Sakja Pandita: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m uzup.
m przypisy
Linia 1: Linia 1:
'''Sakja Pandita''' Kunga Gyeltsen, Kunga Gylatshan Pal Zangpo (1182–1251) - wielki [[Tybet (region)|tybetański]] przywódca duchowy, jeden z najbardziej wpływowych [[buddyzm|buddyjskich]] uczonych oraz [[scholastyk]]ów. Był czwartym z pięciu znamienitych mistrzów - twórców jednej z głównych tradycji duchowej Tybetu, tradycji [[sakja]]. Bratanek wielkiego mistrza [[Sonam Tsemo]], dzierżawcy tradycji [[sakja]]. Ze względu na jego wkład dla historii [[buddyzm]]u w [[Tybet (region)|Tybecie]] jest uważany obecnie wraz z [[Tsongkhapa|Tsongkhapą]] i [[Longczenpa|Longczenpą]] za główną postać [[Buddyzm tybetański|buddyzmu tybetańskiego]], która jest niczym emanacją [[Mandziuśri]]ego. Kunga Gyeltsen jest powszechnie znany jako Sakja Pandita, czyli [[pandita]], "wielki uczony" tradycji sakja. Znawca i twórca w wielu dziedzinach w tym medycyny, filozofii, gramatyki, dialektyki, poezji, sanskrytu, astrologii oraz przede wszystkim wielki mistrz [[Tantry Jogi Najwyższej|tantryczny]] i twórca dzieł tantrycznych, w szczególności systemu [[Lamdre]]. Jego sława była tak wielka, że dotarła do [[Indie|Indii]], skąd przybyło wielu mistrzów tradycji niebuddyjskich, których nawrócił w debatach doktrynalnych. W momencie gdy Tybet znalazł się pod panowaniem Chana [[Kubilaj]]a, Sakja Pandita zainicjował początek długich związków między sakjapami, a mongolskimi zwierzchnikami Tybetu, do tego stopnia, że zawarł traktat pokojowy i zainicjował zakończoną sukcesem misję nawracania państwa [[Mongołowie|Mongołów]] na buddyzm, a sam Chana [[Kubilaj]] przyjął wychowanego przez Sakja Panditę jego wnuka Pagpa ([[Transliteracja Wyliego|wylie:]] Gro-mgon Chos-rgyal ‘Phags-pa Blo-gros rgyal-mtshan, 1235 – 1280) w 1253 r.n.e jako swojego mistrza duchowegi i doradcę w sprawach poza religijnych. Owe relacje religijno-polityczne pomiędzy władcami Tybetu i Mongolii wiele wieków później zastąpiły relacje między [[Dalajlama]]mi, a następcami władcami [[Imperium Mongolskie|imperium mongolskiego]].
'''Sakja Pandita''' Kunga Gyeltsen, Kunga Gylatshan Pal Zangpo (1182–1251) - wielki [[Tybet (region)|tybetański]] przywódca duchowy, jeden z najbardziej wpływowych [[buddyzm|buddyjskich]] uczonych oraz [[scholastyk]]ów. Był czwartym z pięciu znamienitych mistrzów - twórców jednej z głównych tradycji duchowej Tybetu, tradycji [[sakja]]. Bratanek wielkiego mistrza [[Sonam Tsemo]], dzierżawcy tradycji [[sakja]]. Ze względu na jego wkład dla historii [[buddyzm]]u w [[Tybet (region)|Tybecie]] jest uważany obecnie wraz z [[Tsongkhapa|Tsongkhapą]] i [[Longczenpa|Longczenpą]] za główną postać [[Buddyzm tybetański|buddyzmu tybetańskiego]], która jest niczym emanacją [[Mandziuśri]]ego. Kunga Gyeltsen jest powszechnie znany jako Sakja Pandita, czyli [[pandita]], "wielki uczony" tradycji sakja. Znawca i twórca w wielu dziedzinach w tym medycyny, filozofii, gramatyki, dialektyki, poezji, sanskrytu, astrologii oraz przede wszystkim wielki mistrz [[Tantry Jogi Najwyższej|tantryczny]] i twórca dzieł tantrycznych, w szczególności systemu [[Lamdre]]. Jego sława była tak wielka, że dotarła do [[Indie|Indii]], skąd przybyło wielu mistrzów tradycji niebuddyjskich, których nawrócił w debatach doktrynalnych. W momencie gdy Tybet znalazł się pod panowaniem Chana [[Kubilaj]]a, Sakja Pandita zainicjował początek długich związków między sakjapami, a mongolskimi zwierzchnikami Tybetu, do tego stopnia, że zawarł traktat pokojowy i zainicjował zakończoną sukcesem misję nawracania państwa [[Mongołowie|Mongołów]] na buddyzm, a sam Chana [[Kubilaj]] przyjął wychowanego przez Sakja Panditę jego wnuka Pagpa ([[Transliteracja Wyliego|wylie:]] Gro-mgon Chos-rgyal ‘Phags-pa Blo-gros rgyal-mtshan, 1235 – 1280) w 1253 r.n.e jako swojego mistrza duchowegi i doradcę w sprawach poza religijnych.<ref>http://www.berzinarchives.com/web/en/archives/e-books/unpublished_manuscripts/survey_tibetan_history/chapter_3.html - Alexander Berzin: "A Survey of Tibetan History" na podstawie Tsepon, W. D. Shakabpa: "Tibet: A Political History.", New Haven, Yale University Press, 1967</ref>. Owe relacje religijno-polityczne pomiędzy władcami Tybetu i Mongolii wiele wieków później zastąpiły relacje między [[Dalajlama]]mi, a następcami władcami [[Imperium Mongolskie|imperium mongolskiego]].


