Gameta: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m r2.6.4) (robot dodaje: eu:Gameto |
przebudowa |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
'''Gameta''' |
'''Gameta''' (komórka plemnikowa{{r|Sowa}}, komórki rozrodcze{{r|Sowa}}) – [[komórka]] służąca do rozmnażania płciowego{{r|Sowa}}. |
||
Może uczestniczyć w procesie [[zapłodnienie|zapłodnienia]] łącząc się z gametą innej [[płeć|płci]] i tworząc [[zygota|zygotę]]. |
Gameta u zwierząt powstaje na drodze [[mejoza|mejozy]]{{r|Sowa}} (wyjątkowo na drodze [[mitoza|mitozy]] u [[haploid|haploidalnych]] [[truteń|samców pszczół]]{{r|repetytorium}}) w [[gametogeneza|gemetogenezie]] z [[gametocyt|gametocytów]]{{r|Sowa}}. Może uczestniczyć w procesie [[zapłodnienie|zapłodnienia]] łącząc się z gametą innej [[płeć|płci]] i tworząc [[zygota|zygotę]]. |
||
Gamety mogą{{r|Pyłka}}{{r|Adamantan193}}: |
|||
U większości organizmów wyróżnia się dwa typy komórek płciowych, nazywane + i -, gdy morfologicznie się nie różnią ([[izogamia]]) lub męską i żeńską, gdy jedna z nich ([[plemnik]], powstaje w gonadach męskich - [[jądro (anatomia)|jądrach]]) jest ruchliwa lecz uboga w materiały zapasowe, a druga ([[komórka jajowa]], powstaje w gonadach żeńskich - [[Jajniki|jajnikach]]) - przeciwnie ([[oogamia]]). Wyróżnia się też sytuację pośrednią, gdy oba rodzaje komórek są ruchliwe, lecz komórki jednego typu są większe - makrogamety - od innych - mikrogamet ([[anizogamia]]). |
|||
* różnic się informacją genetyczną ale nie różnić się morfologicznie – mówimy wtedy o [[izogamia|izogamii]] i oznaczamy komórki jako: "+" i '-" |
|||
* różnic się wielkością (ze względu na ilość materiału zapasowego) ale nie różnić się zdolnością do ruchu – mówimy wtedy o [[anizogamia|anizogamii]] i oznaczam gamety jako męską i żeńska (większa) odpowiednio mikrogameta i makrogameta{{r|Adamantan193}} |
|||
* różnić się wielkością i zdolnością do ruchu – mówimy wtedy o [[oogamia|oogamii]] i oznaczamy komórki jako [[komórka jajowa|komórkę jajową]] (nieruchliwa, mniejsza) i [[plemnik]] (ruchliwa mniejsza). |
|||
Niekiedy anizogamie i oogamie traktuje się łącznie i nazywana heterogamią{{r|Adamantan193}}{{r|jedność}}. U [[nagonasienne|nagonasiennych]] i [[okrytonasienne|okrytonasiennych]] mówi się o [[komórka plemnikowa|komórce plemnikowej]]{{r|Adamantan203}}. Gameta człowieka zawiera: 22 [[autosom]]y (chromosomy somalne) i 1 [[Chromosomy płci|allosom]] (chromosom płci) |
|||
Gamety jako jedyny rodzaj komórek przechodzą [[mejoza|podział mejotyczny]]. Powstają w procesie gametogenezy (plemniki podczas [[spermatogeneza|spermatogenezy]], komórki jajowe - [[oogeneza|oogenezy]]). |
|||
Gameta człowieka zawiera: 22 [[autosom]]y (chromosomy somalne) i 1 [[Chromosomy płci|allosom]] (chromosom płci) |
|||
Zobacz też: [[Wikipedia:Skarbnica Wikipedii/Przegląd zagadnień z zakresu biologii|przegląd zagadnień z zakresu biologii]] |
|||
{{przypisy|przypisy= |
|||
<ref name="Sowa">{{Cytuj książkę | nazwisko = Popielarska-Konieczna | imię = Marzena | tytuł = Słownik szkolny : biologia | data = 2003 | wydawca = Wydawnictwo Zielona Sowa | miejsce = Kraków | isbn = 83-7389-096-3 | strony =168 }}</ref> |
|||
