Karol Robert

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Karol Robert
ilustracja
wizerunek herbu
Król Węgier i Chorwacji
Okres panowania od 27 sierpnia 1310
do 16 lipca 1342
Poprzednik Bela V
Następca Ludwik I Wielki
Dane biograficzne
Dynastia Andegawenowie
Data i miejsce urodzenia 1288
Neapol
Data i miejsce śmierci 16 lipca 1342
Wyszegrad
Ojciec Karol Martel Andegaweński
Matka Klemencja Habsburg
Żona Maria
Beatrycze
Elżbieta Łokietkówna
Dzieci Katarzyna
Elżbieta
Karol
Władysław
Ludwik I Wielki Crown of Saint Stephen.svg
Andrzej
Stefan
Commons Multimedia w Wikimedia Commons

Karol Robert, Karol I Robert[1][2] węg. I. Károly, Károly Róbert (ur. 1288, zm. 16 lipca 1342) – pierwszy z Andegawenów na tronie węgierskim (od 1308), koronowany w 1310 roku. Syn Karola Martela, tytularnego króla Węgier w latach 1290-1295 i Klemencji Habsburg.

Jego siostrą była Klemencja Węgierska, królowa Francji jako druga żona Ludwika X, matka króla Jana I Pogrobowca.

Polityka wewnętrzna[edytuj | edytuj kod]

Władca popierał rozwój rzemiosła i handlu, wprowadził nową walutę (złoty floren). Przeprowadził reformę sił zbrojnych. Dwa lata walczył o władzę z opozycją mieszczan pochodzenia niemieckiego. Jego następcą był Ludwik I Wielki, któremu zapewnił sukcesję w Polsce po Kazimierzu Wielkim. Tocząc długie starcia zbrojne ograniczył suwerenną władzę możnowładców węgierskich, w tym Amadeja Aby i Mateusza Czaka.

Stosunki z Polską[edytuj | edytuj kod]

Z Karolem Robertem początkowo Łokietek miał złe stosunki, zwłaszcza od czasu, gdy Karol Robert rozprawił się z północnowęgierskimi możnowładcami, w tym z rodem Amadejów będących w sojuszu z Władysławem Łokietkiem. Sytuacja zmieniła się po podwójnej elekcji w Niemczech w roku 1314, gdy rozpętał się ostry konflikt i w rywalizacji o tron cesarski król Czech Jan Luksemburski poparł Ludwika IV Bawarskiego, a król Węgier Karol Robert – Fryderyka Pięknego Habsburga. Wobec wznowienia roszczeń czeskich do tronu polskiego stanowiska Polski i Węgier zaczęły się do siebie zbliżać. W 1320 roku, zapewne wnet po koronacji Łokietka, doszło do małżeństwa Elżbiety Łokietkówny z Karolem Robertem. Związek ten stał się fundamentem długotrwałego sojuszu obu państw, który mocno zaważył na przyszłości Polski. Między innymi interwencja dyplomatyczna Karola Roberta w 1327 roku zapobiegła podporządkowania Janowi Luksemburskiemu ziem będących pod władzą króla Władysława Łokietka.

Karol Robert po śmierci został pochowany w katedrze w Székesfehérvár, starym, tradycyjnym miejscu pochówku dynastii Arpadów.

Małżeństwa i potomstwo[edytuj | edytuj kod]

Karol Robert był żonaty trzykrotnie. W latach 1306-1317 jego żoną była Maria, córka księcia Kazimierza bytomskiego. 24 czerwca 1318 ożenił się z Beatrycze, córką cesarza Henryka VII Luksemburskiego. Z Beatrycze miał jedno dziecko urodzone i zmarłe 11 października 1319.

