Leukocyty

Od lewej do prawej: erytrocyt, trombocyt, leukocyt

Leukocyt - inaczej krwinka biała, to komórkowy składnik krwi. Leukocyty są stosunkowo duże, niemal bezbarwne i mniej liczne od erytrocytów. Ich zadaniem jest ochrona organizmu przed patogenami takimi jak wirusy i bakterie.

Leukocyty dzielą się na:

• agranulocyty - w skład których wchodzą:
  • limfocyty
  • monocyty
• granulocyty - w skład których wchodzą:
  • neutrofile
  • eozynofile
  • bazofile

Podstawowe cechy leukocytów

• ich liczba waha się od 6-9 tys./mm³
• są większe od krwinek czerwonych
• w ich komórkach występuje jądro (mają swój własny metabolizm i możliwość podziału)
• u dużej części krwinek białych (granulocyty) w cytoplazmie występuje charakterystyczna ziarnistość (są to lizosomy, które zawierają enzymy)

Leukocyty są podstawowym elementem układu odpornościowego. Ich funkcja odpornościowa jest realizowana przez:

• fagocytozę (pochłanianie, trawienie komórek drobnoustrojów oraz martwych krwinek czerwonych przez część krwinek białych)
• odporność swoistą (przeciwciała)

Różnice w budowie i funkcjach pomiędzy agranulocytami, a granulocytami

Granulocyty posiadają między innymi swoiste ziarnistości w cytoplaźmie oraz płatowate jądro. Dzielą się na trzy podgrupy:

• neutrofile (obojętnochłonne) - do 70% wszystkich krwinek białych
• bazofile (zasadochłonne) ok 1% wszystkich krwinek białych
• eozynofile (kwasochłonne) do 4% wszystkich krwinek białych

Agranulocyty cechuje natomiast brak ziarnistości w cytoplazmie, pojedyncze, zwykle kuliste albo nerkowate jądro oraz lekko zasadochłonna cytoplazma. W tej grupie krwinek wyróżnia się:

• limfocyty 20-25% wszystkich krwinek białych
• monocyty do 8% wszystkich krwinek białych

Krwinki białe różnią się wyglądem i pełnioną funkcją. Granulocyty biorą udział w reakcjach alergicznych i wspomagają limfocyty w niszczeniu ciał obcych. Jest ich najwięcej, stanowią ok. 70% wszystkich leukocytów. Monocyty niszczą bakterie przez fagocytozę. Gdy monocyty są umiejscowione w tkankach, nazywane są makrofagami. Nadawane są im specyficzne nazwy ze względu na umiejscowienie, np. w węzłach chłonnych tworzą, tzw. komórki wyściełające zatoki. Stanowią najmniejszą grupę leukocytów. Limfocyty występują w dwóch postaciach, jako limfocyty B (funkcjonują w ramach odpowiedzi humoralnej) i limfocyty T (funkcjonują w ramach odpowiedzi komórkowej) i mają za zadanie wytwarzać przeciwciała (immunoglobuliny), które są obronną reakcją organizmu na obecność obcych antygenów, przy czym komórki B w reakcjach immunologicznych potrzebują pomocy specyficznych limfocytów (komórek) T - Th (od T helper), tzw. limfocytów pomocniczych. Istnieją także inne limfocyty, których działanie polega na regulacji pracy komórek B. Komórki NK (natural killers - naturalni zabójcy) to specyficzne limfocyty, których nazwa pochodzi od pełnionej funkcji, tj. niszczenia komórek nowotworowych i ciał wirusów. Ich działanie polega na niszczeniu błony komórkowej i uwalnianiu jej treści, która później jest fagocytowana. Krwinki białe produkowane są w szpiku kostnym, węzłach chłonnych, grasicy i śledzionie.

Normy

Liczba leukocytów we krwi krążącej (do badania pobiera się krew żylną) jest zmienna w szerokich granicach i zależy od bardzo wielu czynników zarówno fizjologicznych jak i chorobowych. Normy liczby leukocytów we krwi dorosłego człowieka: 4000-10000 leukocytów/mm³.

Zmniejszona liczba leukocytów we krwi określana jest terminem leukopenia, natomiast zwiększona hiperleukocytoza lub potocznie leukocytoza.