Ryft: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m robot dodaje: eu:Rift gunea |
+ trochę info "z życia" i link do artykułu tematycznego |
||
| Linia 4: | Linia 4: | ||
Powstaje na skutek rozciągnięcia się skorupy ziemskiej nad wznoszącą się rozgrzaną materią [[płaszcz ziemski|płaszcza ziemskiego]]. Ryfty występują w obrębie [[kontynent|kontynentów]] (ryfty śródkontynentalne), gdzie mogą wskazywać miejsce ich przyszłego rozpadu i wzdłuż [[grzbiet śródoceaniczny|grzbietów śródoceanicznych]], gdzie są strefą wydobywania się [[magma|magmy]] na powierzchnię i [[rozszerzanie dna oceanicznego|rozszerzania dna oceanicznego]]. Towarzyszą im wyraźne obniżenia [[teren]]u, [[dolina ryftowa|doliny ryftowe]]. |
Powstaje na skutek rozciągnięcia się skorupy ziemskiej nad wznoszącą się rozgrzaną materią [[płaszcz ziemski|płaszcza ziemskiego]]. Ryfty występują w obrębie [[kontynent|kontynentów]] (ryfty śródkontynentalne), gdzie mogą wskazywać miejsce ich przyszłego rozpadu i wzdłuż [[grzbiet śródoceaniczny|grzbietów śródoceanicznych]], gdzie są strefą wydobywania się [[magma|magmy]] na powierzchnię i [[rozszerzanie dna oceanicznego|rozszerzania dna oceanicznego]]. Towarzyszą im wyraźne obniżenia [[teren]]u, [[dolina ryftowa|doliny ryftowe]]. |
||
Przykładem ryftu oceanicznego jest [[Morze Czerwone]] i [[Zatoka Adeńska]]. |
|||
Aktualnie obserwuje się tworzenie nowego ryftu na terytorium [[Etiopia|Etiopii]], na północy regionu [[Afar]], w miejscu zbiegu [[płyta tektoniczna|płyt tektonicznych]]: afrykańskiej, arabskiej i somalijskiej. Doszło tam do ogromnego pęknięcia skorupy ziemskiej. Zjawisko zapoczątkowane zostało we wrześniu [[2005]] r. serią niewielkich [[Trzęsienie ziemi|wstrząsów sejsmicznych]] oraz [[erupcja|erupcją]] [[wulkan]]u koło Dabbahu, po których na powierzchni terenu pojawiło się kilkanaście niepozornych pęknięć ziemi. W [[2009]] r. stale powiększająca się szczelina główna osiągnęła 60 km długości, głębokość jej waha się od 2 do 12 km, a krawędzie oddalone są od siebie na całej jej długości średnio o 5 m.<ref>{{cytuj pismo |nazwisko = Kowalski|imię = Krzysztof|autor link = |tytuł = Afryka pęka w szwach|url = http://www.rp.pl/artykul/397969_Afryka_peka__w_szwach__.html|czasopismo = [[Rzeczpospolita]]|wolumin = |wydanie = |strony = |data = 2009-11-27|wydawca = |miejsce = |issn = |doi = }}</ref> |
|||
{{Przypisy}} |
|||
== Zobacz też == |
== Zobacz też == |
||
{{commonscat|Rift}} |
{{commonscat|Rift}} |
||
Wersja z 20:39, 28 lis 2009
Ryft - typ rowu tektonicznego o rozciągłości setek lub nawet tysięcy kilometrów, ograniczony równoległymi do siebie uskokami.
Powstaje na skutek rozciągnięcia się skorupy ziemskiej nad wznoszącą się rozgrzaną materią płaszcza ziemskiego. Ryfty występują w obrębie kontynentów (ryfty śródkontynentalne), gdzie mogą wskazywać miejsce ich przyszłego rozpadu i wzdłuż grzbietów śródoceanicznych, gdzie są strefą wydobywania się magmy na powierzchnię i rozszerzania dna oceanicznego. Towarzyszą im wyraźne obniżenia terenu, doliny ryftowe.
Przykładem ryftu oceanicznego jest Morze Czerwone i Zatoka Adeńska.
Aktualnie obserwuje się tworzenie nowego ryftu na terytorium Etiopii, na północy regionu Afar, w miejscu zbiegu płyt tektonicznych: afrykańskiej, arabskiej i somalijskiej. Doszło tam do ogromnego pęknięcia skorupy ziemskiej. Zjawisko zapoczątkowane zostało we wrześniu 2005 r. serią niewielkich wstrząsów sejsmicznych oraz erupcją wulkanu koło Dabbahu, po których na powierzchni terenu pojawiło się kilkanaście niepozornych pęknięć ziemi. W 2009 r. stale powiększająca się szczelina główna osiągnęła 60 km długości, głębokość jej waha się od 2 do 12 km, a krawędzie oddalone są od siebie na całej jej długości średnio o 5 m.[1]
- ↑ Krzysztof Kowalski. Afryka pęka w szwach. „Rzeczpospolita”, 2009-11-27.
Zobacz też
- Strefa ryftu
- Aulakogen (paleoryft)