Księstwo Zadźwińskie: Różnice pomiędzy wersjami

Księstwo Zadźwińskie
Ducatus Ultradunensis
	1561-1621
	Herb
Stolica	Felin
Pakt wileński o wcieleniu do Rzeczypospolitej	1561
Wojna polsko-szwedzka	1621
Religia dominująca	luteranizm

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 11:56, 27 lis 2015

Księstwo Zadźwińskie (Księstwo Inflanckie, łac. Ducatus Ultradunensis) – posiadłość Rzeczypospolitej Obojga Narodów, istniejąca w latach 1561-1621.

Na mocy paktu wileńskiego, Konfederacja Inflancka została podzielona na zwasalizowane wobec Rzeczypospolitej Księstwo Kurlandii i Semigalii oraz Księstwo Zadźwińskie. W dniu 25 grudnia 1566 roku ogłoszono oficjalne ustanowienie Księstwa Zadźwińskiego, inkorporowanego do Wielkiego Księstwa Litewskiego^[1]. Zmienił tę relację akt wydany przez króla Zygmunta Augusta 3 sierpnia 1569 unii lubelskiej, który poddał Inflanty Rzeczpospolitej jako całości, a nie odrębnie Koronie czy Litwie^[2], a jego gubernatorem mianowano Jana Hieronimowicza Chodkiewicza. Od tego czasu Inflanty były uważane za wspólną posiadłość Korony i Litwy.

Księstwo Zadźwińskie zostało podzielone na cztery okręgi: ryski, trejdeński, wendeński i dyneburski. W latach 1577-1582 znajdowało się pod okupacją rosyjską. Po odzyskaniu Inflant przez Stefana Batorego, zostały podzielone na trzy prezydia: dorpackie, parnawskie i wendeńskie, zamienione w 1598 roku na województwa.

W roku 1598 nowa przyjęta w Warszawie ordynacja sejmowa dotycząca Inflant, tak zwana Ordinatio Livoniae II, dopuściła do urzędów w Inflantach, na zasadzie alternaty, także miejscową szlachtę niemiecką^[3], co równało się praktycznie jako podkreślenie administracyjnej odrębności Księstwa Inflanckiego jako trzeciego kraju zunifikowanej Rzeczpospolitej.

Po wojnie polsko-szwedzkiej większość ziem księstwa została w 1621 roku włączona do Inflant szwedzkich, co potwierdził rozejm w Altmarku z 1629 roku. W rękach polskich pozostała wschodnia część województwa wendeńskiego, które przekształcone zostało w województwo inflanckie.

Zobacz też

Bibliografia

Czy Rosja uczestniczyła w pierwszym rozbiorze Polski czyli co zaborcy zabrali Polsce w trzech rozbiorach?

↑ Pełny tekst aktu unii grodzieńskiej w: Codex diplomaticus Regni Poloniae et Magni Ducatus Lituaniae, t. 5, Wilno 1758, s. 269-273
↑ Pełen tekst aktu Zygmunta Augusta z 3 sierpnia 1569 w: Prawa konstytucje y przywileje królestwa Polskiego y Wielkiego Xięstwa Litewskiego u wszystkich Prowincyi należących: Na walnych Seymiech Koronnych od Sejmu Wiślickiego Roku Pańskiego 1347 aż do ostatniego Sejmu uchwalone, 1733 [dalej cyt. Volumina legum], t. II,f. 806-807. Patrz też w: Henryk Wisner, Rzeczpospolita Wazów. Czasy Zygmunta III i Władysława IV, Warszawa 2002, s. 19; Krzysztof Mikulski, Andrzej Rachuba, op. cit., s. 7.
↑ Enn Tarvel, op. cit., s. 73. O polityce Rzeczpospolitej wobec Inflant w pierwszych latach panowania Zygmunta III patrz też w: Jan Rzońca, Rzeczpospolita Polska w latach 1596-1599. Wybrane zagadnienia polityki wewnętrznej i zagranicznej, Opole 1990, s. 59-66.

[1] Pełny tekst aktu unii grodzieńskiej w: Codex diplomaticus Regni Poloniae et Magni Ducatus Lituaniae, t. 5, Wilno 1758, s. 269-273

[2] Pełen tekst aktu Zygmunta Augusta z 3 sierpnia 1569 w: Prawa konstytucje y przywileje królestwa Polskiego y Wielkiego Xięstwa Litewskiego u wszystkich Prowincyi należących: Na walnych Seymiech Koronnych od Sejmu Wiślickiego Roku Pańskiego 1347 aż do ostatniego Sejmu uchwalone, 1733 [dalej cyt. Volumina legum], t. II,f. 806-807. Patrz też w: Henryk Wisner, Rzeczpospolita Wazów. Czasy Zygmunta III i Władysława IV, Warszawa 2002, s. 19; Krzysztof Mikulski, Andrzej Rachuba, op. cit., s. 7.

[3] Enn Tarvel, op. cit., s. 73. O polityce Rzeczpospolitej wobec Inflant w pierwszych latach panowania Zygmunta III patrz też w: Jan Rzońca, Rzeczpospolita Polska w latach 1596-1599. Wybrane zagadnienia polityki wewnętrznej i zagranicznej, Opole 1990, s. 59-66.

