Sławomir Mrożek

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Skocz do: nawigacja, szukaj
Sławomir Mrożek
Slawomir Mrozek.JPG
Sławomir Mrożek, 2006
Data i miejsce urodzenia 29 czerwca 1930
Borzęcin
Data i miejsce śmierci 15 sierpnia 2013
Nicea
Narodowość polska
Dziedzina sztuki literatura piękna
rysunek
Ważne dzieła Męczeństwo Piotra Oheya, Indyk, Tango, Emigranci, Miłość na Krymie
Odznaczenia
Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” Order Ecce Homo Legia Honorowa (Francja)
Nagrody
Nagroda Fundacji im. Kościelskich (1962)
Nagroda Polskiego PEN Clubu im. Jana Parandowskiego (2010)
Commons Multimedia w Wikimedia Commons
Wikicytaty Cytaty w Wikicytatach

Sławomir Mrożek (ur. 29 czerwca[a] 1930 w Borzęcinie, zm. 15 sierpnia 2013 w Nicei) – polski dramatopisarz, prozaik oraz rysownik. Autor wielu satyrycznych opowiadań i utworów dramatycznych o tematyce filozoficznej, politycznej, obyczajowej i psychologicznej. Jako dramaturg zaliczany do nurtu teatru absurdu[1].

Życiorys[edytuj]

Urodził się w Borzęcinie, jako syn kierownika poczty Antoniego Mrożka (1903–1987)[2] i Zofii z domu Kędzior (1906–1949)[3], córki przedsiębiorcy branży mleczarskiej. Pisarz był jednym z trojga dzieci małżeństwa Mrożków. Miał brata Jerzego (1928–1932) i siostrę Litosławę (1935–1995)[4].

Absolwent krakowskiego Liceum im. Nowodworskiego[5].

Zadebiutował w 1950 jako rysownik, od 1953 publikował cykle rysunków w Przekroju. Wydane w tym samym roku zbiory opowiadań: Opowiadania z Trzmielowej Góry oraz Półpancerze praktyczne stanowiły jego literacki debiut. W 1953 podpisał tzw. Apel Krakowski, wyrażający poparcie dla stalinowskich władz PRL po aresztowaniu pod sfabrykowanymi zarzutami duchownych katolickich, skazanych w sfingowanym procesie księży kurii krakowskiej.

Jego pierwszą sztuką teatralną był dramat Policja, wydany w 1958. Dramat Tango z 1964 przyniósł Mrożkowi światową sławę.

Uczestniczył w realizacji II spektaklu gdańskiego teatru Bim-Bom pt "Radość poważna" (1956)[6].

W 1963 wyemigrował. W następnych latach mieszkał we Francji (w Paryżu), następnie osiadł w Stanach Zjednoczonych, Niemczech, Włoszech i Meksyku na ranczo La Epifanía[7]. W 1968 na łamach prasy francuskiej opublikował list protestujący przeciwko interwencji wojsk Układu Warszawskiego w Czechosłowacji, a w grudniu 1981 zaprotestował przeciwko wprowadzeniu stanu wojennego.

Urna z prochami Sławomira Mrożka
Sarkofag z prochami Sławomira Mrożka

W 1996 powrócił do Polski. W 2002 przeszedł udar mózgu, którego wynikiem była afazja. Skutkiem tego utracił możliwość posługiwania się językiem zarówno w mowie, jak i w piśmie. Dzięki terapii, która trwała około trzech lat, odzyskał zdolność pisania i mówienia. Efektem walki z chorobą jest jego autobiografia[8].

6 maja 2008 Sławomir Mrożek zapowiedział ponowne opuszczenie ojczyzny, by osiąść w Nicei na południu Francji[9] z powodu klimatu, który bardziej sprzyjał zdrowiu dramatopisarza. Z Polski wyprowadził się dokładnie miesiąc później – 6 czerwca 2008 – wylatując z lotniska w Balicach[10].

Zmarł nad ranem 15 sierpnia 2013 w szpitalu w Nicei[11]. Jego prochy spoczęły w Panteonie Narodowym w Krakowie. Uroczystości pogrzebowe odbyły się 17 września 2013 w kościele Świętych Piotra i Pawła w Krakowie. Mszy świętej przewodniczył metropolita krakowski kard. Stanisław Dziwisz[12].

