Zębina: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Idioma-bot (dyskusja | edycje) m robot dodaje: lt:Dentinas |
WP:SK, drobne techniczne |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
[[ |
[[Plik:Tooth Section numbered-2.svg|thumb|250px|Budowa zęba]] |
||
[[ |
[[Plik:Enamel and dentine - ground section.jpg|thumb|250px|Szkliwo (góra) i zębina (dół), zdjęcie mikroskopowe]] |
||
| ⚫ | '''Zębina, dentyna''' ([[Łacina|łac.]] ''dentinum'') – tkanka leżąca pod [[szkliwo (stomatologia)|szkliwem]] w obrębie korony [[Zęby|zęba]] i pod [[cement korzeniowy|cementem]] w obrębie szyjki i korzenia zęba. Zbudowana jest w 69% z części nieorganicznej w postaci kryształów dwuhydroksyapatytu i w 20% z materii organicznej w postaci [[kolagen]]u, [[proteiny|protein]], [[lipidy|lipidów]] i mukopolisacharydów oraz wody. Zębina jest wytworem cementoblastów. |
||
| ⚫ | '''Zębina, dentyna''' ([[Łacina|łac.]] ''dentinum'') |
||
W porównaniu ze szkliwem jest słabszą tkanką i jej odporność na zgniatanie wynosi 250-350 [[Paskal|MPa]]. |
W porównaniu ze szkliwem jest słabszą tkanką i jej odporność na zgniatanie wynosi 250-350 [[Paskal|MPa]]. |
||
== Rodzaje zębiny == |
== Rodzaje zębiny == |
||
*zębina pierwszorzędowa (pierwotna) |
* zębina pierwszorzędowa (pierwotna) – występuje podczas rozwoju zęba, jest słabo zmineralizowana |
||
*zębina drugorzędowa (wtórna) |
* zębina drugorzędowa (wtórna) – występuje w zębach po [[wyrżnięcie|wyrżnięciu]], jest w pełni zmineralizowana |
||
*zębina trzeciorzędowa (sklerotyczna) |
* zębina trzeciorzędowa (sklerotyczna) – pojawia się jako reakcja obronna zębiny na uszkodzenie zęba, następuje zamknięcie kanalików zębinowych |
||
== Funkcje zębiny == |
== Funkcje zębiny == |
||
*ochrania [[miazga zęba|miazgę zęba]] przed wpływem szkodliwych czynników |
* ochrania [[miazga zęba|miazgę zęba]] przed wpływem szkodliwych czynników |
||
*jest bardzo wrażliwa na bodźce; na temperaturę reaguje [[ból]]em |
* jest bardzo wrażliwa na bodźce; na temperaturę reaguje [[ból]]em |
||
*z czasem reakcja na bodźce zmniejsza się, bo kanaliki ulegają [[obliteracja|zobliterowaniu]] (zamknięciu) |
* z czasem reakcja na bodźce zmniejsza się, bo kanaliki ulegają [[obliteracja|zobliterowaniu]] (zamknięciu) |
||
*bierze udział w [[metabolizm]]ie szkliwa i cementu |
* bierze udział w [[metabolizm]]ie szkliwa i cementu |
||
== Zobacz też == |
== Zobacz też == |
||
*[[Szkliwo (stomatologia)|Szkliwo]] |
* [[Szkliwo (stomatologia)|Szkliwo]] |
||
== Bibliografia == |
== Bibliografia == |
||
{{Bibliografia start}} |
|||
<div style="font-size:85%"> |
|||
#{{cytuj książkę | nazwisko=Kowalski | imię=Kazimierz |
# {{cytuj książkę | nazwisko=Kowalski | imię=Kazimierz |
||
| tytuł=Ssaki, zarys teriologii | rok=1971 | wydawca=PWN | miejsce=Warszawa }} |
| tytuł=Ssaki, zarys teriologii | rok=1971 | wydawca=PWN | miejsce=Warszawa }} |
||
#{{cytuj książkę | nazwisko= Krysiak | imię=Kazimierz | nazwisko2= Świeżyński | imię2=Krzysztof| tytuł= Anatomia zwierząt. T. 2 | data=2008 | wydawca=PWN| miejsce=Warszawa | isbn=978-83-01-13544-7}} |
# {{cytuj książkę | nazwisko= Krysiak | imię=Kazimierz | nazwisko2= Świeżyński | imię2=Krzysztof| tytuł= Anatomia zwierząt. T. 2 | data=2008 | wydawca=PWN| miejsce=Warszawa | isbn=978-83-01-13544-7}} |
||
{{Bibliografia stop}} |
|||
</div> |
|||
[[Kategoria:Zęby]] |
[[Kategoria:Zęby]] |
||
Wersja z 11:31, 10 cze 2009
Zębina, dentyna (łac. dentinum) – tkanka leżąca pod szkliwem w obrębie korony zęba i pod cementem w obrębie szyjki i korzenia zęba. Zbudowana jest w 69% z części nieorganicznej w postaci kryształów dwuhydroksyapatytu i w 20% z materii organicznej w postaci kolagenu, protein, lipidów i mukopolisacharydów oraz wody. Zębina jest wytworem cementoblastów.
W porównaniu ze szkliwem jest słabszą tkanką i jej odporność na zgniatanie wynosi 250-350 MPa.
Rodzaje zębiny
- zębina pierwszorzędowa (pierwotna) – występuje podczas rozwoju zęba, jest słabo zmineralizowana
- zębina drugorzędowa (wtórna) – występuje w zębach po wyrżnięciu, jest w pełni zmineralizowana
- zębina trzeciorzędowa (sklerotyczna) – pojawia się jako reakcja obronna zębiny na uszkodzenie zęba, następuje zamknięcie kanalików zębinowych
Funkcje zębiny
- ochrania miazgę zęba przed wpływem szkodliwych czynników
- jest bardzo wrażliwa na bodźce; na temperaturę reaguje bólem
- z czasem reakcja na bodźce zmniejsza się, bo kanaliki ulegają zobliterowaniu (zamknięciu)
- bierze udział w metabolizmie szkliwa i cementu
Zobacz też
Bibliografia
- Kazimierz Kowalski: Ssaki, zarys teriologii. Warszawa: PWN, 1971.
- Kazimierz Krysiak, Krzysztof Świeżyński: Anatomia zwierząt. T. 2. Warszawa: PWN, 2008. ISBN 978-83-01-13544-7.