[1]

[2]

[3]

@@ Linia 83: / Linia 83: @@
 '''Księstwo Zadźwińskie''' (Księstwo Inflanckie, [[łacina|łac.]] ''Ducatus Ultradunensis'') – posiadłość [[Rzeczpospolita Obojga Narodów|Rzeczypospolitej Obojga Narodów]], istniejąca w latach [[1561]]-[[1621]].
-Na mocy [[Pakt wileński|paktu wileńskiego]], [[Konfederacja Inflancka]] została podzielona na zwasalizowane wobec Rzeczypospolitej [[Księstwo Kurlandii i Semigalii]] oraz Księstwo Zadźwińskie. W [[1566]] roku ogłoszono oficjalne ustanowienie Księstwa Zadźwińskiego, [[inkorporacja terytorium|inkorporowanego]] do Wielkiego Księstwa Litewskiego, a jego gubernatorem mianowano [[Jan Hieronimowicz Chodkiewicz|Jana Hieronimowicza Chodkiewicza]]. Od czasów [[unia lubelska|unii lubelskiej]] Inflanty były uważane za wspólną posiadłość [[Korona Królestwa Polskiego|Korony]] i [[Wielkie Księstwo Litewskie|Litwy]].
+Na mocy [[Pakt wileński|paktu wileńskiego]], [[Konfederacja Inflancka]] została podzielona na zwasalizowane wobec Rzeczypospolitej [[Księstwo Kurlandii i Semigalii]] oraz Księstwo Zadźwińskie. W dniu 25 grudnia [[1566]] roku ogłoszono oficjalne ustanowienie Księstwa Zadźwińskiego, [[inkorporacja terytorium|inkorporowanego]] do Wielkiego Księstwa Litewskiego<ref>Pełny tekst aktu unii grodzieńskiej w: Codex diplomaticus Regni Poloniae et Magni Ducatus Lituaniae, t. 5, Wilno 1758, s. 269-273</ref>. Zmienił tę relację akt wydany przez króla Zygmunta Augusta 3 sierpnia 1569 [[unia lubelska|unii lubelskiej]], który poddał Inflanty Rzeczpospolitej jako całości, a nie odrębnie Koronie czy Litwie<ref>Pełen tekst aktu Zygmunta Augusta z 3 sierpnia 1569 w: Prawa konstytucje y przywileje królestwa Polskiego y Wielkiego Xięstwa Litewskiego u wszystkich Prowincyi należących: Na walnych Seymiech Koronnych od Sejmu Wiślickiego Roku Pańskiego 1347 aż do ostatniego Sejmu uchwalone, 1733 [dalej cyt. Volumina legum], t. II,f. 806-807. Patrz też w: Henryk Wisner, Rzeczpospolita Wazów. Czasy Zygmunta III i Władysława IV, Warszawa 2002, s. 19; Krzysztof Mikulski, Andrzej Rachuba, op. cit., s. 7.</ref>, a jego gubernatorem mianowano [[Jan Hieronimowicz Chodkiewicz|Jana Hieronimowicza Chodkiewicza]]. Od tego czasu Inflanty były uważane za wspólną posiadłość [[Korona Królestwa Polskiego|Korony]] i [[Wielkie Księstwo Litewskie|Litwy]].
 Księstwo Zadźwińskie zostało podzielone na cztery okręgi: [[Ryga|ryski]], [[Turaida|trejdeński]], [[Kieś|wendeński]] i [[Dyneburg|dyneburski]]. W latach [[1577]]-[[1582]] znajdowało się pod [[Wojna polsko-rosyjska 1577-1582|okupacją rosyjską]]. Po odzyskaniu Inflant przez [[Stefan Batory|Stefana Batorego]], zostały podzielone na trzy prezydia: [[Tartu|dorpackie]], [[Parnawa|parnawskie]] i [[Kieś|wendeńskie]], zamienione w [[1598]] roku na województwa.
+W roku 1598 nowa przyjęta w Warszawie ordynacja sejmowa dotycząca Inflant, tak zwana Ordinatio Livoniae II, dopuściła do urzędów w Inflantach, na zasadzie alternaty, także miejscową szlachtę niemiecką<ref>Enn Tarvel, op. cit., s. 73. O polityce Rzeczpospolitej wobec Inflant w pierwszych latach panowania Zygmunta III patrz też w: Jan Rzońca, Rzeczpospolita Polska w latach 1596-1599. Wybrane zagadnienia polityki wewnętrznej i zagranicznej, Opole 1990, s. 59-66.</ref>, co równało się praktycznie jako podkreślenie administracyjnej odrębności Księstwa Inflanckiego jako trzeciego kraju zunifikowanej Rzeczpospolitej.
 Po [[Wojna polsko-szwedzka 1621-1626|wojnie polsko-szwedzkiej]] większość ziem księstwa została w [[1621]] roku włączona do [[Inflanty szwedzkie|Inflant szwedzkich]], co potwierdził [[rozejm w Altmarku]] z [[1629]] roku. W rękach polskich pozostała wschodnia część [[Województwo wendeńskie|województwa wendeńskiego]], które przekształcone zostało w [[województwo inflanckie]].