Kościół Znalezienia Krzyża Świętego w Grodnie: Różnice pomiędzy wersjami

Kościół Znalezienia Krzyża Świętego
w Grodnie
Касцёл Адшукання Святога Крыжа, Гродна
	kościół parafialny
	; Kościół Znalezienia Krzyża Świętego
Państwo	Białoruś
Miejscowość	Grodno
Adres	{{{adres}}}
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Wezwanie	Znalezienie Krzyża Świętego
	Przedmioty szczególnego kultu
Cudowne wizerunki	obraz Matki Boskiej Messyńskiej
Historia
Data rozpoczęcia budowy	1602
Data zakończenia budowy	1618
Data poświęcenia	1618
Aktualne przeznaczenie	kościół parafialny przy seminarium
Dane świątyni
Styl	barok wileński
Świątynia; • materiał bud.	; • cegła
Wieża kościelna; • liczba wież	; 1
Ołtarz; • liczba ołtarzy	; 14
Liczba naw	3
	Położenie na mapie Białorusi Kościół Znalezienia Krzyża Świętego ; w Grodnie
	53°40′30,0000″N 23°49′49,0800″E/53,675000 23,830300
	Multimedia w Wikimedia Commons

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 15:37, 22 lut 2017

Kościół Znalezienia Krzyża Świętego w Grodnie – kościół bernardynów, wybudowany w latach 1602 - 1618. Jest to trójnawowa bazylika z półkoliście zamkniętym prezbiterium.

Historia

Świątynię wybudowano w latach 1602-1618 z datków żołnierzy wracających ze zwycięskiej wojny polsko-rosyjskiej, którzy ofiarowali po talarze od końskiego kopyta. Na pamiątkę tego zdarzenia herby fundatorów umieszczono w głównej nawie. Kościół wyświęcił biskup Eustachy Wołłowicz w 1618 roku.

Budynek został częściowo zniszczony w 1656 podczas najazdu moskiewskiego. Jednak wkrótce go wyremontowano i rozbudowano w roku 1680. Kolejną rozbudowę przeprowadzono w 1736 roku. W 1788 roku dokonano przebudowy dwóch górnych pięter wieży w stylu wileńskiego baroku. W poł. XIX w., po kasacie klasztoru bernardynów przez władze carskie, przy kościele utworzono parafię. Sam kościół - pod wezwaniem Znalezienia Krzyża Świętego - był nieprzerwanie czynny.

Architektura

Kościół ten wykazuje cechy stylistyczne łączące go z kolegiatą w Zamościu m.in. wskazują na to pilastry wnętrza, filar na osi chóru, bliźniacze okna, układ chóru, arkadowo-pilastrowy system elewacji. Wieża została nadbudowana w XVIII wieku w stylu baroku wileńskiego, jednak sam kościół prezentuje wcześniejsze barokowe cechy stylistyczne.

Dwukondygnacyjny klasztor tworzy wraz z kościołem zamkniętą całość. W XVII i XVIII w. w klasztorze tym odbywały się sejmiki powiatu grodzieńskiego. Po II wojnie światowej w budynku klasztornym mieściły się laboratoria, biura sądowe i stacja sanitarno-epidemiologiczna. Od sierpnia 1990 roku obiekt jest siedzibą miejscowego Wyższego Seminarium Duchownego.

Wnętrze

zespół 14 ołtarzy z XVIII wieku
w prawej nawie znajduje się słynący cudami obraz Matki Boskiej Messyńskiej z połowy XVII wieku, który pochodzi z kościoła brygidek w Grodnie
stiukowe dekoracje w kaplicy Matki Boskiej Loretańskiej
ambona w stylu klasycystycznym
cenne kute kraty
tablica na cześć pisarki Elizy Orzeszkowej, która w 1894 roku zawarła tutaj związek małżeński

Fasada frontowa
Prezbiterium
Kościół wg N. Ordy
Widok na klasztor i kościół
Wnętrze świątyni
Ołtarz główny
Ołtarze boczne
Ołtarz boczny
Tablica Eysmontowska

Bibliografia

Kościół Znalezienia Krzyża Św. i klasztor Bernardynów w Grodnie - Zdjęcia i opis na stronie Radzima.org
Parafie diecezji grodzieńskiej
Seminarium Maius Grodniense - Historia
Dorota Piramidowicz, Materiały do dziejów sztuki sakralnej na ziemiach wschodnich dawnej Rzeczypospolitej, cz. IV, Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa trockiego, t. 1, Kościoły i klasztory Grodna, opr. Maria Kałamajska-Saeed, Dorota Piramidowicz, Kraków 2012, ss. 267, il. 378 (rozdział: Kościół p.w. Znalezienia Krzyża Św. i klasztor pobernardyński w Grodnie, s. 19-88, il. 1-278).
Dorota Piramidowicz, Etapy budowy pobernardyńskiego kościoła w Grodnie, w: Sztuka ziem wschodnich Rzeczypospolitej XVI-XVIII w., Lublin 2000, s. 393-426, il. 1-12
Dorota Piramidowicz, Wpływ wileńskiego baroku na architekturę i wyposażenie kościoła bernardynów w Grodnie, „Biuletyn Historii Sztuki”, nr 3-4, R. LXXIII, 2011, s. 439-452, il. 1-13

