IV plan pięcioletni (Polska)

Warszawski Dworzec Centralny wybudowany w 1975 roku jest symbolem polityki modernizacji kraju prowadzonej przez władze PRL w latach 70. XX w. Promowano wtedy wszędzie hasło: „Aby Polska rosła w siłę, a ludzie żyli dostatniej.” wypowiedziane przez Edwarda Gierka na XI Plenum KC PZPR 4 września 1971 roku

IV plan pięcioletni (1971-1975) – szósty w historii PRL plan gospodarczy. W duchu zmian poprzedniego planu gospodarczego, już na początku 1971 roku odrzucono opracowany uprzednio plan pięcioletni. W zmodyfikowanej wersji planu przewidziano rozbudowę transportu, usług i szybki wzrost stopy życiowej społeczeństwa. Zakładano wzrost dochodu narodowego o 39% (w 1973 r. podniesiono wymagania do 55%), produkcji przemysłowej o 50% (w 1973 r. zwiększono do 60%), produkcji rolnej o 20% (w 1973 r. zwiększono do 23%) i płacy realnej o 18% (w 1973 r. zwiększono do 38%). Planowano też zwiększyć nakłady na inwestycje (co doprowadziło do podejmowania nieprzemyślanych decyzji, które zakładały realizację olbrzymich, ale mało opłacalnych przedsięwzięć).

Ożywienie gospodarcze nastąpiło rzeczywiście. Objawiło się dobrymi wynikami w rolnictwie, znacznym wzrostem płac oraz wzrostem spożycia m.in. mięsa. Sklepy zapełniły się artykułami pochodzenia zagranicznego. Ten postęp spowodowany był w dużej mierze czynnikami zewnętrznymi, przede wszystkim dużymi kredytami udzielanymi Polsce przez banki zagraniczne i rządy państw zachodnich. Rząd polski bardzo chętnie korzystał z łatwego kredytu przeznaczając uzyskiwane w ten sposób środki na zaopatrzenie rynku, ale również na inwestycje.

Lansowane szeroko hasła „Aby Polska rosłą w siłę, a ludzie żyli dostatniej”, a następnie o budowaniu „drugiej Polski”, miały przekonać społeczeństwo o znakomitych perspektywach dalszego rozwoju gospodarczego. Tymczasem tak nie było. Narastał kryzys gospodarczy spowodowany niewydolnym systemem planowania i niekompetencji kierownictwa.

Zobacz też

• III plan pięcioletni (Polska)
• V plan pięcioletni (Polska)

Bibliografia

• A. Jezierski, C Leszczyńska, Dzieje gospodarcze Polski w zarysie do 1989 r., Warszawa 1994
• A. Jezierski, Historia gospodarcza Polski 1815-1980, Warszawa 1987, ISBN 83-230-0556-7
• A. Czubiński, Najnowsze dzieje Polski 1914-1983, Warszawa 1987, ISBN 83-01-06137-5

Panorama Huty Katowice (przykład sztandarowej budowy realizowanej w ramach IV planu pięcioletniego)