Stanowisko w Skuldelev

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Stanowisko w Skuldelev – podwodne stanowisko archeologiczne koło wsi Skuldelev w obrębie Roskilde Fjord we wschodniej Danii, w kanale Peberrenden prowadzącym do portu Roskilde, gdzie odnaleziono pięć wraków XI-wiecznych statków wikingów.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Rozmieszczenie wraków w wodzie przed ich wydobyciem

We wczesnym średniowieczu, wikingowie wznieśli system barier we obrębie Roskilde Fjord, by kontrolować drogi morskie do Roskilde[1]. W najwęższym punkcie kanału prowadzącego do portu zatopili najpierw trzy zużyte statki obciążone kamieniami, a dwadzieścia lat później kolejne dwa, tworząc podwodną barykadę[1].

Podczas oczyszczania przejścia w 1924 roku rybacy z pobliskiej wioski Skuldelev wyciągnęli drewniany maszt[2]. W kolejnych latach nurkowie wydobywali różne części statków, aż miejscem znalezisk zainteresowało się Narodowe Muzeum Danii[2].

W latach 1957–1959 przeprowadzono badania podwodne terenu, odnajdując wraki statków, które datowano na okres wikingów[2]. W 1962 roku przeprowadzono czteromiesięczną akcję wydobycia wraków[2]. Wokół stanowiska wzniesiono koferdam i wypompowano całą wodę[2]. Stanowisko nazwano Skuldelev a wraki ponumerowano od 1 do 6, przy czym później okazało się, że wrak nr 4 to część wraku nr 2[2].

Z dna wydobyto we fragmentach pięć drewnianych wraków, które latami poddawano zabiegom konserwacyjnym[2]. Na potrzeby ich rekonstrukcji wzniesiono w Roskilde Muzeum Łodzi Wikingów[2].

W kolejnych latach powstały repliki statków ze Skuldelev[3]. W latach 1982–1984 zbudowano replikę statku Skuldelev III o nazwie Roar Ege[4], w latach 1990–1991 replikę statku Skuldelev V – Helge Ask[5], w latach 1999–2000 replikę statku Skuldelev I o nazwie Ottar[6] a w latach 2000–2004 replikę statku Skuldelev II – Havhingsten fra Glendalough[7]. W 1998 roku powstała pierwsza replika statku Skuldelev VI – Kraka Fyr a w 2010 roku druga – Skjoldungen[8].

Podczas budowy stoczni na potrzeby rekonstrukcji statków natrafiono na kolejne dziewięć wraków na dnie Roskilde Fjord, które również wydobyto[2].

Statki[edytuj | edytuj kod]

Poniższa tabela przedstawia wraki z Muzeum Łodzi Wikingów w Roskilde:

Zdjęcie – zdjęcia odrestaurowanego wraku i repliki statku;
Nazwa – nazwa wraku i nazwa repliki statku;
Rodzaj – rodzaj statku pod względem przeznaczenia;
Rok i miejsce budowy;
Wymiary – długość i szerokość w metrach;
Opis – krótki opis.
Lp. Zdjęcie Nazwa Rodzaj Rok i miejsce budowy Wymiary Opis
1.

Skuldelev I
Ottar 		oceaniczny statek towarowy ok. 1030
zachodnia Norwegia[9] 		15,84 x 4,8[9] Statek zbudowany z bali sosnowych, o zaokrąglonym kadłubie, wyporności 20 ton i powierzchni żagla 90 m², rozwijał prędkość maksymalną ok. 13 węzłów[9]. Miał wysoką ładowność[9]. Mógł pływać po wodach Morza Północnego, Morza Bałtyckiego i północnego Atlantyku[9].
2.

