Tętnica

Tętnica (łac. arteria) - każde naczynie prowadzące krew z serca na obwód, bez względu na to, czy jest to krew bogata czy uboga w tlen.

Budowa tętnicy

Schemat budowy tętnicy (w języku angielskim)

Wszystkie tętnice zawierają trzy (w różnym stopniu rozwinięte) warstwy:

• błona wewnętrzna (łac. tunica intima) - utworzona przez komórki śródbłonka (łac. endothelium) spoczywające na warstwie włókien kolagenowych i leżącej jeszcze bardziej odśrodkowo blaszce sprężystej wewnętrznej zbudowanej z włókien elastycznych.
• błona środkowa (łac. tunica media) - utworzona przez warstwę komórek mięśni gładkich i leżącą odśrodkowo blaszkę sprężystą zewnętrzną.
• przydanka (błona zewnętrzna, łac. tunica adventitia) - luźna tkanka łączna z licznymi, podłużnymi włóknami kolagenowymi i elastycznymi.

Typy tętnic

• tętnice sprężyste - duże naczynia o średnicy ponad 10 mm. Zawierają dużą ilość tkanki sprężystej. Ich budowa umożliwia amortyzowanie fali tętna co zmienia pulsacyjny przepływ krwi w ciągły (podczas skurczu magazynuje energię w rozciągniętych ścianach, a podczas rozkurczu oddaje ją).
  • w błonie wewnętrznej - tkanka podśródbłonkowa jest silnie rozwinięta i zawiera dużo luźniejszej tkanki łącznej. Błona sprężysta wewnętrzna jest bardzo dobrze rozwinięta. Można w niej wyodrębnić warstwę wewnętrzną i zewnętrzną.
  • w błonie środkowej włókna sprężyste tworzą kilkadziesiąt okrężnych błon okienkowych między którymi znajdują się mięśnie gładkie. Im bliżej serca tym bardziej przeważają włókna sprężyste (od 10 do 70 w aorcie).
  • w błonie zewnętrznej przebiegają liczne nerwy i naczynia naczyń. Blaszka sprężysta zewnętrzna jest dobrze rozwinięta.

Do tętnic sprężystych zaliczamy:
- aorta
- tętnica szyjna wspólna
- tętnica podobojczykowa
- tętnica biodrowa wspólna
- pień płucny
- pień ramienno-głowowy

• tętnice mięśniowe - tętnice o średnicy 0,1 - 10 mm. Są to odgałęzienia tętnic sprężystych, mają od nich jednak cienkie ściany (grubość ściany do średnicy naczynia wynosi jak 1:3).
  • w błonie wewnętrznej - tkanka podśródbłonkowa jest cienka, a błona sprężysta wewnętrzna jest bardzo gruba (czasem dwuwarstwowa).
  • w błonie środkowej - silnie rozwinięta mięśniówka gładka (do 40 warstw) o przebiegu okrężnym lub spiralnym. Niewielka ilość włókien sprężystych biegnie promieniście od blaszki sprężystej zewnętrznej.
  • w błonie zewnętrznej - znajdują się naczynia naczyń a także liczne sploty nerwowe.
• tętnice mieszane - są to tętnice o budowie przejściowej pomiędzy sprężystymi a mięśniowymi. W błonie środkowej włókna elastyczne są przeplatane z wyspami mięśniówki gładkiej okrężnej.

Zalicza się do nich:
-tętnica szyjna zewnętrzna
-tętnica pachowa

• tętniczki - tętnice o średnicy poniżej 0,1 mm, o stosunku grubości ściany do średnicy naczynia jak 2:1.
  • w błonie wewnętrznej występuje jedynie warstwa ściśle połączonych komórek śródbłonka i blaszka sprężysta wewnętrzna.
  • w błonie środkowej - znajduje się w niej od 1 do 5 warstw okrężnie ułożonych mięsni gładkich. W związku z funkcją oporową tych naczyń (ich skurcz reguluje ilość dopływającej krwi do danego narządu) jest ona bogato unerwiona przez włókna współczulne.
    • przydanka jest słabo rozwinięta.

• tętnice żylne - jest to żyła prowadząca krew z serca na obwód

Drzewo tętnicze człowieka

• aorta
• pień płucny

Zobacz też

• miażdżyca