol Robert – Fryderyka Pięknego Habsburga. Wobec wznowienia roszczeń czeskich do tronu polskiego stanowiska Polski i Węgier zaczęły się do siebie zbliżać. W 1320 roku, zapewne wnet po koronacji Łokietka, doszło do małżeństwa Karola Roberta z Elżbietą Łokietkówną. Związek ten stał się fundamentem długotrwałego sojuszu obu państw, który mocno zaważył na przyszłości Polski. Między innymi interwencja dyplomatyczna Karola Roberta w 1327 roku zapobiegła podporządkowaniu Janowi Luksemburskiemu ziem będących pod władzą króla Władysława Łokietka. Wziął udział w zjeździe w Wyszehradzie w 1335 roku[3].
Karol Robert po śmierci został pochowany w katedrze w Székesfehérvár, tradycyjnym miejscu pochówku dynastii Arpadów.
Małżeństwa i potomstwo[edytuj | edytuj kod]
Karol Robert był żonaty trzykrotnie. W latach 1306-1317 jego żoną była Maria, córka księcia Kazimierza bytomskiego. 24 czerwca 1318 ożenił się z Beatrycze, córką cesarza Henryka VII Luksemburskiego. Z Beatrycze miał jedno dziecko urodzone i zmarłe 11 października 1319.
6 lipca 1320 poślubił Elżbietę, córkę Władysława I Łokietka, króla polskiego. Para miała 5 synów:
- Karol (ur. i zm. 1321),
- Władysław (1324–1329),
- Ludwik (1326–1382) – król Węgier (1342-1382) i Polski (1370-1382)
- Andrzej – książę Kalabrii i Salerno (1327–1345)
- Stefan – książę Dalmacji i Slawonii (1332–1354)
Przed poślubieniem Elżbiety, Karol doczekał się syna ze związku pozamałżeńskiego:
- Koloman (1316/1317 – po 1376) – biskup Györ; jego matką była bliżej nieznana konkubina, pochodzącą z wyspy Csepel na Dunaju. Jeszcze w 1328 Koloman pozostawał pod opieką swojego wychowawcy Pawła. Już w 1332 roku był kantorem w kapitule waradyńskiej, po czym od 1337 do śmierci - biskupem Györ. 6 maja 1337 roku papież Benedykt XII legitymizował Kolomana, uwalniając go od jego nieprawego pochodzenia[4].
W dawniejszej historiografii utrzymywał się pogląd, że druga lub trzecia żona Karola Roberta powiła dwie córki: Katarzynę i Elżbietę, poślubione książętom śląskim, odpowiednio, Henrykowi II świdnickiemu i Bolesławowi niemodlińskiemu. Dziś ich istnienie, jako niepotwierdzone w żaden sposób w źródłach, jest zgodnie odrzucane[5].
Wywód genealogiczny[edytuj | edytuj kod]
| Karol I (1226-1285), kr. Sycylii | |||||||||||||
| Karol II (1254-1309), kr. Sycylii | |||||||||||||
| Beatrycze z Prowansji (1234-1267) | |||||||||||||
| Karol Martel (1271-1295), ks. Salerno | |||||||||||||
| Stefan V (1239-1272), kr. Węgier | |||||||||||||
| Maria węgierska (ok. 1257-1323) | |||||||||||||
| Elżbieta Kumanka (1239/1240 – po 1290) | |||||||||||||
| Karol I Robert | |||||||||||||
| Albrecht IV von Habsburg (1188-1239), hr. Aargau | |||||||||||||
| Rudolf I Habsburg (1218-1291), kr. Niemiec | |||||||||||||
| Jadwiga von Kyburg (1192-1260) | |||||||||||||
| Klemencja Habsburg (ok. 1271-1295) | |||||||||||||
| Burchard V, hr. Hohenberg | |||||||||||||
| Gertruda von Hohenberg (ok. 1230/1235-1281) | |||||||||||||
| Mechthild von Tübingen | |||||||||||||
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ O. Balzer: Genealogia Piastów, Akademia Umiejętności, 1895.
- ↑ M. J. Serwański, J. Dobosz: Słownik władców średniowiecznych, Poznańskie, Wydawnictwo Sp. z o.o., 1998.
- ↑ August Mosbach, Przyczynki do dziejów polskich z Archiwum miasta Wrocławia, Poznań 1860, s. 73.
- ↑ Koloman, nieślubny syn Karol Roberta,, [w:] Stanisław A. Sroka, Genealogia Andegawenów Węgierskich, Kraków 2015, s. 67.
- ↑ Sroka S.A., Genealogia Andegawenów węgierskich, Kraków 1999, s. 46-47.
| Książęta Węgier |
| ||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Królowie Węgier |
|
- zobacz też: Banowie Chorwacji