Decymacja

Decymacja (łac. dziesiątkowanie) – kara stosowana w armiach starożytnych oraz w niektórych wojskach nowożytnych państw autorytarnych polegająca na zabiciu (ścięciu lub rozstrzelaniu) co dziesiątego żołnierza ukaranego oddziału.

W Imperium rzymskim stosowano ją bardzo rzadko do pacyfikacji zbuntowanych legionów oraz w stosunku do oddziałów, które uciekły z pola walki lub porzuciły swe insygnia. Każdy z 10 żołnierzy ciągnął losy, życie tracił jeden niezależnie od rangi i zasług. Pozostałym przy życiu legionistom zamiast przydziałów pszenicy wydawano jęczmień i karano dodatkowo kwaterowaniem poza umocnionym obozem do czasu, aż zmazali swoje przewiny w walce. Ze względu na poważne osłabienie stanu osobowego stopniowo zaniechano stosowania decymacji.

W czasach nowożytnych decymację stosowało dowództwo bolszewickie w czasie wojny domowej, m.in. w stosunku do oddziałów odmawiających walki przeciwko powstaniu w Kronsztadzie. W sierpniu 1914 okupacyjne wojska niemieckie w Kaliszu dokonały decymacji 800 zatrzymanych, cywilnych mężczyzn na Wzgórzu Wiatracznym. Był to powszechnie stosowany przez nazistów środek karny wobec ludności cywilnej okupowanych terenów podczas II wojny światowej, np. w obozach koncentracyjnych jako kara za ucieczkę współwięźnia (np. Franciszek Gajowniczek był ofiarą decymacji).

Decymacja w kulturze

W powieści Potop książę Janusz Radziwiłł nakazał zdziesiątkować jeńców ze zbuntowanych przeciwko niemu chorągwi, resztę wcielając do podległych mu oddziałów (rozdział XVI).