Relikt

Relikt (przeżytek), termin biogeograficzny służący na określenie współczesnych organizmów, zarówno roślinnych jak i zwierzęcych, mających w przeszłości szerszy zasięg geograficzny, lecz obecnie żyjących na terenie znacznie mniejszym, znamionującym tendencję do wymierania.

Bardzo często są to formy, które przetrwały w jakiś szczególnych warunkach lokalnych duże zmiany klimatyczne lub które przybyły na tereny bardziej południowe z lodowcem i mimo jego cofania udało im się przetrwać w enklawach oddzielonych od obszaru pierwotnego (relikt glacjalny). Reliktami kserotermicznymi nazywa się organizmy, które przybyły na jakiś obszar w okresie ocieplenia klimatu (np. pomiędzy zlodowaceniami), a następnie zostały oddzielone od naturalnego obszaru występowania. Relikty dzieli się też na relikty pierwotne (powstałe w wyniku naturalnych zmian środowiskowych) i relikty wtórny, powstające w wyniku rabunkowej gospodarki człowieka na Ziemi.

W systematyce mianem reliktu ewolucyjnego określa się "niedobitki" różnych form życia, pozostałe po wymarłych grupach systematycznych. Z tej grupy, dla przykładu można wymienić amerykańskiego widłoroga (pozostałość fauny trzeciorzędowej Ameryki Północnej) lub "postmezozoiczną" tuatarę z Nowej Zelandii.

Zobacz też:

• przegląd zagadnień z zakresu biologii
• relikt glacjalny
• relikt kserotermiczny
• żywa skamieniałość