6 lipca 1320 poślubił Elżbietę, córkę Władysława I Łokietka, króla polskiego. Para miała 5 synów:

  • Karol (ur. i zm. 1321),
  • Władysław (1324–1329),
  • Ludwik (1326–1382) – król Węgier (1342-1382) i Polski (1370-1382)
  • Andrzej – książę Kalabrii i Salerno (1327–1345)
  • Stefan – książę Dalmacji i Slawonii (1332–1354)

Przed poślubieniem Elżbiety, Karol doczekał się syna ze związku pozamałżeńskiego:

  • Koloman (1316/1317 – po 1376) – biskup Györ

W dawniejszej historiografii utrzymywał się pogląd, że druga lub trzecia żona Karola Roberta powiła dwie córki: Katarzynę i Elżbietę, poślubione książętom śląskim, odpowiednio, Henrykowi II świdnickiemu i Bolesławowi niemodlińskiemu. Dziś ich istnienie, jako niepotwierdzone w żaden sposób w źródłach, jest zgodnie odrzucane[3].

Ślub Elżbiety z Karolem Robertem (miniatura z Kroniki Ilustrowanej)

Wywód genealogiczny[edytuj | edytuj kod]

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Karol I (1226-1285), kr. Sycylii
 
 
 
 
 
 
 
Karol II (1254-1309), kr. Sycylii
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Beatrycze z Prowansji (1234-1267)
 
 
 
 
 
 
 
Karol Martel (1271-1295), ks. Salerno
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Stefan V (1239-1272), kr. Węgier
 
 
 
 
 
 
 
Maria węgierska (ok. 1257-1323)
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Elżbieta Kumanka (1239/1240 – po 1290)
 
 
 
 
 
 
 
Karol I Robert
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Albrecht IV von Habsburg (1188-1239), hr. Aargau
 
 
 
 
 
 
 
Rudolf I Habsburg (1218-1291), kr. Niemiec
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Jadwiga von Kyburg (1192-1260)
 
 
 
 
 
 
 
Klemencja Habsburg (ok. 1271-1295)
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Burchard V, hr. Hohenberg
 
 
 
 
 
 
 
Gertruda von Hohenberg (ok. 1230/1235-1281)
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Mechthild von Tübingen
 
 
 
 
 
 

