Stanowisko w Skuldelev
Stanowisko w Skuldelev – podwodne stanowisko archeologiczne koło wsi Skuldelev w obrębie Roskilde Fjord we wschodniej Danii, w kanale Peberrenden prowadzącym do portu Roskilde, gdzie odnaleziono pięć wraków XI-wiecznych statków wikingów.
Historia
[edytuj | edytuj kod]
We wczesnym średniowieczu, wikingowie wznieśli system barier we obrębie Roskilde Fjord, by kontrolować drogi morskie do Roskilde[1]. W najwęższym punkcie kanału prowadzącego do portu zatopili najpierw trzy zużyte statki obciążone kamieniami, a dwadzieścia lat później kolejne dwa, tworząc podwodną barykadę[1].
Podczas oczyszczania przejścia w 1924 roku rybacy z pobliskiej wioski Skuldelev wyciągnęli drewniany maszt[2]. W kolejnych latach nurkowie wydobywali różne części statków, aż miejscem znalezisk zainteresowało się Narodowe Muzeum Danii[2].
W latach 1957–1959 przeprowadzono badania podwodne terenu, odnajdując wraki statków, które datowano na okres wikingów[2]. W 1962 roku przeprowadzono czteromiesięczną akcję wydobycia wraków[2]. Wokół stanowiska wzniesiono koferdam i wypompowano całą wodę[2]. Stanowisko nazwano Skuldelev a wraki ponumerowano od 1 do 6, przy czym później okazało się, że wrak nr 4 to część wraku nr 2[2].
Z dna wydobyto we fragmentach pięć drewnianych wraków, które latami poddawano zabiegom konserwacyjnym[2]. Na potrzeby ich rekonstrukcji wzniesiono w Roskilde Muzeum Łodzi Wikingów[2].
W kolejnych latach powstały repliki statków ze Skuldelev[3]. W latach 1982–1984 zbudowano replikę statku Skuldelev III o nazwie Roar Ege[4], w latach 1990–1991 replikę statku Skuldelev V – Helge Ask[5], w latach 1999–2000 replikę statku Skuldelev I o nazwie Ottar[6] a w latach 2000–2004 replikę statku Skuldelev II – Havhingsten fra Glendalough[7]. W 1998 roku powstała pierwsza replika statku Skuldelev VI – Kraka Fyr a w 2010 roku druga – Skjoldungen[8].
Podczas budowy stoczni na potrzeby rekonstrukcji statków natrafiono na kolejne dziewięć wraków na dnie Roskilde Fjord, które również wydobyto[2].
Statki
[edytuj | edytuj kod]Poniższa tabela przedstawia wraki z Muzeum Łodzi Wikingów w Roskilde:
- Zdjęcie – zdjęcia odrestaurowanego wraku i repliki statku;
- Nazwa – nazwa wraku i nazwa repliki statku;
- Rodzaj – rodzaj statku pod względem przeznaczenia;
- Rok i miejsce budowy;
- Wymiary – długość i szerokość w metrach;
- Opis – krótki opis.
