Głowomłot olbrzymi
| Sphyrna mokarran[1] | |||
| (Rüppell, 1837) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadrząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
głowomłot olbrzymi | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Głowomłot olbrzymi[3][4][a], głowotomot wielki[5] (Sphyrna mokarran) – gatunek krytycznie zagrożonego wyginięciem[6] rekina z rodzaju Sphyrna. Największy znany gatunek z rodziny młotowatych (Sphyrnidae) – osiąga długość do nawet 6 metrów. Pływa w strefie tropikalnej i subtropikalnej oceanów na całym świecie, spotykany też w Morzu Śródziemnym[5].
Taksonomia i filogenetyka
[edytuj | edytuj kod]Po raz pierwszy rekin ten został opisany w 1837 roku przez niemieckiego przyrodnika Eduarda Rüppella, pod nazwą Zygaena mokarran. W późniejszych latach zmieniono nazwę na Sphyrna mokarran. Przez wiele lat jednak uważano, że prawidłowa nazwa ryby to Sphyrna tudes, ale okazało się, że zilustrowane pod tą nazwą osobniki były tak naprawdę innym gatunkiem. Sphyrna mokarran, będąc następnym najstarszym synonimem, został prawidłową nazwą gatunku. Lektotyp tego gatunku to 2,5-metrowy samiec z Morza Czerwonego[potrzebny przypis].
Występowanie i środowisko
[edytuj | edytuj kod]Głowomłot olbrzymi występuje okołoglobalnie w strefie tropikalnej i subtropikalnej oceanów, w tym w wodach Morza Śródziemnego[5]. Pływa w wodach do głębokości 300 metrów, zwykle do 100[7]. Preferuje rafy koralowe, szelfy kontynentalne, laguny, głębokie wody w pobliżu lądu[potrzebny przypis].
Opis
[edytuj | edytuj kod]Bardzo duża ryba z charakterystycznym dla rekinów młotów kształtem głowy. Kolejną typową cechą jest duża, trójkątna pierwsza płetwa grzbietowa. Ubarwienie szarobrunatne, oliwkowe lub brązowe[5].
Biologia i ekologia
[edytuj | edytuj kod]
Pelagiczny, częściowo oceaniczny rekin będący drapieżnikiem polującym głównie na płaszczki, graniki i sumy morskie, nie stroni też od małych ryb kostnych, krabów, kałamarnic, innych rekinów, homarów – ma dość urozmaiconą dietę. Potencjalnie niebezpieczny dla człowieka. Okazjonalnie chwytany podczas połowów. Mięso przetwarzane do spożycia dla ludzi, olej z wątroby jako witaminy, płetwy są zaś wykorzystywane jako składnik zupy. Produkuje się z niego mączkę rybną[potrzebny przypis].
Rozmnażanie
[edytuj | edytuj kod]Trze się przy powierzchni wody i jest żyworodny. Samica jednorazowo rodzi od 6 do 42 młodych po 11 miesiącach od zapłodnienia[potrzebny przypis].
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ W książce Polskie nazewnictwo popularne krągłouste i ryby - Cyclostomata et Pisces gatunek ten błędnie wymieniony jest jako S. turdes.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Sphyrna mokarran, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Sphyrna mokarran, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Eugeniusz Grabda, Tomasz Heese: Polskie nazewnictwo popularne krągłouste i ryby - Cyclostomata et Pisces. Koszalin: Wyższa Szkoła Inżynierska w Koszalinie, 1991.
- ↑ Common name of Sphyrna mokarran. [w:] Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. fishbase.org [on-line]. [dostęp 2023-09-13]. (ang.).
- ↑ a b c d Głowomłot wielki [online], medianauka.pl [dostęp 2023-09-10] (pol.).
- ↑ Melissa Cristina Márquez, U.S. Government Decides Against Adding Great Hammerhead Shark To Endangered Species List [online], Forbes [dostęp 2023-09-10] (ang.).
- ↑ Sphyrna mokarran. (ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. fishbase.org [dostęp 2023-09-13]