Nieważność

Nieważność – rodzaj sankcji przewidzianej przez prawo (sankcja prawna) jako skutek wadliwości, czyli niedochowania wierności postanowieniom prawa. Co do zasady, nieważność ma powodować usunięcie z obrotu prawnego wadliwej czynności prawnej, decyzji administracyjnej, orzeczenia sądu, umowy międzynarodowej, itp. Skutek następuje wtedy ex tunc (wstecz), a więc od momentu dokonania czynności (wydania decyzji, orzeczenia, itp.) dotkniętej wadliwością (przesłanką nieważności). W swej mniej kategorycznej postaci – nieważności względnej - nie prowadzi do skutku automatycznego, ale do wzruszalności, czyli możliwości powołania się na wadliwość i doprowadzenia do unieważnienia. Unieważnienie także wtedy zachodzi ze skutkiem wstecznym. Nieskorzystanie z możliwości unieważnienia powoduje natomiast konwalidację.

• Nieważność czynności prawnej – instytucja prawa cywilnego będąca zbiorczą nazwą dla możliwych skutków prawnych wad oświadczeń woli: braku świadomości, braku woli, błędu, podstępu lub groźby
• Nieważność decyzji administracyjnej – instytucja prawa administracyjnego oznaczająca możliwość usunięcia z obrotu prawnego decyzji administracyjnej obarczonej co najmniej jedną z wad określonych w art. 156 kodeksu postępowania administracyjnego. Decyzja administracyjna pozostaje ważna (domniemanie legalności) do czasu stwierdzenia nieważności przez uprawniony organ, stwierdzenie nieważności wywołuje natomiast skutki prawne od daty wydania unieważnionej decyzji.
• Nieważność orzeczenia sądu – instytucja w procesie karnym
• Nieważność postępowania – instytucja w procesie cywilnym
• Nieważność umowy międzynarodowej – instytucja w prawie międzynarodowym, aktualnie określona w Konwencji wiedeńskiej o prawie traktatów z 1969 r. (art. 42-53). Do przesłanek nieważności umowy należą: naruszenie prawa krajowego, przekroczenie pełnomocnictw, błąd, oszustwo (podstęp), przekupstwo oraz przymus (wobec państwa lub jego przedstawiciela) oraz sprzeczność z normą ius cogens.

Zapoznaj się z zastrzeżeniami dotyczącymi pojęć prawnych w Wikipedii.