Raśna (obwód brzeski): Różnice pomiędzy wersjami
![Ziemia](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Geographylogo.svg/20px-Geographylogo.svg.png)
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
→Zabytki: drobne redakcyjne |
merytoryczne Znaczniki: Z urządzenia mobilnego Z wersji mobilnej (przeglądarkowej) Zaawansowana edycja mobilna |
||
Linia 28: | Linia 28: | ||
Prywatne miasto szlacheckie położone było w końcu XVIII wieku w [[powiat brzeskolitewski (I Rzeczpospolita)|powiecie brzeskolitewskim]] [[województwo brzeskolitewskie|województwa brzeskolitewskiego]]<ref> Вялікі гістарычны атлас Беларусі Т.2, Mińsk 2013, s. 106.</ref>. |
Prywatne miasto szlacheckie położone było w końcu XVIII wieku w [[powiat brzeskolitewski (I Rzeczpospolita)|powiecie brzeskolitewskim]] [[województwo brzeskolitewskie|województwa brzeskolitewskiego]]<ref> Вялікі гістарычны атлас Беларусі Т.2, Mińsk 2013, s. 106.</ref>. |
||
W okresie [[Rzeczpospolita Obojga Narodów|Rzeczypospolitej Obojga Narodów]] Raśna należała do [[Sapiehowie|Sapiehów]], po czym w połowie [[XVIII wiek]]u przeszła w ręce rodziny Matuszewiczów. |
W okresie [[Rzeczpospolita Obojga Narodów|Rzeczypospolitej Obojga Narodów]] Raśna należała do [[Sapiehowie|Sapiehów]], po czym w połowie [[XVIII wiek]]u przeszła w ręce rodziny Matuszewiczów. |
||
W 2 połowie [[XIX wiek]]u miejscowość wykupił [[Kościół Ewangelicko-Reformowany w RP|kalwiński]] [[hrabia]] [[Jan Grabowski (hrabia)|Jan Grabowski]]. Już zresztą od pierwszych lat [[XIX wiek]]u we wsi stał niewielki [[zbór]] reformowany, gdzie znajdowało się mauzoleum rodziny Grabowskich. |
W 2 połowie [[XIX wiek]]u miejscowość wykupił [[Kościół Ewangelicko-Reformowany w RP|kalwiński]] [[hrabia]] [[Jan Grabowski (hrabia)|Jan Grabowski]]. Już zresztą od pierwszych lat [[XIX wiek]]u we wsi stał niewielki klasycystyczny [[zbór]] reformowany, gdzie znajdowało się mauzoleum rodziny Grabowskich. |
||
W dniach 21—24 sierpnia 1915 r. w pobliżu Raśny nad rzeką Pulwą zwycięską bitwę z oddziałami rosyjskiej 6 Dywizji stoczył I Pułk I Brygady Legionów Polskich. |
|||
W r. 1885 miasteczko wraz z majątkiem liczyło 331 mieszkańców, w r. 1921 — 460, w r. 2005 w Nowej Raśnie mieszkały 853 osoby. |
|||
Klasztor i kościół Marianów w Raśnie został ufundowany za czasów, gdy przełożonym generalnym zakonu był o. Kazimierz Wyszyński (1700—1755), jako pierwszy klasztor tego zgromadzenia na terenie W. Ks. Litewskiego. Fundatorem był Jerzy Józef Matuszewicz, starosta stokliski, klient Kazimierza Sapiehy. W r. 1742 nastąpiła darowizna, a roboty budowlane miały miejsce już w r. 1744. Nowy kościół z klasztorem wzniesiono na terenie dawnego założenia pałacowego Sapiehów, położonego pod Raśną, ok. 1.3 km. na pd. od miejscowości, na tzw. Czerniewie, z którego pozostał wówczas murowany skarbiec „z kilkoma pokojami murowany na kształt oficyny” — Józef Matuszewicz postanowił „z tego pustego muru kościół i klasztor wymurować”. W r. 1747 przy klasztorze działał już dom studiów dla kleryków mariańskich oraz szkoła dla ubogiej miejscowej młodzieży. Fundacja, defacto samowolna, napotkała na poważne trudności, przede wszystkim ze strony bpa łuckiego Franciszka Kobielskiego. Budowę klasztoru oficjalnie zakwestionował przewodniczący