Humanizm renesansowy: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m Bot: Removing Link FA template |
m poprawa typografii, przeniesienie refów na koniec, WP:SK |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Inne znaczenia|ruchu okresu odrodzenia|[[humanizm]] w innych epokach}} |
{{Inne znaczenia|ruchu okresu odrodzenia|[[humanizm]] w innych epokach}} |
||
[[Plik:Cappella del miracolo, cosimo rosselli, miracolo del calice, dettaglio 04.jpg|thumb|220px|[[Giovanni Pico della Mirandola|Pico della Mirandola]] (pośrodku), [[Marsilio Ficino]] (po lewej) i [[Angelo Poliziano]]]] |
[[Plik:Cappella del miracolo, cosimo rosselli, miracolo del calice, dettaglio 04.jpg|thumb|220px|[[Giovanni Pico della Mirandola|Pico della Mirandola]] (pośrodku), [[Marsilio Ficino]] (po lewej) i [[Angelo Poliziano]]]] |
||
'''Humanizm renesansowy''' |
'''Humanizm renesansowy''' – ruch [[filozofia renesansu|filozoficzny]], [[kultura]]lny i [[moralność|moralny]] powstały w [[XV wiek]]u we [[Włochy|Włoszech]], a zarysowujący się już w [[XIV wiek]]u i wielu aspektach kultury [[średniowiecze|średniowiecznej]], zmierzający do odrodzenia znajomości literatury i języków klasycznych. Był głównym prądem intelektualnym epoki [[renesans]]u. Choć z humanizmu renesansowego wywodzi się wiele współczesnych postaw [[światopogląd]]owych, nie należy go utożsamiać z [[humanitaryzm]]em, ani współczesnymi postaciami [[humanizm]]u, takimi jak obecne w [[Egzystencjalizm (filozofia)|egzystencjalizmie]] i [[personalizm]]ie. |
||
== Geneza nazwy == |
== Geneza nazwy == |
||
Termin ''humanizm'' powstał w [[XIX wiek]]u, kiedy niemiecki uczony Friedrich Immanuel Niethammer użył go jako określenia wykształcenia literackiego opartego na znajomości [[łacina|łaciny]] i [[Język grecki|greki]] oraz literatury powstałej w tych językach, a także humanizmu włoskiego |
Termin ''humanizm'' powstał w [[XIX wiek]]u, kiedy niemiecki uczony Friedrich Immanuel Niethammer użył go jako określenia wykształcenia literackiego opartego na znajomości [[łacina|łaciny]] i [[Język grecki|greki]] oraz literatury powstałej w tych językach, a także humanizmu włoskiego{{r|Borowski1992-s71-73|Korolko2004}}. |
||
== Humanizm renesansowy == |
== Humanizm renesansowy == |
||
Humanizm epoki odrodzenia swoim [[antropocentryzm]]em przeciwstawiał się niektórym tendencjom [[filozofia średniowieczna|średniowiecza]] (szczególnie [[teocentryzm]]owi), w związku z czym nawiązywał do idei [[starożytność|starożytności]]. Naczelne hasło humanizmu zaczerpnięte zostało z rzymskiego utworu komediopisarza [[Terencjusz]]a [[II wiek p.n.e.|II w. p.n.e.]] pt. ''Sam siebie karząc'' (''Samoudręczyciel''). Hasłem humanizmu stała się maksyma Terencjusza: ''Człowiekiem jestem i nic, co ludzkie, nie jest mi obce'' ([[łacina|łac.]] ''homo sum et nihil humani a me alienum esse puto.''). Popularne jest też stwierdzenie [[Protagoras]]a ''[[Człowiek jest miarą wszechrzeczy]]'' jak i zawarte w słynnej |
Humanizm epoki odrodzenia swoim [[antropocentryzm]]em przeciwstawiał się niektórym tendencjom [[filozofia średniowieczna|średniowiecza]] (szczególnie [[teocentryzm]]owi), w związku z czym nawiązywał do idei [[starożytność|starożytności]]. Naczelne hasło humanizmu zaczerpnięte zostało z rzymskiego utworu komediopisarza [[Terencjusz]]a [[II wiek p.n.e.|II w. p.n.e.]] pt. ''Sam siebie karząc'' (''Samoudręczyciel''). Hasłem humanizmu stała się maksyma Terencjusza: ''Człowiekiem jestem i nic, co ludzkie, nie jest mi obce'' ([[łacina|łac.]] ''homo sum et nihil humani a me alienum esse puto.''). Popularne jest też stwierdzenie [[Protagoras]]a ''[[Człowiek jest miarą wszechrzeczy]]'' jak i zawarte w słynnej „Mowie o godności człowieka” Giovanniego Pico della Mirandoli słowa: „Człowiek jest kowalem swojego losu” (łac. Homo fortunae suae ipse faber). |
||