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ O. Balzer: Genealogia Piastów, Akademia Umiejętności, 1895.
  2. ↑ M. J. Serwański, J. Dobosz: Słownik władców średniowiecznych, Poznańskie, Wydawnictwo Sp. z o.o., 1998.
  3. ↑ Sroka S.A., Genealogia Andegawenów węgierskich, Kraków 1999, s. 46-47.
p • d • e
Władcy Węgier
Książęta Węgier
Arpad (896–907) • Tarhos (907 – po 922) • Zoltán (907–947) • Fajsz (947–955) • Taksony (955–970) • Gejza (970–997) • Stefan I Święty (997–1000/1001)
Coat of arms of Hungary.svg
Królowie Węgier
Arpadowie
Stefan I Święty (1000 lub 1001–1038) • Piotr Orseolo (1038–1041) • Samuel Aba (1041–1044) • Piotr Orseolo (1044–1046) • Andrzej I (1046–1061) • Bela I (1061–1063) • Salomon (1063–1074) • Gejza I (1074–1077) • Władysław I Święty (1077–1095) • Koloman Uczony (1095–1116) • Stefan II (1116–1131) • Bela II Ślepy (1131–1141) • Gejza II (1141–1162) • Stefan III (1162–1162) • Władysław II (1162–1163) • Stefan IV (1163–1165) • Stefan III (1163–1172) • Bela III (1172–1196) • Emeryk (1196–1204) • Władysław III (1204–1205) • Andrzej II (1205–1235) • Bela IV (1235–1270) • Stefan V (1270–1272) • Władysław IV Kumańczyk (1272–1290) • Andrzej III (1290–1301)
Otton (Bela V) (1305–1308)
Karol Martel Andegaweński (tytularny 1290–1295) • Karol I Robert (1310–1342) • Ludwik I Wielki (1342–1382) • Maria I (1382–1385) • Karol II Mały (1385–1386) • Maria I (1386–1395)
Zygmunt (1387–1437)
Andegawenowie
Władysław Neapolitański (tytularny 1403–1414)
Albrecht I (1437–1439)
Władysław I (1440–1444)
Habsburgowie
János Hunyady (regent 1446–1453) • Maciej Korwin (1458–1490)
Jagiellonowie
Władysław II (1490–1516) • Ludwik II (1516–1526)
Zapolyowie
Jan I (1526–1540) • Jan II Zygmunt (1540–1571)
Habsburgowie
Ferdynand I (1526–1564) • Maksymilian II (1564–1576) • Rudolf I (1576–1608) • Maciej II (1608–1619) • Ferdynand II (1619–1637) • Ferdynand III (1637–1657) • Ferdynand IV (1647–1654) • Leopold I (1657–1705) • Józef I (1705–1711) • Karol III (1711–1740) • Maria II Teresa (1740–1780)
Józef II (1780–1790) • Leopold II (1790–1792) • Franciszek I (1792–1835) • Ferdynand V (1835–1848) • Franciszek Józef I (1848–1916) • Karol IV (1916–1918)
p • d • e
Władcy Chorwacji
Królestwo Chorwacji
Tomisław I (910–928, król od 925) • Trpimir II (928–935) • Krzesimir I (935–945) • Mirosław (945–949) • Michał Krzesimir II (949–969) • Stefan Držislaw (969–995) • Świętosław Suronja (997–1000) • Gojsław (1000–1020) • Krzesimir III (1000–1030) • Stefan I Krzesimirowicz (1030–1058) • Piotr Krzesimir IV Wielki (1058–1075) • Dymitr Zwonimir (1075–1088) • Stefan II (1088–1091)
Piotr (1093–1097)
CoA of the Kingdom of Croatia.svg
Królestwo Chorwacji
(w unii z Węgrami)
Arpadowie
Koloman Uczony (1102–1116) • Stefan II (1116–1131) • Bela II Ślepy (1131–1141) • Gejza II (1141–1162) • Stefan III (1162–1162) • Władysław II (1162–1163) • Stefan IV (1163–1165) • Stefan III (1163–1172) • Bela III (1172–1196) • Emeryk (1196–1204) • Władysław III (1204–1205) • Andrzej II (1205–1235) • Bela IV (1235–1270) • Stefan V (1270–1272) • Władysław IV Kumańczyk (1272–1290) • Andrzej III (1290–1301)
Otton (Bela V) (1305–1308)
Karol Martel Andegaweński (tytularny 1290–1295) • Karol I Robert (1310–1342) • Ludwik I Wielki (1342–1382) • Maria I (1382–1385) • Karol II Mały (1385–1386) • Maria I (1386–1395)
Zygmunt (1387–1437)
Andegawenowie
Władysław Neapolitański (tytularny 1403–1414)
Albrecht I (1437–1439)
Władysław I (1440–1444)
Habsburgowie
János Hunyady (regent 1446–1453) • Maciej Korwin (1458–1490)
Jagiellonowie
Władysław II (1490–1516) • Ludwik II (1516–1526)
Zapolyowie
Jan I (1526–1540) • Jan II Zygmunt (1540–1571)
Habsburgowie
Ferdynand I (1526–1564) • Maksymilian II (1564–1576) • Rudolf I (1576–1608) • Maciej II (1608–1619) • Ferdynand II (1619–1637) • Ferdynand III (1637–1657) • Ferdynand IV (1647–1654) • Leopold I (1657–1705) • Józef I (1705–1711) • Karol III (1711–1740) • Maria II Teresa (1740–1780)
Józef II (1780–1790) • Leopold II (1790–1792) • Franciszek I (1792–1835) • Ferdynand V (1835–1848) • Franciszek Józef I (1848–1916) • Karol IV (1916–1918)
Niepodległe
Państwo
Chorwackie
Tomisław II (1941–1943)
zobacz też: Banowie Chorwacji
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Karol_Robert&oldid=51564766”