== Wykaz głównych dzieł Sakja Pandity ==
== Wykaz głównych dzieł Sakja Pandity ==
Linia 5: Linia 5:
===Pięć głównych dzieł===
===Pięć głównych dzieł===


*Pramanayuktinidhi (tłum. Kopalnia o Logice)- Dzieło epokowe w zaistnieniu wiedzy o logice, analitycznym wnioskowaniu w nauce tybetańskiej zebrane w jedenastu działach ([[Język angielski]]: ''Treasury of Logic on Valid Cognition (Tshad ma rigs pa'i gter)''<br />The [[Padmakara Translation Group]] (2005: p.37) holds that the ''Tsod-ma rigs-gter'', a celebrated work many consider Sakya Pandita's ''[[magnum opus]]'', champions Dhamakirti's 'antirealism' by countering Chapa's (phya pa chos kyi seng ge, 1109-1169) interpretation of Dharmakirti.<ref>Shantarakshita; Mipham; Padmakara Translation Group, [[2005]]. ''The Adornment of the Middle Way: Shantarakshita's Madhyamakalankara with commentary by Jamgön Mipham.'' Boston, Massachusetts, USA: Shambhala Publications. ISBN 1-59030-241-9, s.37</ref>
*Pramanayuktinidhi (tłum. Kopalnia o Logice, [[język angielski|ang.]]: Treasury of Logic on Valid Cognition, transliteracja Wyliego: Tshad ma rigs pa'i gter<ref>Shantarakshita; Mipham; Padmakara Translation Group, [[2005]]. The Adornment of the Middle Way: Shantarakshita's Madhyamakalankara with commentary by Jamgön Mipham. Boston, Massachusetts, USA: Shambhala Publications. ISBN 1-59030-241-9, s.37</ref>) - dzieło epokowe, [[magnum opus]], w zaistnieniu wiedzy o logice, analitycznym wnioskowaniu w nauce tybetańskiej zebrane w jedenastu działach.
*Trisambvaraprabedha (tłum. Rozróżnienie Trzech Kodeksów Moralnego Postępowania)- Dzieło o kodeksie moralnego postępowania w buddyzmie harmonizujące podejścia [[Vinaja|Pratimokszy Winaji]], postępowania [[Mahajana|mahajanistycznego]] Bodhisattwy oraz postępowania według [[Wadżrajana|wadżrajany]], ([[Język angielski]]: ''Discrimination of the Three Vows (sDom-gsum rab-dbye)''<br />Published in English as ''A Clear Differentiation of the Three Codes: Essential Distinctions among the Individual Liberation, Great Vehicle, and Tantric Systems'' by Sakya Pandita Kunga Gyaltshen, translated by Jared Douglas Rhoton. (State University of New York Press: 2001).