sądu diecezjalnego, oficjał podlaski ks. Ludwik Riaucour. W rezultacie bp Kobielski obłożył nawet ekskomuniką fundatora Jerzego Józefa Matuszewicza, jednak ostatecznie udało się inwestycję zalegalizować, zapewne ze względu na powiązania fundatora (oficjalny akt fundacyjny z 10 kwietnia r. 1749 sygnowali m. i. Michał Fryderyk Czartoryski, kanclerz w. lit. oraz Michał Antoni Sapieha, woj. podlaski). Oprócz dóbr ruchomych i pieniędzy Matuszewicz ofiarował klasztorowi w Raśnie folwarki (Tokary, Zabłocie i Dołbniewo) obejmujące ok. 300 ha — pod względem uposażenia w porównaniu z innymi klasztorami Marianów należała do placówek bogatszych. Przy klasztorze miał działać szpital „dla pięciu ubogich mężczyzn pochodzenia szlacheckiego”, a także dom studiów i szkoła. W 1749 roku dokonano konsekracji kościoła. W 1797 w Raśnie był nowicjat i studia teologiczne. Klasztor zamknęli Rosjanie w 1864 roku w ramach represji za udział zakonników w Powstaniu styczniowym. Zabudowania przejęli duchowni prawosławni. W 1919 roku kościół odzyskali katolicy. W 1939 roku Sowieci umieścili w klasztorze szkołę radiową. W 1944 roku kościół spłonął. W latach 60. XX wieku pozostałości zabudowań rozebrano pod budowę linii kolejowej. |
|||
W [[Historia Polski (1918–1939)|dwudziestoleciu międzywojennym]] miasteczko należało do [[Powiat brzeski (nadbużański)|powiatu brzeskiego]] [[województwo poleskie|województwa poleskiego]] [[II Rzeczpospolita|II RP]] oraz było siedzibą parafii reformowanej w ramach [[Wileński Kościół Ewangelicko-Reformowany|Jednoty Wileńskiej]]. Filią tej parafii były [[Niepokojczyce]] pod patronatem rodziny Rayskich. |
W [[Historia Polski (1918–1939)|dwudziestoleciu międzywojennym]] miasteczko należało do [[Powiat brzeski (nadbużański)|powiatu brzeskiego]] [[województwo poleskie|województwa poleskiego]] [[II Rzeczpospolita|II RP]] oraz było siedzibą parafii reformowanej w ramach [[Wileński Kościół Ewangelicko-Reformowany|Jednoty Wileńskiej]]. Filią tej parafii były [[Niepokojczyce]] pod patronatem rodziny Rayskich. |
||
Wersja z 22:48, 2 sty 2020
Raśna (biał. Pacнa, ros. Рясно) – miejscowość położona w rejonie kamienieckim obwodu brzeskiego.
![]() Cerkiew | |
Państwo | |
---|---|
Obwód | |
Rejon | |
Sielsowiet | |
Populacja • liczba ludności |
|
Nr kierunkowy |
+375 1631 |
Kod pocztowy |
225071 |
Położenie na mapie rejonu kamienieckiego ![]() | |
Położenie na mapie Białorusi ![]() | |
Położenie na mapie obwodu brzeskiego ![]() | |
![]() |
Prywatne miasto szlacheckie położone było w końcu XVIII wieku w powiecie brzeskolitewskim województwa brzeskolitewskiego[1].
W okresie Rzeczypospolitej Obojga Narodów Raśna należała do Sapiehów, po czym w połowie XVIII wieku przeszła w ręce rodziny Matuszewiczów.
W 2 połowie XIX wieku miejscowość wykupił kalwiński hrabia Jan Grabowski. Już zresztą od pierwszych lat XIX wieku we wsi stał niewielki klasycystyczny zbór reformowany, gdzie znajdowało się mauzoleum rodziny Grabowskich.
W dniach 21—24 sierpnia 1915 r. w pobliżu Raśny nad rzeką Pulwą zwycięską bitwę z oddziałami rosyjskiej 6 Dywizji stoczył I Pułk I Brygady Legionów Polskich. W r. 1885 miasteczko wraz z majątkiem liczyło 331 mieszkańców, w r. 1921 — 460, w r. 2005 w Nowej Raśnie mieszkały 853 osoby.
