Nogaj

Nogaj, zwany także Kara Nogaj (Czarny Nogaj) (ur. ? - zm. 1299) - wódz Mongołów, emir Złotej Ordy, prawnuk Czyngis Chana.

Utalentowany dowódca, zwolennik prowadzenia przez Złotą Ordę dotychczasowej polityki podbojów i najazdów. Przez kilkadziesiąt lat sprawował rzeczywistą władzę nad Złotą Ordą, tak że przez wielu władców europejskich (w tym i książąt polskich) traktowany był jak chan.

Kres jego rządom przyniosło panowanie dopiero chana Tochty, który odzyskał wpływy należne jego tytułowi. Podczas wojny domowej zbuntowany Nogaj poniósł klęskę i z rozkazu chana został stracony. Nogaj dokonał m.in. najazdów na ziemie polskie w latach 1258 (podczas którego splądrowano Kraków) i 1287. Podczas walk stracił oko. W 1266 żoną Nogaja została Eufrozyna - córka cesarza bizantyjskiego Michała VIII Paleologa. W latach 90. XIV wieku potomkowie i zwolennicy Nogaja uniezależnili się od Złotej Ordy i stworzyli Ordę Nogajską. Pozostałością po niej jest lud Nogajów.