<ref name="repetytorium">{{Cytuj książkę | nazwisko =praca zbiorowa | imię = | tytuł = Biologia : repetytorium dla maturzystów i kandydatów na wyższe uczelnie | data = 2006 | wydawca = Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne | miejsce = Warszawa | isbn = 83-02-09004-2 | strony =110}}</ref> |
|||
<ref name="Pyłka">{{Cytuj książkę | nazwisko = Pyłka-Gutowska | imię = Ewa. | tytuł = Biologia | data = 2002 | wydawca = "Oświata" | miejsce = Warszawa | isbn = 83-85394-92-3 | strony =94-95}}</ref> |
|||
<ref name="Adamantan193">{{Cytuj książkę | nazwisko = praca zbiorowa | imię = | tytuł = Tablice biologiczne| data = 2003 | wydawca = Wydawnictwo Adamantan | miejsce = Warszawa | isbn = 83-7350-029-4 | strony =193}}</ref> |
|||
<ref name="Adamantan203">{{Cytuj książkę | nazwisko = praca zbiorowa | imię = | tytuł = Tablice biologiczne| data = 2003 | wydawca = Wydawnictwo Adamantan | miejsce = Warszawa | isbn = 83-7350-029-4 | strony =203}}</ref> |
|||
<ref name="jedność">{{Cytuj książkę | nazwisko = praca zbiorowa | imię = | tytuł = Biologia: jedność i różnorodność | data = 2008 | wydawca = Wydawnictwo Szkolne PWN | miejsce = Warszawa | isbn = 978-83-7446-134-4 | strony = 510 }}</ref> |
|||
}} |
|||
[[Kategoria:Biologia rozrodu]] |
[[Kategoria:Biologia rozrodu]] |
||
Wersja z 14:31, 17 maj 2011
Gameta (komórka plemnikowa[1], komórki rozrodcze[1]) – komórka służąca do rozmnażania płciowego[1].
Gameta u zwierząt powstaje na drodze mejozy[1] (wyjątkowo na drodze mitozy u haploidalnych samców pszczół[2]) w gemetogenezie z gametocytów[1]. Może uczestniczyć w procesie zapłodnienia łącząc się z gametą innej płci i tworząc zygotę.
- różnic się informacją genetyczną ale nie różnić się morfologicznie – mówimy wtedy o izogamii i oznaczamy komórki jako: "+" i '-"
- różnic się wielkością (ze względu na ilość materiału zapasowego) ale nie różnić się zdolnością do ruchu – mówimy wtedy o anizogamii i oznaczam gamety jako męską i żeńska (większa) odpowiednio mikrogameta i makrogameta[4]
- różnić się wielkością i zdolnością do ruchu – mówimy wtedy o oogamii i oznaczamy komórki jako komórkę jajową (nieruchliwa, mniejsza) i plemnik (ruchliwa mniejsza).
Niekiedy anizogamie i oogamie traktuje się łącznie i nazywana heterogamią[4][5]. U nagonasiennych i okrytonasiennych mówi się o komórce plemnikowej[6]. Gameta człowieka zawiera: 22 autosomy (chromosomy somalne) i 1 allosom (chromosom płci)
- ↑ a b c d e Marzena Popielarska-Konieczna: Słownik szkolny : biologia. Kraków: Wydawnictwo Zielona Sowa, 2003, s. 168. ISBN 83-7389-096-3.
- ↑ praca zbiorowa: Biologia : repetytorium dla maturzystów i kandydatów na wyższe uczelnie. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 2006, s. 110. ISBN 83-02-09004-2.
- ↑ Ewa. Pyłka-Gutowska: Biologia. Warszawa: "Oświata", 2002, s. 94-95. ISBN 83-85394-92-3.
- ↑ a b c praca zbiorowa: Tablice biologiczne. Warszawa: Wydawnictwo Adamantan, 2003, s. 193. ISBN 83-7350-029-4.
- ↑ praca zbiorowa: Biologia: jedność i różnorodność. Warszawa: Wydawnictwo Szkolne PWN, 2008, s. 510. ISBN 978-83-7446-134-4.
- ↑ praca zbiorowa: Tablice biologiczne. Warszawa: Wydawnictwo Adamantan, 2003, s. 203. ISBN 83-7350-029-4.