Klasztor i kościół Marianów w Raśnie został ufundowany za czasów, gdy przełożonym generalnym zakonu był o. Kazimierz Wyszyński (1700—1755), jako pierwszy klasztor tego zgromadzenia na terenie W. Ks. Litewskiego. Fundatorem był Jerzy Józef Matuszewicz, starosta stokliski, klient Kazimierza Sapiehy. W r. 1742 nastąpiła darowizna, a roboty budowlane miały miejsce już w r. 1744. Nowy kościół z klasztorem wzniesiono na terenie dawnego założenia pałacowego Sapiehów, położonego pod Raśną, ok. 1.3 km. na pd. od miejscowości, na tzw. Czerniewie, z którego pozostał wówczas murowany skarbiec „z kilkoma pokojami murowany na kształt oficyny” — Józef Matuszewicz postanowił „z tego pustego muru kościół i klasztor wymurować”. W r. 1747 przy klasztorze działał już dom studiów dla kleryków mariańskich oraz szkoła dla ubogiej miejscowej młodzieży. Fundacja, defacto samowolna, napotkała na poważne trudności, przede wszystkim ze strony bpa łuckiego Franciszka Kobielskiego. Budowę klasztoru oficjalnie zakwestionował przewodniczący sądu diecezjalnego, oficjał podlaski ks. Ludwik Riaucour. W rezultacie bp Kobielski obłożył nawet ekskomuniką fundatora Jerzego Józefa Matuszewicza, jednak ostatecznie udało się inwestycję zalegalizować, zapewne ze względu na powiązania fundatora (oficjalny akt fundacyjny z 10 kwietnia r. 1749 sygnowali m. i. Michał Fryderyk Czartoryski, kanclerz w. lit. oraz Michał Antoni Sapieha, woj. podlaski). Oprócz dóbr ruchomych i pieniędzy Matuszewicz ofiarował klasztorowi w Raśnie folwarki (Tokary, Zabłocie i Dołbniewo) obejmujące ok. 300 ha — pod względem uposażenia w porównaniu z innymi klasztorami Marianów należała do placówek bogatszych. Przy klasztorze miał działać szpital „dla pięciu ubogich mężczyzn pochodzenia szlacheckiego”, a także dom studiów i szkoła. W 1749 roku dokonano konsekracji kościoła. W 1797 w Raśnie był nowicjat i studia teologiczne. Klasztor zamknęli Rosjanie w 1864 roku w ramach represji za udział zakonników w Powstaniu styczniowym. Zabudowania przejęli duchowni prawosławni. W 1919 roku kościół odzyskali katolicy. W 1939 roku Sowieci umieścili w klasztorze szkołę radiową. W 1944 roku kościół spłonął. W latach 60. XX wieku pozostałości zabudowań rozebrano pod budowę linii kolejowej. W dwudziestoleciu międzywojennym miasteczko należało do powiatu brzeskiego województwa poleskiego II RP oraz było siedzibą parafii reformowanej w ramach Jednoty Wileńskiej. Filią tej parafii były Niepokojczyce pod patronatem rodziny Rayskich.
Tutaj w 1765 urodził się Tadeusz Matuszewicz - polski polityk, minister skarbu Królestwa Polskiego i minister skarbu Księstwa Warszawskiego.
Od 1991 roku należy do Białorusi.
Zabytki
- Budynki folwarku szlacheckiego z XIX wieku, obecnie w ruinie.
- Zbór kalwiński wybudowany w stylu klasycyzmu na początku XIX wieku. W 1945 roku zamieniony na magazyn kołchozowy, jednak wewnątrz zachowała się tablica nagrobna Grabowskich.
- Kapliczka rzymskokatolicka sprzed 1939 roku.
Nie zachował się klasztor oo. marianów (spłonął w 1944 roku) oraz katolicki kościół z 1749 roku zburzony w czasach Chruszczowa pod pretekstem budowy linii kolejowej..
W miejscowości znajduje się parafialna murowana cerkiew św. Michała Archanioła[2].
Przypisy
- ↑ Вялікі гістарычны атлас Беларусі Т.2, Mińsk 2013, s. 106.
- ↑ Міхайлаўская царква Расна - hram.by [online], www.hram.by [dostęp 2016-08-22] .
Bibliografia
- Zbigniew Hauser , Nowy ilustrowany przewodnik po zabytkach kultury na Białorusi, Warszawa: Burchard Edition, 2005, ISBN 83-87654-25-6, OCLC 63010349 .