Życie prywatne[edytuj]

Był dwukrotnie żonaty. Jego pierwszą żoną od 1959 była malarka, Maria Obremba. Małżeństwo zakończyło się jej niespodziewaną śmiercią w 1969 roku. W 1987 roku powtórnie ożenił się z Meksykanką, Susaną Osorio Rosas[13].

Wyróżnienia i nagrody[edytuj]

Ordery i odznaczenia[edytuj]

Inne[edytuj]

  • w 1987 otrzymał nagrodę miasta Klosterneuburg im. Franza Kafki.
  • w 2000 otrzymał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Twórczość[edytuj]

Ilustracja Daniela Mroza do książki Słoń, 1957

W swojej twórczości Mrożek poruszał zarówno problematykę silnie związaną z historią Polski oraz tradycjami kulturowymi (np. romantyzmu), jak i tematy uniwersalne, takie jak wolność czy zagrożenia ze strony współczesnej cywilizacji.

Zbiory opowiadań[edytuj]

  • Opowiadania z Trzmielowej Góry, 1953
  • Półpancerze praktyczne, 1953
  • Słoń, 1957
  • Wesele w Atomicach, 1959
  • Deszcz, 1962
  • Dwa listy i inne opowiadania, 1970
  • Opowiadania, 1981
  • Donosy, 1983
  • Śpiąca Królewna
  • Woda
  • Ostatni husarz
  • Zeszyt

Dramaty[edytuj]

Powieści[edytuj]

  • Maleńkie lato, 1956
  • Ucieczka na południe, 1961

Zbiory felietonów[edytuj]

  • Małe listy, 1981
  • Dziennik powrotu, 2000
  • Małe listy, 2000

Scenariusze filmowe[edytuj]

  • Wyspa róż, 1975
  • Amor, 1978
  • Powrót, 1994

Inne[edytuj]

Uwagi

  1. ↑ Błędna, publikowana data urodzenia: 26 czerwca

Przypisy

  1. ↑ Sidoruk E., Antropologia i groteska w dziełach Sławomira Mrożka, Towarzystwo Literackie im. Adama Mickiewicza, Białystok 1995.
  2. ↑ Sławomir Mrożek: Mój życiorys
  3. ↑ Borzęcin we wspomnieniach Sławomira Mrożka
  4. ↑ Wywiad ze Sławomirem Mrożkiem w portalu Onet.pl
  5. ↑ admini: Komunikaty. nowodworek.krakow.pl.
  6. ↑ Piotr Bratkowski: Tango się skończyło, Newsweek z 19 sierpnia 2013
  7. ↑ Śniadanie na ranczu Sławomira Mrożka. W: IntoAmericas [on-line].
  8. ↑ Lecznicza autobiografia Mrożka. W: e-teatr.pl [on-line].
  9. ↑ Mrożek opuszcza Polskę, by osiąść w Nicei. W: e-teatr.pl [on-line].
  10. ↑ Mrożek uciekł z Polski. W: wiadomosci.dziennik.pl [on-line]. 2010-06-08.
  11. ↑ Sławomir Mrożek nie żyje (pol.). wyborcza.pl. [dostęp 2013-08-15].
  12. ↑ Pożegnanie pisarza w Krakowie: Sławomir Mrożek spoczął w Panteonie Narodowym. tvp.info, 17 września 2013.
  13. ↑ Sławomir Mrożek. Biografia (pol.). Wydawnictwo Literackie, 2012. [dostęp 2013-08-21].
  14. ↑ Prezydent odznaczył pośmiertnie Sławomira Mrożka. prezydent.pl, 17 września 2013. [dostęp 17 września 2013].
  15. ↑ M.P. z 1998 r. Nr 6, poz. 110 – pkt 2.
  16. ↑ Złota Gloria Artis dla Sławomira Mrożka (pol.). mkidn.gov.pl, 23 września 2010. [dostęp 24 września 2010].
  17. ↑ Sławomir Mrożek odebrał Order Ecce Homo na Wawelu za mistrzostwo słowa (pol.). 2012-03-27. [dostęp 2012-03-29].
  18. ↑ Le dramaturge et écrivain Slawomir Mrozek est décédé (fr.). la-croix.com, 2013-08-15. [dostęp 2013-08-16].
  19. ↑ Nagroda Kościelskich. W: koscielscy.pl [on-line].
  20. ↑ Honorowe Obywatelstwo Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa. [dostęp 18 lutego 2011].
  21. ↑ Nagroda Nike 2007. nike.org.pl. [dostęp 2015-07-21].
  22. ↑ Nagrody Polskiego PEN Clubu. [dostęp 2011-10-05].
  23. ↑ Doktorat honoris causa Uniwersytetu Śląskiego dla Sławomira Mrożka
  24. ↑ "Repetytorium z Mrożka" (pol.). Dziennik Polski, 7 maja 2009. [dostęp 7 maja 2009].

