Attyka (architektura): Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 20:40, 28 cze 2010

Attyka (franc. (étage) attique, z grec. Attikos) – górny element budynku w postaci ścianki, balustrady lub rzędu sterczyn osłaniający dach. Attyka pełni dwojaką funkcję: estetyczną (przede wszystkim) jako architektoniczny element dekoracyjny oraz użytkowo-konstrukcyjną jako zabezpieczenie sąsiednich budynków przed przeniesieniem się ognia w przypadku pożaru.

W zależności od ukształtowania rozróżnia się attyki:

pełne – stosowane głównie w średniowieczu
ażurowe (balustradowe i arkadowe) – renesans i barok
uskokowe lub schodkowe – klasycyzm przełomu XVIII i XIX wieku
grzebieniowe (zwane polskimi) – stosowane w 2. połowie XVI wieku

Attyka stosowana była w starożytności (Grecja, Rzym), a także ponownie (w zmienionej formie) od XVI wieku. Charakterystyczna dla renesansowej architektury Polski i Czech była ozdobą zamków, pałaców, kościołów, ratuszów oraz bram i kamienic. Do najpiękniejszych attyk polskich należą attyki: krakowskich sukiennic (1557), ratuszów w Tarnowie i Sandomierzu (2. połowa XVI wieku) oraz Szydłowcu.

Bardzo rozbudowane formy przyjmowała zwłaszcza w manieryzmie (mieszczańskie kamienice Celejowska oraz Przybyłów w Kazimierzu Dolnym). Na Śląsku występuje odmiana attyki, charakterystyczna dla tego regionu - attyka śląska - o zakończeniu w formach półkoli, ćwierćkoli, np. attyka w kamienicy "Pod Złotą Koroną" przy Rynku nr 29 we Wrocławiu. W Warszawie attykami ozdobiony jest między innymi Pałac Kultury i Nauki.

Źródła

Witold Szolginia: Architektura. Warszawa: Sigma NOT, 1992, s. 10, 11. ISBN 83-85001-89-1.

Zobacz też

przegląd zagadnień z zakresu architektury

@@ Linia 2: / Linia 2: @@
 [[Plik:Mikołaj Przybyła`s house attic in Kazimierz Dolny in Poland.JPG|250px|thumb|right|Attyka kamienicy Mikołaja Przybyły w Kazimierzu Dolnym]]
 [[Plik:Baranow attyka.jpg|thumb|250px|<center>Attyka elewacji południowej<br />[[zamek w Baranowie Sandomierskim]]]]
-'''Attyka''' ([[język francuski|franc.]] ''(étage) attique'', z [[język grecki|grec.]] ''Attikos'') – górny element budynku w postaci ścianki, balustrady lub rzędu [[sterczyna|sterczyn]] osłaniający [[dach]]. Stosowana od starożytności ([[Grecja]], [[Cesarstwo rzymskie|Rzym]]), a także ponownie (w zmienionej formie) od [[XVI wiek]]u. Charakterystyczna dla [[Odrodzenie|renesansowej]] architektury [[Polska|Polski]] i [[Czechy|Czech]]. Bardzo rozbudowane formy przyjmowała zwłaszcza w [[manieryzm (sztuka)|manieryzmie]] ([[kamienica Celejowska]] w [[Kazimierz Dolny|Kazimierzu Dolnym]]). Na Śląsku występuje odmiana attyki, charakterystyczna dla tego regionu - attyka śląska - o zakończeniu w formach półkoli, ćwierćkoli, np. attyka w kamienicy "[[Pod Złotą Koroną]]" przy Rynku nr 29 we [[Wrocław]]iu. W Warszawie attykami ozdobiony jest między innymi [[Pałac Kultury i Nauki]]. Pełniła również funkcje praktyczne, między innymi oddzielając dachy jednych budynków od drugich, zapobiegała (przynajmniej częściowo) rozchodzeniu się pożarów.
-=== Zobacz też ===
 {{wikisłownik|attyka}}
 {{commonscat|Attics}}
+'''Attyka''' ([[język francuski|franc.]] ''(étage) attique'', z [[język grecki|grec.]] ''Attikos'') – górny element budynku w postaci ścianki, balustrady lub rzędu [[pinakiel|sterczyn]] osłaniający [[dach]]. Attyka pełni dwojaką funkcję: estetyczną (przede wszystkim) jako architektoniczny element dekoracyjny oraz użytkowo-konstrukcyjną jako zabezpieczenie sąsiednich budynków przed przeniesieniem się ognia w przypadku pożaru.
+W zależności od ukształtowania rozróżnia się attyki:
+* pełne – stosowane głównie w [[Średniowiecze|średniowieczu]]
+* ażurowe (balustradowe i arkadowe) – [[renesans]] i [[barok]]
+* uskokowe lub schodkowe – [[klasycyzm]] przełomu [[XVIII wiek|XVIII]] i [[XIX wiek]]u
+* grzebieniowe (zwane polskimi) – stosowane w 2. połowie [[XVI wiek]]u
+Attyka stosowana była w starożytności ([[Grecja]], [[Cesarstwo rzymskie|Rzym]]), a także ponownie (w zmienionej formie) od [[XVI wiek]]u. Charakterystyczna dla renesansowej architektury [[Polska|Polski]] i [[Czechy|Czech]] była ozdobą zamków, pałaców, kościołów, ratuszów oraz bram i kamienic. Do najpiękniejszych attyk polskich należą attyki: [[Kraków|krakowskich]] sukiennic ([[1557]]), ratuszów w [[Tarnów|Tarnowie]] i [[Sandomierz|Sandomierzu]] (2. połowa XVI wieku) oraz [[Szydłowiec|Szydłowcu]].
+Bardzo rozbudowane formy przyjmowała zwłaszcza w [[manieryzm (sztuka)|manieryzmie]] (mieszczańskie kamienice Celejowska oraz Przybyłów w [[Kazimierz Dolny|Kazimierzu Dolnym]]). Na Śląsku występuje odmiana attyki, charakterystyczna dla tego regionu - attyka śląska - o zakończeniu w formach półkoli, ćwierćkoli, np. attyka w kamienicy "[[Pod Złotą Koroną]]" przy Rynku nr 29 we [[Wrocław]]iu. W Warszawie attykami ozdobiony jest między innymi [[Pałac Kultury i Nauki]].
+== Źródła ==
+* {{cytuj książkę |nazwisko = Szolginia| imię = Witold| tytuł = Architektura| wydawca = Sigma NOT| miejsce = Warszawa| data = | rok = 1992| strony = 10, 11| isbn = 83-85001-89-1}}
+== Zobacz też ==
 * [[Wikipedia:Skarbnica Wikipedii/Przegląd zagadnień z zakresu architektury|przegląd zagadnień z zakresu architektury]]
 [[Kategoria:Elementy budowlane]]