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
 {{Świątynia chrześcijańska infobox
  |nazwa                     = Kościół Znalezienia Krzyża Świętego <br />w Grodnie
- |kod języka                = be
  |nazwa miejscowa           = Касцёл Адшукання Святога Крыжа, Гродна
+ |kod języka                = be
  |funkcja świątyni          = kościół parafialny
  |nr rej. zabytku           =
- |data rejestracji          =
  |rejestr                   =
- |grafika                   = Znalezienia Grodno fc06.jpg
+ |data rejestracji          =
+ |grafika                   = Ансамбль былога кляштара бернардзінцаў.jpg
  |opis grafiki              = Kościół Znalezienia Krzyża Świętego
  |państwo                   = Białoruś
@@ Linia 13: / Linia 13: @@
  |wyznanie                  = [[Kościół katolicki|katolickie]]
  |kościół                   = [[Kościół łaciński|rzymskokatolicki]]
- |administratura typ        =
  |administratura nazwa      =
+ |administratura typ        =
  |tytuł świątyni            =
  |data nadania              =
@@ Linia 31: / Linia 31: @@
  |aktualne przeznaczenie    = kościół parafialny przy seminarium
  |data zniszczenia          =
- |zniszczona przez          =
  |data odbudowy             =
  |data reaktywacji          =
  |poprzednie wyznanie       =
  |fundator                  =
+ |zniszczona przez          =
  |plan świątyni             =
  |opis planu                =
@@ Linia 65: / Linia 65: @@
  |nazwa dzwonu              =
  |kod mapy                  =
+ | współrzędne =
- |stopniN = 53 |minutN = 40|sekundN = 30.1
+|commons                   = Category:Church of the Discovery of the Holy Cross, Hrodna
- |stopniE = 23 |minutE = 49|sekundE = 49.1
- |commons                   = Category:Church of the Discovery of the Holy Cross, Hrodna
  |www                       =
+|stopniN = 53
-}}
+|minutN = 40
+|sekundN = 30.1
+ |stopniE = 23
+|minutE = 49
+|sekundE = 49.1
+ }}
 '''Kościół Znalezienia Krzyża Świętego w Grodnie''' – kościół [[bernardyni|bernardynów]], wybudowany w latach 1602 - 1618. Jest to trójnawowa bazylika z półkoliście zamkniętym prezbiterium.
-== Budowa ==
+== Historia ==
-Świątynię ukończono z datków polskich rycerzy wracających z [[Wojna polsko-rosyjska 1609-1618|wojny polsko-rosyjskiej]], którzy ofiarowali po talarze od końskiego kopyta. Na pamiątkę tego zdarzenia herby fundatorów umieszczono w głównej nawie. Kościół wyświęcił biskup [[Eustachy Wołłowicz (biskup wileński)|Eustachy Wołłowicz]] w 1618 roku.
+Świątynię wybudowano w latach 1602-1618 z datków żołnierzy wracających ze zwycięskiej [[Wojna polsko-rosyjska 1609-1618|wojny polsko-rosyjskiej]], którzy ofiarowali po [[Talar|talarze]] od końskiego kopyta. Na pamiątkę tego zdarzenia herby fundatorów umieszczono w głównej nawie. Kościół wyświęcił biskup [[Eustachy Wołłowicz (biskup wileński)|Eustachy Wołłowicz]] w 1618 roku.
-Budynek został częściowo zniszczony w 1656 podczas [[wojna polsko-rosyjska 1654-1667|najazdu moskiewskiego]]. Jednak wkrótce go rozbudowano w roku 1680 i 1736. W 1788 roku dokonano przebudowy dwóch górnych pięter wieży w stylu [[barok wileński|wileńskiego baroku]]. W poł. XIX w., po kasacie klasztoru bernardynów przez władze carskie, przy kościele utworzono parafię. Sam kościół - pod wezwaniem Znalezienia Krzyża Świętego - był nieprzerwanie czynny.
+Budynek został częściowo zniszczony w 1656 podczas [[wojna polsko-rosyjska 1654-1667|najazdu moskiewskiego]]. Jednak wkrótce go wyremontowano i rozbudowano w roku 1680. Kolejną rozbudowę przeprowadzono w 1736 roku. W 1788 roku dokonano przebudowy dwóch górnych pięter wieży w stylu [[barok wileński|wileńskiego baroku]].
+W poł. XIX w., po kasacie klasztoru bernardynów przez władze carskie, przy kościele utworzono parafię. Sam kościół - pod wezwaniem Znalezienia Krzyża Świętego - był nieprzerwanie czynny.
+== Architektura ==