*Trisambvaraprabedha (tłum. Rozróżnienie Trzech Kodeksów Moralnego Postępowania, [[język angielski|ang.]]: Discrimination of the Three Vows, transliteracja Wyliego: sDom-gsum rab-dbye)- Dzieło o kodeksie moralnego postępowania w buddyzmie harmonizujące podejścia [[Vinaja|Pratimokszy Winaji]], postępowania [[Mahajana|mahajanistycznego]] Bodhisattwy oraz postępowania według [[Wadżrajana|wadżrajany]],
*Munimataprakasha (tłum. Wyjaśnienie Intencji Świętego, [[język angielski]]: Clarifying the Sage's Intention, transliteracja Wyliego: Thub pa'i dgongs gsal) - dzieło harmonizujące poglądy [[madhjamaka]] Nagardżuny i [[Natura Buddy]] Majtreji zebrana w siedmiu działach,
*(tłum. Brama mędrców, [[Język angielski]]: ''The Entrance Gate for the Wise (Mkhas pa rnams 'jug pa'i sgo)''<br />Section III published in English as ''The Entrance Gate for the Wise (Section III): Saksya Pandita on Indian and Tibetan Traditions of Pramana and Philosophical Debate''. by David P. Jackson (Arbeitskreis fur Tibetisch und Buddhistiche Studien Universiteit Wein: 1997)
*(tłum. Brama mędrców, [[Język angielski|ang.]]: The Entrance Gate for the Wise, transliteracja Wyliego: Mkhas pa rnams 'jug pa'i sgo, opublikowana po angielsku jako "The Entrance Gate for the Wise (Section III). Saksya Pandita on Indian and Tibetan Traditions of Pramana and Philosophical Debate.", przez David P. Jackson (Arbeitskreis fur Tibetisch und Buddhistiche Studien Universiteit Wein: 1997),
*Munimataprakasha (tłum. Wyjaśnienie Intencji Świętego)- Dzieło harmonizujące poglądy [[madhjamaka]] Nagardżuny i [[Natura Buddy]] Majtreji zebrana w siedmiu działach, ([[Język angielski]]: ''Clarifying the Sage's Intention (Thub pa'i dgongs gsal)''<br />A commentary on the on two verses of Maitreya’s ''[[Mahayanasutralamkara]]'', this serves as the main ''Lam Rim'' text in the Sakya school.
*(tłum. Strofy Sakja pandity, [[Język angielski]]: ''The Elegant Sayings of Sakya Pandita (sa skya legs bshad)''<br />Published in English as ''Ordinary Wisdom: Sakya Pandita's Treasury of Good Advice,'' translated by John T. Davenport. (Wisdom Publications:2000 ISBN-10: 0861711610).
*(tłum. Strofy Sakja pandity, [[język angielski|ang.]]: The Elegant Sayings of Sakya Pandita, transliteracja Wyliego: sa skya legs bshad, opublikowana po angielsku jako "Ordinary Wisdom: Sakya Pandita's Treasury of Good Advice." w tłumaczeniu John T. Davenport przez Wisdom Publications:2000 ISBN-10: 0861711610).


