Tołstoizm: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
→Założenia: uzupełnienie z przypisem |
→Założenia: poprawa z przypisami |
||
| Linia 14: | Linia 14: | ||
Tołstoizm w swoim aspekcie religijnym bazował na [[Nowy Testament|Nowym Testamencie]] – bezpośrednich naukach [[Jezus Chrystus|Jezusa]], odrzucając pozostałe pisma [[Biblia|Biblii]]. Za najważniejszą jego wykładnię uznawał przesłanie [[Kazanie na górze|Kazania na górze]] w interpretacji Tołstoja. Chrześcijaństwo w ogóle tołstoiści traktowali tylko jako naukę etyczną, odrzucając prawdziwość cudów i wydarzeń nadprzyrodzonych. Tołstoj odrzucił również całą [[Tradycja Apostolska|Tradycję]]<ref name="sem244">{{cytuj książkę |autor = A. Semczuk|tytuł = Lew Tołstoj| wydawca = Wiedza Powszechna| miejsce = Warszawa| rok = 1967| strony = 244-248}}</ref>. |
Tołstoizm w swoim aspekcie religijnym bazował na [[Nowy Testament|Nowym Testamencie]] – bezpośrednich naukach [[Jezus Chrystus|Jezusa]], odrzucając pozostałe pisma [[Biblia|Biblii]]. Za najważniejszą jego wykładnię uznawał przesłanie [[Kazanie na górze|Kazania na górze]] w interpretacji Tołstoja. Chrześcijaństwo w ogóle tołstoiści traktowali tylko jako naukę etyczną, odrzucając prawdziwość cudów i wydarzeń nadprzyrodzonych. Tołstoj odrzucił również całą [[Tradycja Apostolska|Tradycję]]<ref name="sem244">{{cytuj książkę |autor = A. Semczuk|tytuł = Lew Tołstoj| wydawca = Wiedza Powszechna| miejsce = Warszawa| rok = 1967| strony = 244-248}}</ref>. |
||
Podstawową zasadą tołstoizmu była idea niesprzeciwiania się złu przemocą; z niej wynikały dalsze szczegółowe nakazy. W odpowiedzi na dostrzeżone złe czyny tołstoiści winni dokonywać aktów miłosierdzia, poświęcać się dla bliźnich, nigdy zaś nie próbować zwalczać zła represjami, które nieuchronnie miały prowadzić do mnożenia się ludzi zdeprawowanych. W ocenie Tołstoja ludzie nie mieli prawa osądzać innych. Pisarz odmawiał również jednostkom prawa do wysokich ambicji życiowych, zalecając postawę kontemplacyjną i pogodne akceptowanie każdej życiowej sytuacji. Twierdził, że człowiek powinien odmawiać uczestnictwa w każdym przejawie zła, a co za tym idzie - nie wykonywać poleceń władz państwowych, nie służyć w wojsku, nie płacić podatków<ref name="sem244"/>. Materialne dobra Tołstoj uważał za własność wspólną ogółu i apelowali o ich podział, na rzecz osób znajdujących się w szczególnie trudnej sytuacji<ref name="sem244"/>. |
|||
W sferze moralno-etycznej tołstoiści hołdowali zasadzie: "nie czyń drugiemu co tobie nie miłe". Uważali, że im więcej człowiek uczyni dobra tym więcej go sam dozna. Byli przekonani, że celem działalności człowieka nie może być zdobywanie dóbr materialnych samo w sobie, a jedynie drogą wiodąca do celu jakim jest czynienie dobra bliźnim. |
|||
Nie spożywali mięsa, nie pili alkoholu i nie palili tytoniu. Ruch nie posiadał żadnej formalnej stryktury, spisanych zasad, regulaminów, funkcji itp. Jego członkowie osiadali w specjalnych koloniach zwanych "kulturowymi skitami" w guberniach twerskiej, symbirskiej, charkowskiej i na [[Zakaukazie|Zakaukaziu]]. Aktywnie zajmowali się oświatą – Czertkow i Biriukow założyli w 1884 roku w [[Petersburg]]u wydawnictwo ''Posriednik'', które w dużych nakładach wydawało książki [[Lew Tołstoj|Tołstoja]], [[Gleb Uspienski|Uspienskiego]] i [[Anton Czechow|Czechowa]], podręczniki do agronomii, hodowli, higieny<ref name="bse"/>. W latach 1901-1905 w [[Londyn]]ie tołstoiści wydawali gazetę ''Swobodnoje słowo''. |
|||
[[Plik:Tolstovtsy.jpg|thumb|right|200px|Czołowi rosyjscy tołstoiści. Stoją (od lewej): Iwan Triegubow, Iwan Gorbunow-Posadow. Siedzą (od lewej): Paweł Biriukow, Jewgienij Popow]] |
[[Plik:Tolstovtsy.jpg|thumb|right|200px|Czołowi rosyjscy tołstoiści. Stoją (od lewej): Iwan Triegubow, Iwan Gorbunow-Posadow. Siedzą (od lewej): Paweł Biriukow, Jewgienij Popow]] |
||
Wersja z 09:09, 27 maj 2012
Tołstoizm (ros. толстовство) – doktryna i ruch społeczno-religijny, jakie pojawiły się w Rosji pod koniec XIX i na początku XX w. pod wpływem poglądów filozoficzno-religijnych Lwa Tołstoja.
