Stanisław Kopeć (1912–1988)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Stanisław Kopeć
Data i miejsce urodzenia

6 kwietnia 1912
Sowina

Data i miejsce śmierci

13 marca 1988
Sowina

Miejsce spoczynku

Cmentarzu parafialny w Bieździedzy

Zawód, zajęcie

rolnik

Narodowość

polska

Rodzice

Michał Kopeć i Wiktoria z d. Jachym

Małżeństwo

Anna Kopeć

Dzieci

5

Odznaczenia
Sprawiedliwy wśród Narodów Świata

Stanisław Kopeć (ur. 6 kwietnia 1912 w Sowinie, zm. 13 marca 1988 tamże) – polski rolnik, żołnierz kampanii wrześniowej, Sprawiedliwy wśród Narodów Świata.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 6 kwietnia 1912 w Sowinie, jako jedyne dziecko Michała Kopcia i Wiktorii z d. Jachym[1] Stanisław Kopeć uczęszczał do Szkoły Powszechnej w Sowinie, gdzie pobierał nauki z czytania, pisania, rachunków, śpiewu i religii. Tak jak większość młodych mężczyzn Stanisław został powołany do służby wojskowej skąd powrócił przed 1938 r. 8 sierpnia 1938 roku zawarł związek małżeński z Anną Stefanią Kulig w Bieździedzy. W 1939 r. został powołany na ćwiczenia wojskowe do Stanisławowa. Po wybuchu wojny został zmobilizowany do wojska. Brał udział w kampanii wrześniowej 1939. Dostał się do niewoli we Lwowie, a następnie był przetrzymywany w Stalagu. Po ucieczce z transportu powrócił pieszo do Bieździedzy. Zamieszkał w domu rodzinnym swojej żony Anny. Małżonkowie Kopciowie wraz ze swoją córką Jadwigą mieszkali u rodziców Anny a następnie przenieśli się do odremontowanego rodzinnego domu Stanisława w Sowinie[2]. Podczas II wojny światowej Stanisław Kopeć wraz z żoną podjęli decyzję o pomocy dziewięcioosobowej żydowskiej rodzinie swoich sąsiadów - Kruegerów, właścicieli sklepu w centrum wioski (od 1942 r. Abraham wraz z synem Henrym ukrywali się na strychu ich domu, pozostali członkowie rodziny często zmieniali miejsce zamieszkania). Pomoc małżeństwu Kopciom w ukrywaniu rodziny Abrahama pomagały inne rodziny z Sowiny: Frączków, Stasiowskich i Hendzlów. Pomimo wysiłku małżeństwa Kopeć: Abraham Krueger, jego żona Helena i ich syn Henry zostali zamordowani w 1945 r. Córki Kruegerów przeżyły wojnę i wyemigrowały do Stanów Zjednoczonych[3][4]. Wraz z żoną trudnił się rolnictwem. Zmarł 13 marca 1988 r. w Sowinie, został pochowany na ówczesnym cmentarzu parafialnym w Bieździedzy (nr grobu 558)[5]. 14 listopada 2002 r. Anna i Stanisław Kopeć, Kunegunda (1882-1968) i Jan (1876-1954) Frączek oraz Adela Liszka (1914-2002) z d. Frączek, otrzymali tytuł „Sprawiedliwych wśród Narodów Świata[6]. W 2003 roku Anna i Stanisław Kopeć zostali uhonorowani na Wielokulturowym Festiwalu „Galicja” w Przemyślu odznaczeniem „Sprawiedliwych wśród Narodów Świata”[7]. Medal Annie Kopeć wręczył ambasador Izraela w Polsce Szewach Weiss. Również w Izraelu w Instytucie Jad Waszem zostało zasadzone drzewko oraz umieszczone nazwisko Kopciów na pamiątkowej tablicy.

Rodzina Kruegerów[edytuj | edytuj kod]

  • Abraham (Joachim, Zysiek) – zginął w czerwcu 1945 roku w Sowinie. Wraz z żoną i synem został pochowany na ówczesnym cmentarzu parafialnym w Bieździedzy a następnie ciała zostały przeniesione na cmentarz żydowski w Sobniowie koło Jasła ;
  • Helen (Faiga) – zginęła na polu u p. Gozdeckich w 1945 roku w Sowinie;
  • Henry (Herszt) – ur. ok. 1930 roku w Sowinie, zginął w czerwcu 1945 roku w Sowinie;
  • Ruth – najstarsza z rodzeństwa, wyjechała do Stanów Zjednoczonych w 1938 roku;
  • Anna (Hana) – ur. ok. 1919 roku w Sowinie, zmarła w Ameryce;
  • Mary – ur. ok. 1925 roku w Sowinie, zmarła w Ameryce;
  • Sally – ur. ok. 1923 roku w Sowinie, wyszła za mąż za Max’a Charsinsky, dwoje dzieci: syn Arthur i córka Dale (mąż Elliott Srebro), wnuk: Jonathan Jordan Srebro. Zmarła 23.01.2016 roku w Antlantict City, NY (w wieku 92 lat). Mieszkała Longport;
  • Jean – ur. w Sowinie, po mężu Mass, mieszka w Ameryce;
  • Thelma – ur. 14.02.1927 roku w Sowinie, żona Leonarda Martina Krugman’a, mieszka w Ameryce[8];
  • Edith – najmłodsza z rodzeństwa ur. ok. 1937 roku w Sowinie, po mężu Perlmutter, mieszka w Ameryce.

Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

14 listopada 2002 roku Anna i Stanisław Kopeć zostali desygnowani do uhonorowania medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata przyznanym przez Instytut Jad Waszem w Jerozolimie[6][9]. Uroczystej dekoracji dokonał w 2003 roku prof. Szewach Weiss - ówczesny ambasador Izraela w Polsce[10].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Żmuda S., Sowinianie. Korzenie nazwisk rodowych, Sowina 2018, s. 172, pkt 22
  2. Gabriela Musiał, „Wspólna historia Polaków i Żydów z Sowiny na Podkarpaciu” wywiad z Anną Kopeć - VIII edycja konkursu Kamienie Pamięci - „Życie za życie”, 16 listopada 2016.
  3. Groziła im śmierć, ale nigdy nie odmówili pomocy :: Wiadomości :: Jaslo4u.pl [online], www.jaslo4u.pl [dostęp 2018-03-30].
  4. Marzena Miśkiewicz, Podarowali życie | TwojeJaslo.pl - Klikasz i Wiesz, „TwojeJaslo.pl - Klikasz i Wiesz” [dostęp 2018-03-30] [zarchiwizowane z adresu 2018-03-28] (pol.).
  5. GROBONET 2.5 - wyszukiwarka osób pochowanych - Cmentarze Komunalne [online], kolaczyce.artlookgallery.com [dostęp 2018-03-30] (pol.).
  6. a b Historia pomocy - Rodzina Kopciów | Polscy Sprawiedliwi [online], sprawiedliwi.org.pl [dostęp 2018-03-30] (pol.).
  7. http://db.yadvashem.org/righteous/family.html?language=en&itemId=4405192 [dostęp 2018-03-30]
  8. Thelma Krugman - El Paso Holocaust Museum, „El Paso Holocaust Museum”, 20 stycznia 2016 [dostęp 2018-03-30] (ang.).
  9. Muzeum Polaków Ratujących Żydów/ Museum of Poles Saving Jews [online], www.facebook.com [dostęp 2018-03-30] (pol.).
  10. Parafia pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Sowinie - Gmina Kołaczyce [online], www.kolaczyce.pl [dostęp 2018-03-30] (pol.).