Czarny obelisk Salmanasara III

Czarny obelisk Salmanasara III w zbiorach British Museum (Room 6: Assyrian sculpture).

Jehu, król północnego królestwa Izraela, składający trybut Salmanasarowi III - jeden z paneli czarnego obelisku

Czarny obelisk Salmanasara III – kamienny, czworoboczny obelisk odnaleziony w 1846 roku przez Austena H. Layarda w czasie wykopalisk w Kalchu (obecne Nimrud w północnym Iraku). Upamiętnione na nim zostały militarne dokonania asyryjskiego króla Salmanasara III (858-825 p.n.e.). Zabytek ten znany jest przede wszystkim z umieszczonego na nim przedstawienia Jehu, wzmiankowanego w Biblii króla Izraela. Obecnie obelisk znajduje się w zbiorach British Museum.

Opis

Czarny obelisk Salmanasara III wykonany został z czarnego wapienia, ma wysokość 1,98 metra i szerokość 0,46 metra. Szczyt obelisku zwęża się schodkowo ku górze. Na każdym z jego czterech boków znajduje się pięć umieszczonych jeden nad drugim paneli z przedstawieniami reliefowymi. Panele te są częściami pięciu ułożonych w układzie pasowym scen obiegających obelisk dookoła. Każdej scenie towarzyszy umieszczona ponad nią inskrypcja w piśmie klinowym wyjaśniająca co zostało na niej przedstawione. Inskrypcje klinowe pokrywają również szczyt i dół obelisku.

Wszystkie sceny obelisku przedstawiają składanie trybutu przed władcą asyryjskim. W kolejności od szczytu do podstawy ukazują one odpowiednio: (1) składanie trybutu przez króla Suę z Gizanu (południowo-zachodni Iran); (2) składanie trybutu przez Jehu z rodu Omri (północne królestwo Izraela); (3) składanie trybutu przez nienazwanego z imienia władcę z kraju Musri (Egipt?); (4) składanie trybutu przez Marduk-apil-usura z Suhi (rejon środkowego Eufratu); (5) składanie trybutu przez Qalparundę z Patiny (region wokół miasta Antakya w Turcji)

Na szczególną uwagę zasługuje druga scena od góry, na której przedstawiony został Jehu król północnego królestwa Izraela, który złożył trybut Salmanasarowi III w 841 r. p.n.e. Ahab, syn Omri, król północnego królestwa Izraela, stracił życie kilka lat wcześniej walcząc z królem Damaszku. Jego syn i następca, Joram, po kilkuletnim panowaniu utracił tron, na którym zasiadł Jehu, uzurpator, który zerwał istniejące przymierze z Fenicją i Judą podporządkowując się Asyrii. Tekst ponad sceną składania przez niego trybutu Salmanasarowi III brzmi następująco:

"Trybut Jehu, z rodu Omri (akad. ^mIa-u-a mār ^mHu-um-ri). Otrzymałem od niego srebro, złoto, złotą misę, złotą wazę z ostro zakończonym dnem, złote kubki, złote naczynia, cynę, berło (godne) królewskiej dłoni, włócznie".

Na uwagę zasługują też przedstawione wśród darów dla króla asyryjskiego egzotyczne zwierzęta, takie jak wielbłądy, małpy, słoń lub nosorożec. Władcy asyryjscy uwielbiali ozdabiać swe królewskie parki roślinami i zwierzętami normalnie niewystępującymi na terenie Mezopotamii.

Inskrypcje ze szczytu i podstawy obelisku zawierają fragmenty roczników królewskich Salmanasara III opisujące kampanie wojenne prowadzone przez niego samego i Dajjan-Aszura, jego turtannu (dowódcę wojsk).

Obelisk powstał pod koniec panowania Salmanasara III i w Kalchu umieszczony został w miejscu publicznym w roku 825 r. p.n.e., wtedy w Asyrii trwała wojna domowa o władzę pomiędzy synami Salmanasara III.

Linki zewnętrzne

• The Black Obelisk of Shalmaneser III - opis zabytku na oficjalnej stronie British Museum