Historia
Podstawy tołstoizmu zostały wyłożone w pracach Lwa Tołstoja, m.in Spowiedź (1879), Na czym polega moja wiara? (1884), Sonata Kreutzerowska (1889)[1], Ojciec Sergiusz[2] i znalazły wielu zwolenników w Rosji lat 80. XIX w. Doktryna ta opierała się na zawartych w tych pracach tezach: nieprzeciwstawiania się złu przemocą, powszechnej miłości[1] i stałego samodoskonalenia moralnego jednostki.
Liderzy ruchu tołstoistów należeli do elity ówczesnego społeczeństwa rosyjskiego – byli to ludzie wykształceni, nierzadko o wysokim urodzeniu (jak np. ks. Chiłkow). Tołstojowcy znaleźli zwolenników na zachodzie Europy, w Japonii i Indiach (jednym z jego zwolenników był Mahatma Gandhi, który korespondował z Tołstojem). W ostatnich dwóch dekadach XIX w. podejmowane były próby stworzenie kolonii funkcjonujących w oparciu o etykę tołstojowską w RPA i Wielkiej Brytanii[1].
W 1897 roku, za krytykę samodzierżawia oraz Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego, poparcie dla mołokanów, sztundystów, duchoborców, głoszenie idei egalitarnych tołstoizm został uznany za sektę, a sam Lew Tołstoj w 1901 ekskomunikowany. Członkowie ruchu zostali poddani carskim represjom (aresztom i zsyłce)[1]. W Rosji osady tołstoistów przetrwały jednak aż do czasów radzieckich. W latach 1920-1930 były stopniowo likwidowane a ich członkowie represjonowani. Niektóre z nich, ze względu na oddalenie od głównych siedzib ludzkich, istniały aż do wybuchu wojny ojczyźnianej. Ruch przetrwał na Zachodzie Europy, a obecnie, pod postacią tzw. neotołstoizmu, odrodził się również w Rosji, jako legalnie zarejestrowana organizacja licząca ok. 500 osób.
Założenia
Zwolennicy tołstoizmu zakładali przekształcenie społeczeństwa drogą pokojowego, religijno-moralnego samodoskonalenia.
Tołstoizm w swoim aspekcie religijnym bazował na Nowym Testamencie – bezpośrednich naukach Jezusa, odrzucając pozostałe pisma Biblii. Za najważniejszą jego wykładnię uznawał przesłanie Kazania na górze w interpretacji Tołstoja. Chrześcijaństwo w ogóle tołstoiści traktowali tylko jako naukę etyczną, odrzucając prawdziwość cudów i wydarzeń nadprzyrodzonych. Tołstoj odrzucił również całą Tradycję[3].
Podstawową zasadą tołstoizmu była idea niesprzeciwiania się złu przemocą; z niej wynikały dalsze szczegółowe nakazy. W odpowiedzi na dostrzeżone złe czyny tołstoiści winni dokonywać aktów miłosierdzia, poświęcać się dla bliźnich, nigdy zaś nie próbować zwalczać zła represjami, które nieuchronnie miały prowadzić do mnożenia się ludzi zdeprawowanych. W ocenie Tołstoja ludzie nie mieli prawa osądzać innych. Pisarz odmawiał również jednostkom prawa do wysokich ambicji życiowych, zalecając postawę kontemplacyjną i pogodne akceptowanie każdej życiowej sytuacji. Twierdził, że człowiek powinien odmawiać uczestnictwa w każdym przejawie zła, a co za tym idzie - nie wykonywać poleceń władz państwowych, nie służyć w wojsku, nie płacić podatków[3]. Materialne dobra Tołstoj uważał za własność wspólną ogółu i apelowali o ich podział, na rzecz osób znajdujących się w szczególnie trudnej sytuacji[3].
Nie spożywali mięsa, nie pili alkoholu i nie palili tytoniu. Ruch nie posiadał żadnej formalnej stryktury, spisanych zasad, regulaminów, funkcji itp. Jego członkowie osiadali w specjalnych koloniach zwanych "kulturowymi skitami" w guberniach twerskiej, symbirskiej, charkowskiej i na Zakaukaziu. Aktywnie zajmowali się oświatą – Czertkow i Biriukow założyli w 1884 roku w Petersburgu wydawnictwo Posriednik, które w dużych nakładach wydawało książki Tołstoja, Uspienskiego i Czechowa, podręczniki do agronomii, hodowli, higieny[1]. W latach 1901-1905 w Londynie tołstoiści wydawali gazetę Swobodnoje słowo.
- ↑ a b c d e Aleksander Prochorow (red.): Bolszaja sowietskaja encikłopedija. Wyd. III. Moskwa: Sowietskaja Encikłopedija, 1969-1978. [dostęp 26 lipca 2011]. (ros.).
- ↑ R. Przybylski, Bezbożny poszukiwacz Boga [w:] L. Tołstoj: Ojciec Sergiusz. Warszawa: Sic!, 2009
- ↑ a b c A. Semczuk: Lew Tołstoj. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1967, s. 244-248.
Bibliografia
- W. S. Stiopin (red.): Nowaja fiłosofskaja encikłopedija. Wyd. I. Moskwa: Mysl', 2000-2001. ISBN 5-244-00961-3. [dostęp 26 lipca 2011]. (ros.).