Tumult gdański 1525–1526

Tumult gdański 1525-1526 - to wystąpienia luterańskiego pospólstwa i plebsu Gdańska przeciwko magistratowi i burmistrzowi Eberhardowi Ferberowi.

W styczniu 1525 mieszczaństwo gdańskie wystąpiło przeciwko burmistrzowi, oskarżając go o defraudację funduszy miejskich, dokonaną pod protekcją kanclerza wielkiego koronnego Krzysztofa Szydłowieckiego. Pospólstwo i plebs zażądało wyjęcia miasta spod jurysdykcji duchownej biskupa kujawskiego Macieja Drzewickiego. Burmistrz Ferber złożył urząd, jednak magistrat nie chciał przedstawić przedstawicielom pospólstwa rachunków miejskich. Luterańskie mieszczaństwo zażądało skasowania postów, mszy, śpiewu kościelnego i wprowadzenia wolnego głoszenia Ewangelii. 26 stycznia 1526 rozpoczęły się w Gdańsku rozruchy. Wzburzony tłum obalił magistrat i wprowadził demokratyczny ustrój miejski. Skasowano wszystkie klasztory katolickie, sprofanowano święte obrazy i sakramenty. Zlikwidowano posady proboszczów, wprowadzając w ich miejsce predykantów. Mieszczanie wysłali delegację do Marcina Lutra, z prośbą o przysłanie nauczycieli nowej wiary. 17 kwietnia 1526 miała miejsce interwencja zbrojna króla Zygmunta Starego, który wraz z księciem pomorskim Jerzym I, na czele 8 000 wojska uśmierzył bunt. Przywrócono stary ustrój Gdańska, a przed Dworem Artusa ścięto 14 przywódców rewolty.