+Kościół ten wykazuje cechy stylistyczne łączące go z [[Katedra Zmartwychwstania Pańskiego i św. Tomasza Apostoła w Zamościu|kolegiatą w Zamościu]] m.in. wskazują na to pilastry wnętrza, filar na osi chóru, bliźniacze okna, układ chóru, arkadowo-pilastrowy system elewacji. Wieża została nadbudowana w XVIII wieku w stylu baroku wileńskiego, jednak sam kościół prezentuje wcześniejsze barokowe cechy stylistyczne.
 Dwukondygnacyjny klasztor tworzy wraz z kościołem zamkniętą całość. W [[XVII wiek|XVII]] i [[XVIII wiek|XVIII]] w. w klasztorze tym odbywały się [[Sejmiki ziemskie|sejmiki]] powiatu grodzieńskiego. Po [[II wojna światowa|II wojnie światowej]] w budynku klasztornym mieściły się laboratoria, biura sądowe i stacja sanitarno-epidemiologiczna. Od sierpnia 1990 roku obiekt jest siedzibą miejscowego [[Wyższe Seminarium Duchowne w Grodnie|Wyższego Seminarium Duchownego]].
+== Wnętrze ==
-{{Galeria
+* zespół 14 ołtarzy z XVIII wieku
-|Nazwa=
+* w prawej nawie znajduje się słynący cudami obraz Matki Boskiej Messyńskiej z połowy XVII wieku, który pochodzi z [[Kościół i klasztor Brygidek w Warszawie|kościoła brygidek w Grodnie]]
-|wielkość=240
+* stiukowe dekoracje w kaplicy Matki Boskiej Loretańskiej
-|pozycja=left
+* ambona w stylu klasycystycznym
-|Grafika:Znalezienia Grodno fc02.jpg|Wnętrze świątyni
+* cenne kute kraty
-|Grafika:Horadnia, Bernardynskaja. Горадня, Бэрнардынская (N. Orda, 1860).jpg|Kościół na rysunku N. Ordy
+* tablica na cześć pisarki Elizy Orzeszkowej, która w 1894 roku zawarła tutaj związek małżeński
-|Grafika:Znalezienia Grodno fc07.jpg|Ołtarze boczne
-|Grafika:Znalezienia Grodno fc08.jpg|Widok na klasztor i kościół
-}}
-== Architektura ==
-W kościele znajduje się cenny zespół 14 ołtarzy z XVIII wieku oraz stiukowe dekoracje w kaplicy MB Loretańskiej. W kościele znajduje się także klasycystyczna ambona, cenne kute kraty i tablica ku czci Elizy Orzeszkowej, która w 1894 roku zawarła tutaj związek małżeński.
-W prawej nawie znajduje się słynący cudami obraz Matki Boskiej Messyńskiej z połowy XVII wieku, który pochodzi z kościoła brygidek w Grodnie.
+<gallery>
-Kościół ten wykazuje cechy stylistyczne łączące go z [[Katedra Zmartwychwstania Pańskiego i św. Tomasza Apostoła w Zamościu|kolegiatą w Zamościu]] m.in. pilastry wnętrza, filar na osi chóru, bliźniacze okna, układ chóru, arkadowo-pilastrowy system elewacji.
+Bernardins monastery.jpg|Fasada frontowa
+BERNARDINE CATHEDRAL - GRODNO BELARUS.jpg|Prezbiterium
+Horadnia, Bernardynskaja. Горадня, Бэрнардынская (N. Orda, 1860).jpg|Kościół wg N. Ordy
+Znalezienia Grodno fc08.jpg|Widok na klasztor i kościół
+Znalezienia Grodno fc02.jpg|Wnętrze świątyni
+Grodno Holy Cross Church IMG 1260 2150.jpg|Ołtarz główny
+Grodno Holy Cross Church IMG 1265 2150.jpg
+Znalezienia Grodno fc07.jpg|Ołtarze boczne
+Znalezienia Grodno fc04.jpg|Ołtarz boczny
+Tablica Ejsmontowska w Grodnie.jpg|Tablica Eysmontowska
+</gallery>
 == Bibliografia ==
@@ Linia 101: / Linia 114: @@
 * [http://catholic.by/port/dioceses/grodna Parafie diecezji grodzieńskiej]
 * [http://wsd.grodnensis.by/pl/history.html Seminarium Maius Grodniense] - Historia
+* [[Dorota Piramidowicz]], ''Materiały do dziejów sztuki sakralnej na ziemiach wschodnich dawnej Rzeczypospolitej'', cz. IV, ''Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa trockiego'', t. 1, ''Kościoły i klasztory Grodna'', opr. Maria Kałamajska-Saeed, Dorota Piramidowicz, Kraków 2012, ss. 267, il. 378 (rozdział: ''Kościół p.w. Znalezienia Krzyża Św. i klasztor pobernardyński w ''Grodnie, s. 19-88, il. 1-278).
+* Dorota Piramidowicz, ''Etapy budowy pobernardyńskiego kościoła w Grodnie'', w: ''Sztuka ziem wschodnich Rzeczypospolitej XVI-XVIII w.'', Lublin 2000, s. 393-426, il. 1-12
+* Dorota Piramidowicz, ''Wpływ wileńskiego baroku na architekturę i wyposażenie kościoła bernardynów w Grodnie'', „Biuletyn Historii Sztuki”, nr 3-4, R. LXXIII, 2011, s. 439-452, il. 1-13
 {{SORTUJ:Grodno, Znalezienia Krzyża Świętego}}