Prawo składu: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
drobne redakcyjne |
porządek |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| ⚫ | [[Plik:Zygmunt II August król polski przypomina, iż na sejmie piotrkowskim w roku ubiegłym potwierdzone zostało prawo składu miasta Poznania.png|thumb|Dokument z 1553 roku: król [[Zygmunt II August]] przypomina, iż na [[Sejm piotrkowski|sejmie piotrkowskim]] w roku ubiegłym potwierdzone zostało prawo składu miasta [[Poznań|Poznania]]]] |
||
{{dopracować|źródła=2018-10}} |
|||
'''Prawo składu''' ({{fakt|[[łacina|łac.]] ''ius stapulae''|}}) – przywilej handlowy nadawany miastom [[Prawo lokacyjne|lokacyjnym]] od XIII wieku<ref name="Encyklopedia średniowiecza">''Encyklopedia średniowiecza'', wyd. 2006, s. 784</ref> (w Polsce od końca XIII wieku<ref name="Encyklopedia szkolna">''Encyklopedia szkolna. Historia Polski'', wyd. 2015, s. 286</ref>), wywalczony przez miasta<ref>Czesław Witkowski ''Słownik pojęć historycznych'', wyd. 2008, s. 190</ref>, polegający na nałożeniu na przejeżdżających przez miasto [[Kupiec|kupców]] obowiązku wystawienia na sprzedaż przewożonych towarów<ref name="Encyklopedia średniowiecza" />. Prawo składu rozwinęło się szczególnie w [[Europa Środkowa|Europie Środkowej]]. Na ziemiach polskich jako pierwszy prawo uzyskał [[Wrocław]]. Prawo składu straciło swe znaczenie w XVII-XVIII wieku<ref name="Bogdan Snoch">Bogdan Snoch ''Szkolny słownik historii Polski od pradziejów do roku 1795'' tom I, wyd. 1995, s. </ref>. |
|||
| ⚫ | [[Plik:Zygmunt II August król polski przypomina, iż na sejmie piotrkowskim w roku ubiegłym potwierdzone zostało prawo składu miasta Poznania.png|thumb|Dokument z 1553 roku: król Zygmunt II August przypomina, iż na sejmie piotrkowskim w roku ubiegłym potwierdzone zostało prawo składu miasta Poznania]] |
||
'''Prawo składu''' ([[łacina|łac.]] ''ius stapulae'') – obowiązek, stawiany kupcom przejeżdżającym przez [[miasto]], zatrzymania się w nim na pewien okres i wystawienia na sprzedaż przewożonych towarów. Stosowane było od [[XIII wiek|XIII w.]] do [[XVIII wiek|XVIII w.]] |
|||
Rodzaje: |
Rodzaje: |
||
* '''bezwzględne''' prawo składu – obowiązek sprzedania wszystkich towarów |
* '''bezwzględne''' prawo składu – obowiązek sprzedania danego towaru lub wszystkich towarów (kupiec nie mógł ich wywieźć)<ref name="Encyklopedia szkolna" /> |
||
* '''względne''' prawo składu – obowiązek wystawienia |
* '''względne''' prawo składu – obowiązek wystawienia towaru i jego sprzedaży przez pewien określony czas (np. 8 dni). Po jego upływie pozostały towar można było transportować dalej<ref name="Encyklopedia szkolna" /> |
||
* '''częściowe''' prawo składu – obowiązek sprzedania |
* '''częściowe''' prawo składu – obowiązek sprzedania niektórych towarów<ref name="Bogdan Snoch"/> |
||
Z prawem składu ściśle związany był [[przymus drogowy]]. Kupcy byli zobowiązani do podróżowania ściśle określonymi drogami handlowymi, na których znajdowały się miasta mające prawo składu. Powszechne stosowanie prawa składu przypadło na panowanie [[Kazimierz III Wielki|Kazimierza Wielkiego]] (1333-1370)<ref name="Encyklopedia szkolna" />. |
|||
Z punktu widzenia ludzi w |
|||
== Przypisy == |
|||
{{Przypisy}} |
|||
[[Kategoria:Historia gospodarcza średniowiecza]] |
[[Kategoria:Historia gospodarcza średniowiecza]] |
||
Wersja z 13:19, 12 lis 2018
Prawo składu (łac. ius stapulae[potrzebny przypis]) – przywilej handlowy nadawany miastom lokacyjnym od XIII wieku[1] (w Polsce od końca XIII wieku[2]), wywalczony przez miasta[3], polegający na nałożeniu na przejeżdżających przez miasto kupców obowiązku wystawienia na sprzedaż przewożonych towarów[1]. Prawo składu rozwinęło się szczególnie w Europie Środkowej. Na ziemiach polskich jako pierwszy prawo uzyskał Wrocław. Prawo składu straciło swe znaczenie w XVII-XVIII wieku[4].
Rodzaje:
- bezwzględne prawo składu – obowiązek sprzedania danego towaru lub wszystkich towarów (kupiec nie mógł ich wywieźć)[2]
- względne prawo składu – obowiązek wystawienia towaru i jego sprzedaży przez pewien określony czas (np. 8 dni). Po jego upływie pozostały towar można było transportować dalej[2]
- częściowe prawo składu – obowiązek sprzedania niektórych towarów[4]
Z prawem składu ściśle związany był przymus drogowy. Kupcy byli zobowiązani do podróżowania ściśle określonymi drogami handlowymi, na których znajdowały się miasta mające prawo składu. Powszechne stosowanie prawa składu przypadło na panowanie Kazimierza Wielkiego (1333-1370)[2].
Z punktu widzenia ludzi w