Skuldelev II
Havhingsten fra Glendalough 		statek wojenny ok. 1042
Irlandia[10] 		ok. 30 x 3,8[10] Statek wojenny do szybkiego przewozu wojowników[10]. Zbudowany z drewna dębowego, o długim, wąskim kadłubie, wyporności 26 ton i ogromnej powierzchni żagla – 112 m², rozwijał prędkość maksymalną ok. 13–17 węzłów[10]. Miał 60 wioseł i załogę z 65–70 ludzi[10].
3. Skuldelev III
Roar Ege 		statek handlowy ok. 1040
Dania[11] 		14 x 3,3[11] Niewielki statek handlowy pływający wzdłuż duńskiego wybrzeża i po Morzu Bałtyckim. Najlepiej zachowany ze wszystkich wydobytych wraków[11]. Zbudowany z duńskiego dębu, o wyporności ponad 9 ton i powierzchni żagla 45 m², rozwijał prędkość maksymalną ok. 8–10 węzłów i mógł przewozić ładunek o wadze ponad 4 ton[11].
4.

Skuldelev V
Helge Ask 		statek wojenny ok. 1040
Dania[12] 		17,3 x 2,5[12] Niewielki statek wojenny pływający wzdłuż duńskiego wybrzeża i po Morzu Bałtyckim[12]. Zbudowany zarówno ze starego jak i z nowego drewna, o wyporności prawie 8 ton i powierzchni żagla 46 m², rozwijał prędkość maksymalną ok. 15 węzłów[12].
5.

Skuldelev VI
Kraka Fyr i Skjoldungen 		statek rybacki ok. 1030

zachodnia Norwegia[13]

11,2 x 2,5[13] Pierwotnie statek rybacki do połowów we fiordach norweskich, następnie przebudowany na statek transportowy[13]. Zbudowany drewna sosnowego, brzozowego i dębowego, o wyporności prawie 8 ton i powierzchni żagla 26,5 m², rozwijał prędkość maksymalną ok. 9–12 węzłów[13].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Muzeum Łodzi Wikingów w Roskilde: The five Viking ships. [dostęp 2018-08-19]. (ang.).
  2. ↑ a b c d e f g h i T. Douglas Price: Ancient Scandinavia: An Archaeological History from the First Humans to the Vikings. Oxford University Press, 2015, s. 362–364. ISBN 978-0-19-023198-9. [dostęp 2018-08-21]. (ang.).
  3. ↑ Muzeum Łodzi Wikingów w Roskilde: The five reconstructions. [dostęp 2018-08-19]. (ang.).
  4. ↑ Muzeum Łodzi Wikingów w Roskilde: Roar Ege 1982–1984. [dostęp 2018-08-19]. (ang.).
  5. ↑ Muzeum Łodzi Wikingów w Roskilde: Helge Ask 1990–1991. [dostęp 2018-08-19]. (ang.).
  6. ↑ Muzeum Łodzi Wikingów w Roskilde: Ottar 1999–2000. [dostęp 2018-08-19]. (ang.).
  7. ↑ Muzeum Łodzi Wikingów w Roskilde: The Sea Stallion from Glendalough 2000–2004. [dostęp 2018-08-19]. (ang.).
  8. ↑ Muzeum Łodzi Wikingów w Roskilde: Kraka Fyr and Skjoldungen 1998 og 2010. [dostęp 2018-08-19]. (ang.).
  9. ↑ a b c d e Muzeum Łodzi Wikingów w Roskilde: Skuldelev 1 - The ocean-going trader. [dostęp 2018-08-19]. (ang.).
  10. ↑ a b c d e Muzeum Łodzi Wikingów w Roskilde: Skuldelev 2 - The great longship. [dostęp 2018-08-19]. (ang.).
  11. ↑ a b c d Muzeum Łodzi Wikingów w Roskilde: Skuldelev 3 - The coastal trader. [dostęp 2018-08-19]. (ang.).
  12. ↑ a b c d Muzeum Łodzi Wikingów w Roskilde: Skuldelev 5 - The small longship. [dostęp 2018-08-19]. (ang.).
  13. ↑ a b c d Muzeum Łodzi Wikingów w Roskilde: Skuldelev 6 - The fishing vessel. [dostęp 2018-08-19]. (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Stanowisko_w_Skuldelev&oldid=72841978”