| Lp. | Zdjęcie | Nazwa | Rodzaj | Rok i miejsce budowy | Wymiary | Opis |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1. | 
|
Skuldelev I Ottar |
oceaniczny statek towarowy | ok. 1030 zachodnia Norwegia[9] |
15,84 x 4,8[9] | Statek zbudowany z bali sosnowych, o zaokrąglonym kadłubie, wyporności 20 ton i powierzchni żagla 90 m², rozwijał prędkość maksymalną ok. 13 węzłów[9]. Miał wysoką ładowność[9]. Mógł pływać po wodach Morza Północnego, Morza Bałtyckiego i północnego Atlantyku[9]. |
| 2. | 
|
Skuldelev II Havhingsten fra Glendalough |
statek wojenny | ok. 1042 Irlandia[10] |
ok. 30 x 3,8[10] | Statek wojenny do szybkiego przewozu wojowników[10]. Zbudowany z drewna dębowego, o długim, wąskim kadłubie, wyporności 26 ton i ogromnej powierzchni żagla – 112 m², rozwijał prędkość maksymalną ok. 13–17 węzłów[10]. Miał 60 wioseł i załogę z 65–70 ludzi[10]. |
| 3. | 
|
Skuldelev III Roar Ege |
statek handlowy | ok. 1040 Dania[11] |
14 x 3,3[11] | Niewielki statek handlowy pływający wzdłuż duńskiego wybrzeża i po Morzu Bałtyckim. Najlepiej zachowany ze wszystkich wydobytych wraków[11]. Zbudowany z duńskiego dębu, o wyporności ponad 9 ton i powierzchni żagla 45 m², rozwijał prędkość maksymalną ok. 8–10 węzłów i mógł przewozić ładunek o wadze ponad 4 ton[11]. |
| 4. | 
|
Skuldelev V Helge Ask |
statek wojenny | ok. 1040 Dania[12] |
17,3 x 2,5[12] | Niewielki statek wojenny pływający wzdłuż duńskiego wybrzeża i po Morzu Bałtyckim[12]. Zbudowany zarówno ze starego jak i z nowego drewna, o wyporności prawie 8 ton i powierzchni żagla 46 m², rozwijał prędkość maksymalną ok. 15 węzłów[12]. |
| 5. | 
|
Skuldelev VI Kraka Fyr i Skjoldungen |
statek rybacki | ok. 1030
zachodnia Norwegia[13] |
11,2 x 2,5[13] | Pierwotnie statek rybacki do połowów we fiordach norweskich, następnie przebudowany na statek transportowy[13]. Zbudowany drewna sosnowego, brzozowego i dębowego, o wyporności prawie 8 ton i powierzchni żagla 26,5 m², rozwijał prędkość maksymalną ok. 9–12 węzłów[13]. |
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Muzeum Łodzi Wikingów w Roskilde: The five Viking ships. [dostęp 2018-08-19]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i T. Douglas Price: Ancient Scandinavia: An Archaeological History from the First Humans to the Vikings. Oxford University Press, 2015, s. 362–364. ISBN 978-0-19-023198-9. [dostęp 2018-08-21]. (ang.).
- ↑ Muzeum Łodzi Wikingów w Roskilde: The five reconstructions. [dostęp 2018-08-19]. (ang.).
- ↑ Muzeum Łodzi Wikingów w Roskilde: Roar Ege 1982–1984. [dostęp 2018-08-19]. (ang.).
- ↑ Muzeum Łodzi Wikingów w Roskilde: Helge Ask 1990–1991. [dostęp 2018-08-19]. (ang.).
- ↑ Muzeum Łodzi Wikingów w Roskilde: Ottar 1999–2000. [dostęp 2018-08-19]. (ang.).
- ↑ Muzeum Łodzi Wikingów w Roskilde: The Sea Stallion from Glendalough 2000–2004. [dostęp 2018-08-19]. (ang.).
- ↑ Muzeum Łodzi Wikingów w Roskilde: Kraka Fyr and Skjoldungen 1998 og 2010. [dostęp 2018-08-19]. (ang.).
- ↑ a b c d e Muzeum Łodzi Wikingów w Roskilde: Skuldelev 1 - The ocean-going trader. [dostęp 2018-08-19]. (ang.).
- ↑ a b c d e Muzeum Łodzi Wikingów w Roskilde: Skuldelev 2 - The great longship. [dostęp 2018-08-19]. (ang.).
- ↑ a b c d Muzeum Łodzi Wikingów w Roskilde: Skuldelev 3 - The coastal trader. [dostęp 2018-08-19]. (ang.).
- ↑ a b c d Muzeum Łodzi Wikingów w Roskilde: Skuldelev 5 - The small longship. [dostęp 2018-08-19]. (ang.).
- ↑ a b c d Muzeum Łodzi Wikingów w Roskilde: Skuldelev 6 - The fishing vessel. [dostęp 2018-08-19]. (ang.).