Sterylność behawioralna: Różnice pomiędzy wersjami

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m drobne techniczne
poprawa definicji, przejrzystości; uzupełnienie, drobne redakcyjne, linki
Linia 1: Linia 1:
{{Czy wiesz do artykułu|1}}
{{Czy wiesz do artykułu|1}}
'''Sterylność behawioralna''' – postzygotyczna zewnętrzna bariera rozrodcza skutkująca izolacją gatunków.
'''Sterylność behawioralna''' – postzygotyczna zewnętrzna [[izolacja rozrodcza|bariera rozrodcza]] polegająca na występowaniu u [[mieszaniec|mieszańców]] międzygatunkowych zmniejszonej zdolności do zdobywania partnerów do rozrodu w porównaniu z gatunkami rodzicielskimi.


Osobniki danego [[gatunek (biologia)|gatunku]] zazwyczaj mniej lub bardziej swobodnie krzyżują się ze sobą, tworząc wspólną [[pula genowa|pulę genową]]. Jednakże w przypadku różnych, nawet blisko spokrewnionych ze sobą gatunków przepływ genów podlega ograniczeniom, zwanym barierami rozrodczymi czy też mechanizmami izolacji. Dzięki nim pule genowe różnych od siebie gatunków zachowują odrębność. Ich [[Powstawanie gatunków|specjacja]] przebiega właśnie dzięki powstaniu takich czy innych barier rozrodczych{{odn|Futuyma|2008|s=363}}.
Osobniki danego [[gatunek (biologia)|gatunku]] zazwyczaj mniej lub bardziej swobodnie krzyżują się ze sobą, tworząc wspólną [[pula genowa|pulę genową]]. Jednakże w przypadku różnych, nawet blisko spokrewnionych ze sobą gatunków przepływ genów podlega ograniczeniom, zwanym ''barierami rozrodczymi'' czy też ''mechanizmami izolacji''. Dzięki nim pule genowe różnych od siebie gatunków zachowują odrębność{{odn|Futuyma|2008|s=363}}. Wystąpienie większych lub mniejszych barier rozrodczych jest kluczowe w [[Powstawanie gatunków|powstawaniu nowych gatunków]]<ref name="Rice">{{Cytuj |autor = Stanley A. Rice |tytuł = Encyclopedia of Evolution |wydawca = Facts on File |data = 2007 |s = 384 |isbn = 978-0-8160-5515-9}}</ref>{{odn|Futuyma|2008|s=384}}.


Bariery rozrodcze podzielić można na:
⚫
Bariery rozrodcze podzielić można na bariery zapobiegające kojarzeniu, jak [[izolacja ekologiczna]] ([[izolacja czasowa]] i [[izolacja siedliskowa]]), [[izolacja behawioralna]] i [[izolacja przez zwierzęta zapylające]], bariery prezygotyczne występujące po kojarzeniu, jak [[bariera mechaniczna]], [[różnice zachowań kopulacyjnych]] i [[izolacja gametyczna]], w końcu zaś bariery postzygotyczne{{odn|Futuyma|2008|s=364}}. Te ostatnie dotyczą powstałych już na skutek kopulacji między osobnikami różnych gatunków mieszańców, obniżając ich żywotność czy też rozrodczość, a zatem utrudniając czy uniemożliwiając wprowadzenie poprzez rzeczone hybrydy alleli genów jednego gatunku do puli genowej drugiego drogą kojarzenia wstecznego. Bariery te dzieli się z uwagi na udział czynników środowiskowych w ich powstaniu na wewnętrzne i zewnętrze{{odn|Futuyma|2008|s=366}}. Do wewnętrznych zalicza się [[zmniejszona żywotność mieszańców|zmniejszoną żywotność mieszańcow]] i [[sterylność mieszańców]], do zewnętrznych zaś [[Równowaga biocenotyczna|stabilność ekologiczną]] i właśnie sterylność behawioralną{{odn|Futuyma|2008|s=364}}.
* bariery zapobiegające kojarzeniu
** [[izolacja ekologiczna]] ([[izolacja czasowa]] i [[izolacja siedliskowa]])
** [[izolacja behawioralna]]
** [[izolacja przez zwierzęta zapylające]]
* bariery prezygotyczne (zapobiegające powstaniu [[zygota|zygoty]]) występujące po kojarzeniu
** [[bariera mechaniczna]]
** [[różnice zachowań kopulacyjnych]]
** [[izolacja gametyczna]]
* bariery postzygotyczne (powstają zygoty mieszańcowe, ale o obniżonym [[dostosowanie|dostosowaniu]])
** zewnętrzne (obniżone dostosowanie jest zależne od warunków środowiskowych)
** wewnętrzne (obniżone dostosowanie jest stosunkowo niezależne od czynników środowiskowych){{odn|Futuyma|2008|s=364}}.

