Stylizacja: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
int. |
WP:SK, drobne techniczne |
||
Linia 1: | Linia 1: | ||
{{disambig}} |
{{disambig}} |
||
⚫ | '''Stylizacja''' – przejaw [[intertekstualność|intertekstualności]], celowe naśladowanie w wypowiedzi będącej realizacją danego [[styl]]u, wybranych cech stylu innego, wyraźnie odcinającego się, dającego rozpoznać jako cudzy i zewnętrzny. Styl ten jest tzw. ''wzorcem stylizacyjnym''. Budowa utworu stylizowanego jest dwugłosowa. Występują w nim liczne napięcia pomiędzy cechami wzorca, a cechami charakteryzującymi styl autora. Stylizacja pozwala na uwypuklenie pewnych właściwości wzorca, do którego się odwołuje oraz zdystansowanie się do niego, w ten sposób dzieło uzyskuje nowy kontekst i ulega reinterpretacji. Pewne składniki dzieła służą identyfikacji wzorca i jego ewokowaniu, inne odróżnieniu od niego, zdystansowaniu i budowie macierzystego stylu wypowiedzi. Utwór literacki może nawiązywać do kilku wzorców literackich jednocześnie. Najwyraźniej odznacza się stylizacja w języku dzieła literackiego. Może obejmować takie warstwy jak: leksyka, brzmienie ([[stylizacja brzmieniowa]]). |
||
=Definicja= |
|||
⚫ | '''Stylizacja''' |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
'''Wzorcem stylizacyjnym w utworach literackich, moga być''': |
'''Wzorcem stylizacyjnym w utworach literackich, moga być''': |
||
* style historyczne, |
* style historyczne, |
||
Linia 14: | Linia 10: | ||
* styl indywidualny pisarza, konkretnego utowru ([[pastisz]]). |
* styl indywidualny pisarza, konkretnego utowru ([[pastisz]]). |
||
==Rodzaje stylizacji== |
== Rodzaje stylizacji == |
||
'''Rodzaje stylizacji''': |
'''Rodzaje stylizacji''': |
||
# ze wzglęu na stosunek obejmowanego tekstu |
# ze wzglęu na stosunek obejmowanego tekstu |
||
#* stylizacja całośćiowa |
#* stylizacja całośćiowa – stylizowany jest cały tekst literacki, |
||
#* stylizacja fragmentaryczna |
#* stylizacja fragmentaryczna – stylizowany jest tylko fragment wypowiedzi, |
||
# ze względu na cel artystyczny |
# ze względu na cel artystyczny |
||
#* stylizacja informacyjna |
#* stylizacja informacyjna – wzmocnienie komunikacyjności i wiarygodności tekstu, |
||
#* stylizacja manierystyczna |
#* stylizacja manierystyczna – wywołująca wrażenie nienaturalności, manietyczności, |
||
# ze względu na dobór leksemów, |
# ze względu na dobór leksemów, |
||
#* archaizacja |
#* archaizacja – w tekst wplecione są elementy charakterystyczne dla języka minionych epok, |
||
#* dialektyzacja |
#* dialektyzacja – wprowadzenie elementów języka charakterystycznych dla danej gwary, |
||
#* kolokwializacja |
#* kolokwializacja – kształtowanie jezyka wypowiedzi na styl potoczny. |
||
==Funkcje stylizacji== |
== Funkcje stylizacji == |
||
'''Funkcje stylizacji''': |
'''Funkcje stylizacji''': |
||
* ocena stylu (wzorca stylizacyjnego), |
* ocena stylu (wzorca stylizacyjnego), |
||
* ośmieszenie, negacja stylu ([[parodia]]). |
* ośmieszenie, negacja stylu ([[parodia]]). |
||
= Różne ujęcia stylizacji= |
== Różne ujęcia stylizacji == |
||
⚫ | [[Aleksander Bereza]] twierdzi, że stylizacja jest to nadanie utworowi literackiemu pewnych cech zewnętrznych, które można rozpoznać jako odrębne od cech stylu autora. W ten sposób elementy spoza dzieła przeciwstawiają się tym, które są właściwe dla niego<ref>A. Bereza, ''Problemy stylizacji w satyrze', Warszawa – Kraków – Wrocław 1966.</ref>. [[Roman Matuszewski]], [[Sławomir Mrożek]],[[Kazmierz Wyka]] postrzegają stylizację, jako zabieg artystyczny. Nie przeciwstawiali się dychotomicznemu pojmowaniu jej, stylizacja według nich to elementy wprowadzone do utworu i stojące w opozycji do tego co właściwe dziełu<ref>Por.R. Matuszewski,''Perspektywa wyobraźni'', [w:] R. Matuszewski, ''Literatura na przełomie'', Warszawa 1951. |