Samo pojęcie humanizmu używane jest dopiero od [[Historia nowożytna|nowożytności]], wywodzi się jednak z [[rzym]]skiego pojęcia ''cultus atque humanitas'' analizowanego przez [[Cyceron]]a, który stał się patronem duchowym humanistów. |
Samo pojęcie humanizmu używane jest dopiero od [[Historia nowożytna|nowożytności]], wywodzi się jednak z [[rzym]]skiego pojęcia ''cultus atque humanitas'' analizowanego przez [[Cyceron]]a, który stał się patronem duchowym humanistów. |
||
| Linia 13: | Linia 13: | ||
Humanizm koncentruje uwagę na sprawach ludzkich, [[Godność człowieka|godności]] człowieka, jego [[wolność|wolności]], propaguje rozwój fizyczny, psychiczny i intelektualny oraz harmonijne współżycie w społeczeństwie, podkreśla możliwości ludzkiego rozumu, oraz wartość wiedzy o świecie i możliwość jej zdobycia oraz rozwoju. |
Humanizm koncentruje uwagę na sprawach ludzkich, [[Godność człowieka|godności]] człowieka, jego [[wolność|wolności]], propaguje rozwój fizyczny, psychiczny i intelektualny oraz harmonijne współżycie w społeczeństwie, podkreśla możliwości ludzkiego rozumu, oraz wartość wiedzy o świecie i możliwość jej zdobycia oraz rozwoju. |
||
== Przypisy == |
|||
{{Przypisy-lista| |
|||
<ref name="Borowski1992-s71-73">{{cytuj książkę | nazwisko = Borowski | imię = Andrzej | tytuł = Renesans | miejsce = Warszawa | rok = 1992 | strony = 71–73}}</ref> |
|||
<ref name="Korolko2004">{{cytuj książkę | nazwisko = Korolko | imię = Mirosław | tytuł = Słownik kultury śródziemnomorskiej w Polsce | miejsce = Warszawa | rok = 2004 | rozdział = humanizm}}</ref> |
|||
}} |
|||
[[Kategoria:Filozofia renesansu]] |
[[Kategoria:Filozofia renesansu]] |
||
Wersja z 22:20, 26 lut 2015
Humanizm renesansowy – ruch filozoficzny, kulturalny i moralny powstały w XV wieku we Włoszech, a zarysowujący się już w XIV wieku i wielu aspektach kultury średniowiecznej, zmierzający do odrodzenia znajomości literatury i języków klasycznych. Był głównym prądem intelektualnym epoki renesansu. Choć z humanizmu renesansowego wywodzi się wiele współczesnych postaw światopoglądowych, nie należy go utożsamiać z humanitaryzmem, ani współczesnymi postaciami humanizmu, takimi jak obecne w egzystencjalizmie i personalizmie.
Geneza nazwy
Termin humanizm powstał w XIX wieku, kiedy niemiecki uczony Friedrich Immanuel Niethammer użył go jako określenia wykształcenia literackiego opartego na znajomości łaciny i greki oraz literatury powstałej w tych językach, a także humanizmu włoskiego[1][2].
Humanizm renesansowy
Humanizm epoki odrodzenia swoim antropocentryzmem przeciwstawiał się niektórym tendencjom średniowiecza (szczególnie teocentryzmowi), w związku z czym nawiązywał do idei starożytności. Naczelne hasło humanizmu zaczerpnięte zostało z rzymskiego utworu komediopisarza Terencjusza II w. p.n.e. pt. Sam siebie karząc (Samoudręczyciel). Hasłem humanizmu stała się maksyma Terencjusza: Człowiekiem jestem i nic, co ludzkie, nie jest mi obce (łac. homo sum et nihil humani a me alienum esse puto.). Popularne jest też stwierdzenie Protagorasa Człowiek jest miarą wszechrzeczy jak i zawarte w słynnej „Mowie o godności człowieka” Giovanniego Pico della Mirandoli słowa: „Człowiek jest kowalem swojego losu” (łac. Homo fortunae suae ipse faber).
Samo pojęcie humanizmu używane jest dopiero od nowożytności, wywodzi się jednak z rzymskiego pojęcia cultus atque humanitas analizowanego przez Cycerona, który stał się patronem duchowym humanistów.
Humanizm koncentruje uwagę na sprawach ludzkich, godności człowieka, jego wolności, propaguje rozwój fizyczny, psychiczny i intelektualny oraz harmonijne współżycie w społeczeństwie, podkreśla możliwości ludzkiego rozumu, oraz wartość wiedzy o świecie i możliwość jej zdobycia oraz rozwoju.
Przypisy
- ↑ Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwieBorowski1992-s71-73BŁĄD PRZYPISÓW - ↑ Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwieKorolko2004BŁĄD PRZYPISÓW