⚫
Bariery postzygotyczne dotyczą [[mieszaniec|mieszańców]] (hybryd) powstałych na skutek kopulacji między osobnikami różnych gatunków. Obniżają ich żywotność czy też rozrodczość, a w konsekwencji utrudniają czy uniemożliwiają hybrydom wprowadzanie genów obcego gatunku do puli genowej populacji rodzicielskich drogą [[krzyżowanie wsteczne|kojarzenia wstecznego]]. Bariery te dzieli się z uwagi na udział czynników środowiskowych w ich powstaniu na wewnętrzne i zewnętrze{{odn|Futuyma|2008|s=366}}. Do wewnętrznych zalicza się [[zmniejszona żywotność mieszańców|zmniejszoną żywotność mieszańców]] i [[sterylność mieszańców]], do zewnętrznych zaś [[Równowaga biocenotyczna|stabilność ekologiczną]] i właśnie sterylność behawioralną{{odn|Futuyma|2008|s=364}}.


Sterylność behawioralna polega na zmniejszonej zdolności mieszańców do zdobywania partnerów do rozrodu{{odn|Futuyma|2008|s=364}}.
Sterylność behawioralna polega na zmniejszonej zdolności mieszańców do zdobywania partnerów do rozrodu{{odn|Futuyma|2008|s=364}}.

Wersja z 22:22, 8 lut 2021

Artykuł ten został zgłoszony do umieszczenia na stronie głównej w rubryce „Czy wiesz”.
Pomóż nam go sprawdzić: oceń zgłoszoną nominację.

Sterylność behawioralna – postzygotyczna zewnętrzna bariera rozrodcza polegająca na występowaniu u mieszańców międzygatunkowych zmniejszonej zdolności do zdobywania partnerów do rozrodu w porównaniu z gatunkami rodzicielskimi.

Osobniki danego gatunku zazwyczaj mniej lub bardziej swobodnie krzyżują się ze sobą, tworząc wspólną pulę genową. Jednakże w przypadku różnych, nawet blisko spokrewnionych ze sobą gatunków przepływ genów podlega ograniczeniom, zwanym barierami rozrodczymi czy też mechanizmami izolacji. Dzięki nim pule genowe różnych od siebie gatunków zachowują odrębność[1]. Wystąpienie większych lub mniejszych barier rozrodczych jest kluczowe w powstawaniu nowych gatunków[2][3].

Bariery rozrodcze podzielić można na:

Bariery postzygotyczne dotyczą mieszańców (hybryd) powstałych na skutek kopulacji między osobnikami różnych gatunków. Obniżają ich żywotność czy też rozrodczość, a w konsekwencji utrudniają czy uniemożliwiają hybrydom wprowadzanie genów obcego gatunku do puli genowej populacji rodzicielskich drogą kojarzenia wstecznego. Bariery te dzieli się z uwagi na udział czynników środowiskowych w ich powstaniu na wewnętrzne i zewnętrze[5]. Do wewnętrznych zalicza się zmniejszoną żywotność mieszańców i sterylność mieszańców, do zewnętrznych zaś stabilność ekologiczną i właśnie sterylność behawioralną[4].

Sterylność behawioralna polega na zmniejszonej zdolności mieszańców do zdobywania partnerów do rozrodu[4].

Szablon:Audio box Szablon:Audio box Przykładem sterylności behawioralnej jest zjawisko opisane przez Gottsberger i Mayera (2007) u prostoskrzydłych z dwóch sympatrycznych gatunków Chorthippus biguttulus i Chorthippus brunneus. Samce rzeczonych prostoskrzydłych wabią samice wyszukanymi pieśniami. Niekiedy zdarza im się rozmnażać z samicą nie własnego, ale drugiego gatunku, wydając na świat mieszańce. Powstałe w ten sposób samce również przystępują do zalotów. Wydają dźwięki o cechach pośrednich pomiędzy pieśniami osobników gatunków macierzystych, tracąc przy tym regularność i wypracowanie oryginalnych pieśni. Samice obu gatunków macierzystych preferują pieśni samców należących do obu gatunków macierzystych, a więc z pokolenia F0. W efekcie samce mieszańcowe pokoleń F1 i F2 mają mniejsze szanse na przystąpienie do rozrodu niżeli samce pokolenia F0[6].

Przypisy

  1. ↑ Futuyma 2008 ↓, s. 363.
  2. ↑ Stanley A. Rice, Encyclopedia of Evolution, Facts on File, 2007, s. 384, ISBN 978-0-8160-5515-9.
  3. ↑ Futuyma 2008 ↓, s. 384.
  4. ↑ a b c Futuyma 2008 ↓, s. 364.
  5. ↑ Futuyma 2008 ↓, s. 366.
  6. ↑ Brigitte Gottsberger, Frieder Mayer, Behavioral sterility of hybrid males in acoustically communicating grasshoppers (Acrididae, Gomphocerinae), „J Comp Physiol”, 193, 2007, s. 703–714, DOI: 10.1007/s00359-007-0225-y (ang.).

Bibliografia

  • Douglas J. Futuyma, Ewolucja, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2008, ISBN 978-83-235-0577-8.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sterylność_behawioralna&oldid=62282892”