||
⚫ | [[Aleksander Bereza]] twierdzi, że stylizacja jest to nadanie utworowi literackiemu pewnych cech zewnętrznych, które można rozpoznać jako odrębne od cech stylu autora. W ten sposób elementy spoza dzieła przeciwstawiają się tym, które są właściwe dla niego |
||
S. Mrożek, ''Jak napisać opowiadanie pozornie interesujące'', "Przegląd Kulturalny", 1962.</ref> [[Aleksander Wilkoń]] dokonuje innego podziału stylizacji. Wyraźnie rozgranicza stylizację językową od literackiej. |
S. Mrożek, ''Jak napisać opowiadanie pozornie interesujące'', "Przegląd Kulturalny", 1962.</ref> [[Aleksander Wilkoń]] dokonuje innego podziału stylizacji. Wyraźnie rozgranicza stylizację językową od literackiej. |
||
=Zobacz też= |
== Zobacz też == |
||
* [[Stylizacja biblijna]] |
* [[Stylizacja biblijna]] |
||
* [[Stylizacja językowa]] |
* [[Stylizacja językowa]] |
Wersja z 03:09, 24 lut 2009
Stylizacja – przejaw intertekstualności, celowe naśladowanie w wypowiedzi będącej realizacją danego stylu, wybranych cech stylu innego, wyraźnie odcinającego się, dającego rozpoznać jako cudzy i zewnętrzny. Styl ten jest tzw. wzorcem stylizacyjnym. Budowa utworu stylizowanego jest dwugłosowa. Występują w nim liczne napięcia pomiędzy cechami wzorca, a cechami charakteryzującymi styl autora. Stylizacja pozwala na uwypuklenie pewnych właściwości wzorca, do którego się odwołuje oraz zdystansowanie się do niego, w ten sposób dzieło uzyskuje nowy kontekst i ulega reinterpretacji. Pewne składniki dzieła służą identyfikacji wzorca i jego ewokowaniu, inne odróżnieniu od niego, zdystansowaniu i budowie macierzystego stylu wypowiedzi. Utwór literacki może nawiązywać do kilku wzorców literackich jednocześnie. Najwyraźniej odznacza się stylizacja w języku dzieła literackiego. Może obejmować takie warstwy jak: leksyka, brzmienie (stylizacja brzmieniowa).
Wzorce stylizacyjne
Wzorcem stylizacyjnym w utworach literackich, moga być:
- style historyczne,
- styl charakterystyczny dla danego kręgu kulturowego,
- style różnych warstw społecznych,
- styl indywidualny pisarza, konkretnego utowru (pastisz).
Rodzaje stylizacji
Rodzaje stylizacji:
- ze wzglęu na stosunek obejmowanego tekstu
- stylizacja całośćiowa – stylizowany jest cały tekst literacki,
- stylizacja fragmentaryczna – stylizowany jest tylko fragment wypowiedzi,
- ze względu na cel artystyczny
- stylizacja informacyjna – wzmocnienie komunikacyjności i wiarygodności tekstu,
- stylizacja manierystyczna – wywołująca wrażenie nienaturalności, manietyczności,
- ze względu na dobór leksemów,
- archaizacja – w tekst wplecione są elementy charakterystyczne dla języka minionych epok,
- dialektyzacja – wprowadzenie elementów języka charakterystycznych dla danej gwary,
- kolokwializacja – kształtowanie jezyka wypowiedzi na styl potoczny.
Funkcje stylizacji
Funkcje stylizacji:
- ocena stylu (wzorca stylizacyjnego),
- ośmieszenie, negacja stylu (parodia).
Różne ujęcia stylizacji
Aleksander Bereza twierdzi, że stylizacja jest to nadanie utworowi literackiemu pewnych cech zewnętrznych, które można rozpoznać jako odrębne od cech stylu autora. W ten sposób elementy spoza dzieła przeciwstawiają się tym, które są właściwe dla niego[1]. Roman Matuszewski, Sławomir Mrożek,Kazmierz Wyka postrzegają stylizację, jako zabieg artystyczny. Nie przeciwstawiali się dychotomicznemu pojmowaniu jej, stylizacja według nich to elementy wprowadzone do utworu i stojące w opozycji do tego co właściwe dziełu[2] Aleksander Wilkoń dokonuje innego podziału stylizacji. Wyraźnie rozgranicza stylizację językową od literackiej.