===Inne dzieła ([[Transliteracja Wyliego]])===
===Inne dzieła ([[Transliteracja Wyliego]])===
Linia 38: Linia 38:
*bstod pa rgyud gsum 'khor lo'i 'grel pa
*bstod pa rgyud gsum 'khor lo'i 'grel pa
*sangs rgyas la bstod pa sogs bstod pa mang po mdzad
*sangs rgyas la bstod pa sogs bstod pa mang po mdzad

===Translations<ref>Rhoton pg. 13</ref>===
*Pramānavārttika of Dharmakīrti (with Śākyaśrībhadra)
*Pramānavārttikatīkā of Śamkaranandana (with Samghaśrī)
*Samksiptapranidhāna of Candragomin
*Amarakośa of Amarasimha (partial)
*Kāvyādarśa of Dandin (partial)
*Āryaguhyamanitilaka (tantra)
*Āryavajrapātālatantrarāja
*Sarvatathāgatakāyavākcitta Guhyālamkāravyūhatantrarāja
*Ganacakravidhi
*Yuganaddhaprakāśasekaprakriyā
*Vajrakīlamūlatantra


{{przypisy}}
{{przypisy}}

Wersja z 12:28, 1 paź 2009

Sakja Pandita Kunga Gyeltsen, Kunga Gylatshan Pal Zangpo (1182–1251) - wielki tybetański przywódca duchowy, jeden z najbardziej wpływowych buddyjskich uczonych oraz scholastyków. Był czwartym z pięciu znamienitych mistrzów - twórców jednej z głównych tradycji duchowej Tybetu, tradycji sakja. Bratanek wielkiego mistrza Sonam Tsemo, dzierżawcy tradycji sakja. Ze względu na jego wkład dla historii buddyzmu w Tybecie jest uważany obecnie wraz z Tsongkhapą i Longczenpą za główną postać buddyzmu tybetańskiego, która jest niczym emanacją Mandziuśriego. Kunga Gyeltsen jest powszechnie znany jako Sakja Pandita, czyli pandita, "wielki uczony" tradycji sakja. Znawca i twórca w wielu dziedzinach w tym medycyny, filozofii, gramatyki, dialektyki, poezji, sanskrytu, astrologii oraz przede wszystkim wielki mistrz tantryczny i twórca dzieł tantrycznych, w szczególności systemu Lamdre. Jego sława była tak wielka, że dotarła do Indii, skąd przybyło wielu mistrzów tradycji niebuddyjskich, których nawrócił w debatach doktrynalnych. W momencie gdy Tybet znalazł się pod panowaniem Chana Kubilaja, Sakja Pandita zainicjował początek długich związków między sakjapami, a mongolskimi zwierzchnikami Tybetu, do tego stopnia, że zawarł traktat pokojowy i zainicjował zakończoną sukcesem misję nawracania państwa Mongołów na buddyzm, a sam Chana Kubilaj przyjął wychowanego przez Sakja Panditę jego wnuka Pagpa (wylie: Gro-mgon Chos-rgyal ‘Phags-pa Blo-gros rgyal-mtshan, 1235 – 1280) w 1253 r.n.e jako swojego mistrza duchowegi i doradcę w sprawach poza religijnych.[1]. Owe relacje religijno-polityczne pomiędzy władcami Tybetu i Mongolii wiele wieków później zastąpiły relacje między Dalajlamami, a następcami władcami imperium mongolskiego.