Bibliografia[edytuj]

Linki zewnętrzne[edytuj]

p • d • e
Laureaci Nagrody Literackiej „Nike”
Laureaci
nagrody głównej
Wiesław Myśliwski (1997) • Czesław Miłosz (1998) • Stanisław Barańczak (1999) • Tadeusz Różewicz (2000) • Jerzy Pilch (2001) • Joanna Olczak-Ronikier (2002) • Jarosław Marek Rymkiewicz (2003) • Wojciech Kuczok (2004) • Andrzej Stasiuk (2005) • Dorota Masłowska (2006) • Wiesław Myśliwski (2007) • Olga Tokarczuk (2008) • Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki (2009) • Tadeusz Słobodzianek (2010) • Marian Pilot (2011) • Marek Bieńczyk (2012) • Joanna Bator (2013) • Karol Modzelewski (2014) • Olga Tokarczuk (2015) • Bronka Nowicka (2016)
Wybór
czytelników
Olga Tokarczuk (1997) • Zygmunt Kubiak (1998) • Olga Tokarczuk (1999) • Tadeusz Różewicz (2000) • Jerzy Pilch (2001) • Olga Tokarczuk (2002) • Dorota Masłowska (2003) • Wojciech Kuczok (2004) • Ryszard Kapuściński (2005) • Wisława Szymborska (2006) • Mariusz Szczygieł (2007) • Olga Tokarczuk (2008) • Krzysztof Varga (2009) • Magdalena Grochowska (2010) • Sławomir Mrożek (2011) • Andrzej Franaszek (2012) • Szczepan Twardoch (2013) • Ignacy Karpowicz (2014) • Olga Tokarczuk (2015) • Magdalena Grzebałkowska (2016)
Portal:Literatura
p • d • e
Laureaci Nagrody im. Tadeusza Boya-Żeleńskiego
1957–1959
1960–1969
Erwin Axer (1960) • Edward Csató (1961) • Gustaw Holoubek (1961) • Wojciech Siemion (1962) • Tadeusz Łomnicki (1963) • Lidia Zamkow (1964) • Adam Hanuszkiewicz (1965) • Konrad Swinarski (1966) • Ludwik René (1968) • Jan Kosiński (1969)
1970–1979
Jerzy Jarocki (1970) • Marek Okopiński (1972) • Zbigniew Zapasiewicz (1973) • Andrzej Wajda (1974) • Wojciech Pszoniak (1975) • Kazimierz Dejmek (1976) • Tadeusz Kantor (1977) • Jerzy Grzegorzewski (1978) • Jerzy Trela (1978) • Zygmunt Hübner (1979)
1980–1989
1990–1999
2000–2009
Kazimierz Kutz (2001) • Ewa Dałkowska (2002) • Elżbieta Kępińska (2002) • Joanna Żółkowska (2002) • Jerzy Grzegorzewski (2003) • Ignacy Gogolewski (2004) • Maja Komorowska (2005) • Zbigniew Zapasiewicz (2006) • Anna Augustynowicz (2007) • Jan Englert (2008) • Janusz Wiśniewski (2009)
2010–2019
Janusz Gajos (2010) • Agnieszka Glińska (2011) • Henryk Talar (2012) • Piotr Fronczewski (2013) • Andrzej Seweryn (2014) • Włodzimierz Staniewski (2015) • Wojciech Kościelniak (2016)
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sławomir_Mrożek&oldid=50413538”