Eugeniusz Grandowski

Eugeniusz Florentinus Grandowski (ur. 17 października 1865 w Oświęcimiu, zmarł 4 marca 1944 w Przemyślu) - inżynier, generał major Cesarskiej i Królewskiej armii, generał brygady Wojska Polskiego.

Młodość, służba w austriackiej armii

Pochodził z rodziny cesarsko-królewskiego urzędnika skarbowego. Syn Jana i Józefy z domu Stępińskiej. W 1884 roku ukończył gimnazjum realne w Bielsku, następnie studiował w Akademii Wojskowo-Technicznej w Wiedniu. Po trzyletnich studiach wojskowych żołnierz zawodowy i oficer armii austriackiej od 18 sierpnia 1887 roku. W latach 1891-93 w kadrze WAT. W 1893 r. ukończył Wyższy Kurs Artyleryjski i otrzymał przydział do 10 Brygady Artylerii Polowej w Przemyślu. W 1895 ożenił się w Przemyślu z Teresą z d. Zollner. W 1904 mianowany do kapitana i przeniesiony do Generalnego Dowództwa Artylerii w Wiedniu, gdzie służył do 1909 r.. Od 1 października 1909 roku przydzielony do komendy 10 Korpusu w Przemyślu w stopniu majora. W kwietniu 1914 mianowany podpułkownikiem i wyznaczony na dowódcę 10 pułku haubic polowych. Z chwilą wybuchu I wojny światowej wyznaczony dowódcą 30 pułku armat polowych w Przemyślu, z którym walczył na froncie rosyjskim. Brał udział w bitwie pod Kraśnikiem i Zamościem oraz w działaniach wojennych na Lubelszczyźnie. Na przełomie lat 1914/15 w walkach w Karpatach, walczył m.in. w bitwie pod Gorlicami, okolicach Twierdzy Przemyśl, ofensywie na Łuck i Równe, okolicach Rarańczy na Bukowinie. W 1916 mianowany pułkownikiem i przeniesiony na front włoski, dowódca 3 Brygady Artylerii Polowej. Na froncie włoskim walczył do końca wojny, m.in. w bitwie pod Alsiero. 1 listopada 1917 mianowany generałem majorem. W armii austriackiej służył do 3 listopada 1918.

Służba w WP, późniejsze losy

30 grudnia 1918 roku zgłosił się do WP, 20 stycznia 1919 roku zaliczony został do rezerwy WP. 8 marca 1919 roku mianowany kwatermistrzem Armii Wschód gen. T. Rozwadowskiego, (od końca marca gen. W. Iwaszkiewicza). Zweryfikowany w stopniu generała brygady ze starszeństwem z dnia 1 czerwca 1919 r. Od lipca 1919 roku przez krótki czas szef artylerii w Armii Hallera, potem został mianowany inspektorem jednostek artylerii. Przez 7 miesięcy bez przydziału w związku z chorobą. W marcu i kwietniu 1920 r. na rozkaz Naczelnego Dowództwa prowadził inspekcję zapasowych baterii artylerii w dowództwach okręgów: Kraków, Lwów, Lublin i Kielce. W październiku 1920 pracuje w komisji "Rola", prowadzącej inspekcję taborów. Po tym krótko kieruje Okręgowym Centrum Instrukcyjnym w Krakowie. Od listopada 1920 do kwietnia 1921 roku komendant Centrum Wyszkolenia 4 Armii dowodzonej przez gen. L. Skierskiego w Kobryniu. 1 maja 1921 roku przeniesiony w stan spoczynku. Osiadł w Przemyślu, gdzie mieszkał od 1918. Po śmierci żony odziedziczył kilka kamienic, którymi administrował do września 1939 r. Działał jednocześnie w Związku Oficerów Rezerwy i organizacjach charytatywnych. Po wejściu Sowietów do Polski pozbawiony emerytury i dochodów z dzierżawy kamienic. Pochowany na cmentarzu Głównym w Przemyślu w grobowcu rodzinnym swojej pierwszej żony.

Był dwukrotnie żonaty. Z pierwszego małżeństwa z Teresą Zollner miał córkę Marię. Z drugiego związku ze Stefanią Szałowską potomstwa nie było. .

Bibliografia

• Konopczyński Władysław, Polski Słownik Biograficzny, Tom 8, Polska Akademia Umiejętności, Polska Akademia Nauk, 1960
• Stawecki Piotr, Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918-1939, Wydawnictwo Bellona, Warszawa 1994.
• Henryk P. Kosk: Generalicja polska t. 1. Pruszków: Ajaks, 1998, s. 163–164.
• Zdzisław Nicman: Przywracani pamięci. Gen. bryg. Eugeniusz Grandowski. Warszawa: Polska Zbrojna, marzec 1994.brak strony w książce