Wykaz głównych dzieł Sakja Pandity

Pięć głównych dzieł

  • Pramanayuktinidhi (tłum. Kopalnia o Logice, ang.: Treasury of Logic on Valid Cognition, transliteracja Wyliego: Tshad ma rigs pa'i gter[2]) - dzieło epokowe, magnum opus, w zaistnieniu wiedzy o logice, analitycznym wnioskowaniu w nauce tybetańskiej zebrane w jedenastu działach.
  • Trisambvaraprabedha (tłum. Rozróżnienie Trzech Kodeksów Moralnego Postępowania, ang.: Discrimination of the Three Vows, transliteracja Wyliego: sDom-gsum rab-dbye)- Dzieło o kodeksie moralnego postępowania w buddyzmie harmonizujące podejścia Pratimokszy Winaji, postępowania mahajanistycznego Bodhisattwy oraz postępowania według wadżrajany,
  • Munimataprakasha (tłum. Wyjaśnienie Intencji Świętego, język angielski: Clarifying the Sage's Intention, transliteracja Wyliego: Thub pa'i dgongs gsal) - dzieło harmonizujące poglądy madhjamaka Nagardżuny i Natura Buddy Majtreji zebrana w siedmiu działach,
  • (tłum. Brama mędrców, ang.: The Entrance Gate for the Wise, transliteracja Wyliego: Mkhas pa rnams 'jug pa'i sgo, opublikowana po angielsku jako "The Entrance Gate for the Wise (Section III). Saksya Pandita on Indian and Tibetan Traditions of Pramana and Philosophical Debate.", przez David P. Jackson (Arbeitskreis fur Tibetisch und Buddhistiche Studien Universiteit Wein: 1997),
  • (tłum. Strofy Sakja pandity, ang.: The Elegant Sayings of Sakya Pandita, transliteracja Wyliego: sa skya legs bshad, opublikowana po angielsku jako "Ordinary Wisdom: Sakya Pandita's Treasury of Good Advice." w tłumaczeniu John T. Davenport przez Wisdom Publications:2000 ISBN-10: 0861711610).

Inne dzieła (Transliteracja Wyliego)

  • sgra'i bstan bcos
  • tshad ma'i bstan bcos sde bdun gyi snying po rig pa'i gter 'grel pa dang bcas pa
  • bzo'i bstan bcos
  • sku gzugs kyi bstan bcos
  • sa brtag pa
  • bstan pa rin po che'i rtsis
  • yan lag brgyad pa'i bsdus don
  • phyogs bcu'i sangs rgyas byang chub sems dpa' la zhu ba'i 'phrin yig dang skyes bu dam pa rnams la springs yig sogs 'phrin yig dang zhus lan mang ba
  • grub mtha' rnam 'byed
  • pha rol phyin pa'i gzhung lugs spyi'i tshogs chos chen mo
  • bdag med ma'i bstod pa'i 'grel pa
  • rdo rje theg pa'i man ngag rten 'brel lnga'i yi ge
  • lam sbas bshad dang bla ma'i rnal 'byor
  • sems bskyed chen mo lung sbyor
  • chos nyams su blang ba'i rim pa
  • theg pa chen po'i lam gyi rnam gzhag mdor bsdus
  • bsngo ba'i yon bshad
  • bdag nyid kyi rnam thar nga brgyad ma'i rtsa 'grel
  • sdeb sbyor me tog gi chun po
  • snyan ngag mkhas pa'i kha rgyan
  • mngon brjod tshig gi gter
  • zlos gar rab dga'i 'jug pa
  • rol mo'i bstan bcos
  • byis pa bde blag tu 'jug pa'i 'grel pa
  • bstod pa rgyud gsum 'khor lo'i 'grel pa
  • sangs rgyas la bstod pa sogs bstod pa mang po mdzad
  1. ↑ http://www.berzinarchives.com/web/en/archives/e-books/unpublished_manuscripts/survey_tibetan_history/chapter_3.html - Alexander Berzin: "A Survey of Tibetan History" na podstawie Tsepon, W. D. Shakabpa: "Tibet: A Political History.", New Haven, Yale University Press, 1967
  2. ↑ Shantarakshita; Mipham; Padmakara Translation Group, 2005. The Adornment of the Middle Way: Shantarakshita's Madhyamakalankara with commentary by Jamgön Mipham. Boston, Massachusetts, USA: Shambhala Publications. ISBN 1-59030-241-9, s.37

Bibliografia

  • Sakya Pandita Kunga Gyaltshen, CLEAR DIFFERENTIATION OF THE THREE CODES: Essential Distinctions Among Individual Liberation, Great Vehicle & Tantric Systems, tłum. Jared Rhoton, Snow Lion Publication, 2002
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sakja_Pandita&oldid=18662500”