Wysoka Górka w Chełmie: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
poprawa linków |
drobne merytoryczne, źródła/przypisy |
||
| Linia 5: | Linia 5: | ||
Sztucznie usypane wzniesienie ma ok. 15 m wysokości (ponad szczyt Góry Zamkowej), cylindryczny kopiec o średnicy platformy szczytowej 45-60 m<ref name=prozogo>{{cytuj książkę|tytuł=Chełm i okolice|nazwisko=Konstanty|imię= Prożogo|strony=35|wydawca=Wydawnictwo Sport i Turystyka|rok=1981|miejsce= Warszawa|isbn=8321723357}}</ref>, powierzchnia majdanu ok. 60 na 40 m. Badania archeologiczne przeprowadzone w latach [[1964]]-[[1966]] wykazały istnienie w tym miejscu [[grodzisko (archeologia)|grodziska]] drewniano-kamiennego z [[X wiek]]u wchodzącego w skład systemu obronnego, utworzonego przez związek plemienny [[Lędzianie|Lędzian]] sandomierskich (jego funkcją była osłona wschodniej granicy ich terytorium). Wjazd do niego znajdował się od strony północnej. |
Sztucznie usypane wzniesienie ma ok. 15 m wysokości (ponad szczyt Góry Zamkowej), cylindryczny kopiec o średnicy platformy szczytowej 45-60 m<ref name=prozogo>{{cytuj książkę|tytuł=Chełm i okolice|nazwisko=Konstanty|imię= Prożogo|strony=35|wydawca=Wydawnictwo Sport i Turystyka|rok=1981|miejsce= Warszawa|isbn=8321723357}}</ref>, powierzchnia majdanu ok. 60 na 40 m. Badania archeologiczne przeprowadzone w latach [[1964]]-[[1966]] wykazały istnienie w tym miejscu [[grodzisko (archeologia)|grodziska]] drewniano-kamiennego z [[X wiek]]u wchodzącego w skład systemu obronnego, utworzonego przez związek plemienny [[Lędzianie|Lędzian]] sandomierskich (jego funkcją była osłona wschodniej granicy ich terytorium). Wjazd do niego znajdował się od strony północnej. |
||
Około [[1236]] r. wzniósł tu zamek książę [[Daniel Halicki]], zwany także Danielem Romanowiczem. Powstało kamienne [[palatium]] i [[Cerkiew (budynek)|cerkiew]] poświęcona [[Jan Chryzostom|św. Janowi Złotoustemu]]. Budowla, jaką odsłonięto podczas badań archeologicznych, była zbudowana z zielonego [[wapień|wapienia]] oraz ciosanych bloków kładzionych na zaprawie wapiennej; miała długość 57 m, szerokość 22,5 m i grubość ścian 2 m<ref name=prozogo/>. Wzorem dla budowli była prawdopodobnie rezydencja w [[Óbuda|Óbudzie]] na Węgrzech<ref>Sikosi G. 1999. Szekesfehervar. In Medium Regni. Medieval Hungarian Royal |
|||
Seats. Budapest, 45-64</ref>. |
|||
W [[1349]] r. [[Kazimierz III Wielki|Kazimierz Wielki]] wniósł tu kamienną [[wieża|wieżę]] obronną (5 na 5 m). |
W [[1349]] r. [[Kazimierz III Wielki|Kazimierz Wielki]] wniósł tu kamienną [[wieża|wieżę]] obronną (5 na 5 m). |
||
Wersja z 12:59, 4 sie 2014
.JPG)
Wysoka Górka - wczesnośredniowieczne grodzisko znajdujące się na Górze Zamkowej, stanowiącej centralne wzniesienie w obrębie miasta Chełma, później zamek kniazia Daniela Halickiego, księcia halicko-wołyńskiego, zbudowany w XIII wieku. Od średniowiecza (XII-XVI wiek) miejsce kultu chrześcijańskiego.
Sztucznie usypane wzniesienie ma ok. 15 m wysokości (ponad szczyt Góry Zamkowej), cylindryczny kopiec o średnicy platformy szczytowej 45-60 m[1], powierzchnia majdanu ok. 60 na 40 m. Badania archeologiczne przeprowadzone w latach 1964-1966 wykazały istnienie w tym miejscu grodziska drewniano-kamiennego z X wieku wchodzącego w skład systemu obronnego, utworzonego przez związek plemienny Lędzian sandomierskich (jego funkcją była osłona wschodniej granicy ich terytorium). Wjazd do niego znajdował się od strony północnej.
Około 1236 r. wzniósł tu zamek książę Daniel Halicki, zwany także Danielem Romanowiczem. Powstało kamienne palatium i cerkiew poświęcona św. Janowi Złotoustemu. Budowla, jaką odsłonięto podczas badań archeologicznych, była zbudowana z zielonego wapienia oraz ciosanych bloków kładzionych na zaprawie wapiennej; miała długość 57 m, szerokość 22,5 m i grubość ścian 2 m[1]. Wzorem dla budowli była prawdopodobnie rezydencja w Óbudzie na Węgrzech[2].
W 1349 r. Kazimierz Wielki wniósł tu kamienną wieżę obronną (5 na 5 m).
Według niektórych źródeł w 1789 r. dawny zamek księcia Daniela Halickiego stał jeszcze w całości; był konstrukcją w większej części drewnianą, wzniesioną na wysokim podmurowaniu; miał jedną wieżę wysoką, drewnianą; drugą niższą, murowaną; obok znajdował się murowany budynek. Pod koniec XIX wieku z zamku pozostały jedynie fundamenty[3].
Nasyp był początkowo wyższy, jednak w 1876 r. władze carskie splantowały go. Utworzono wówczas od południowej strony wejście w postaci pochylni. Na placu zbudowano kaplicę Świętych Cyryla i Metodego (1884 r.), która w 1921 r. została rozebrana do fundamentów. Na pozostałym po niej cokole w 1928 r. młodzież szkolna usypała kopiec X-lecia Odzyskania Niepodległości (ok. 3 m wysokości) - znajdujący się na środku Wysokiej Górki.
W latach 1964-1966 prowadzono tu badania archeologiczne w wyniku których odkryto m.in.:
- części drewniano-kamiennego wału o konstrukcji skrzyniowej;
- pięć rzędów częstokołu z pni dębowych - znajdujących się na obrzeżu wału;
- fundamenty zamku księcia Daniela;
- fundament Wieży Kazimierzowskiej[4].
W 1983 r. wzniesienie uznano za pomnik przyrody. U podnóża nasypu rośnie jesion wyniosły odmiany jednolistnej będący również pomnikiem przyrody.
7 września 1998 r. ks. abp Józef Życiński dokonał poświęcenia Krzyża Jubileuszowego na Kopcu Niepodległości.
Od 2010 roku trwają na terenie grodziska prace archeologiczne[5][6].
Zobacz też
- ↑ a b Prożogo Konstanty: Chełm i okolice. Warszawa: Wydawnictwo Sport i Turystyka, 1981, s. 35. ISBN 83-217-2335-7.
- ↑ Sikosi G. 1999. Szekesfehervar. In Medium Regni. Medieval Hungarian Royal Seats. Budapest, 45-64
- ↑ Chełm, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 553.
- ↑ Wysoka górka, www.bazylika.net [dostęp: 15 kwietnia 2009]
- ↑ „Wysoka Górka pełna niespodzianek”
- ↑ „Tajemnice książęcej rezydencji z XIII wieku”