Statocysta

Statocysta – narząd równowagi niektórych bezkręgowców. Jest to wypełniony płynem pęcherzyk zbudowany z komórek czuciowych z wiciami lub wypustkami plazmatycznymi skierowanymi do wnętrza. Wewnątrz znajduje się kuliste ziarno węglanu wapnia lub fosforanu wapnia – otolit (statolit).

Mechanizm działania

W wyniku działania siły bezwładności, otolit uciska określone wypustki komórkowe podczas ruchu zwierzęcia. Ucisk zależy również od położenia względem źródła przyciągania grawitacyjnego, czyli środka Ziemi. Ugięcie wici wywołane przez otolit powoduje przekazanie za pośrednictwem układu nerwowego informacji o zmianie położenia, co pomaga w utrzymaniu równowagi przez zwierzę.

Występowanie

Statocysty występują u małży^[1] parzydełkowców^[2], szkarłupni^[3], głowonogów^[4] i skorupiaków^[5]. Podobną strukturę zaobserwowano również u Xenoturbellida^[6].

U meduz statocysty wraz z komórkami światłoczułymi znajdują się w ropaliach – ciałkach brzeżnych (narządach zmysłu scyphomeduz i cubomeduz). Ropalia są zlokalizowane na brzegu dzwonu u meduzy. Statocysta występuje również u płazińców (tylko u wirków)^{[potrzebny przypis]} i wirkokształtnych Nemertodermatida. Odpowiadają za koordynację ruchów bezwarunkowych jak i warunkowych.

Przypisy

↑ Morton, B. Statolith formation in Cnidaria: effects of cadmium on Aurelia statoliths. „Journal of Zoology”, s. 23–34, 2004. DOI: 10.1111/j.1469-7998.1985.tb05633.x.
↑ Spangenberg, D. B. Statocyst structure in the Anomalodesmata (Bivalvia). „Scanning Electron Microscopy”, 1986. PMID: 11539690.
↑ Ehlers, U. Ultrastructure of the statocysts in the apodous sea cucumber Leptosynapta inhaerens (Holothuroidea, Echinodermata). „Acta Zoologica”, s. 61-68, 1997. DOI: 10.1111/j.1463-6395.1997.tb01127.x.
↑ Clarke, M. R,. The cephalopod statolithan—introduction to its form. „Journal of the Marine Biological Association of the United Kingdom”, s. 701-712, 1997. DOI: 10.1017/S0025315400041345.
↑ Cohen, M. J,. The response patterns of single receptors in the crustacean statocyst. „Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences”, s. 30-49, 1960. DOI: 10.1098/rspb.1960.0020.
↑ Israelsson, O,. Ultrastructural aspects of the 'statocyst' of Xenoturbella (Deuterostomia) cast doubt on its function as a georeceptor. „Tissue and Cell”, s. 171-177, 2007. DOI: 10.1016/j.tice.2007.03.002. PMID: 17434196.

[mb-1] Morton, B. Statolith formation in Cnidaria: effects of cadmium on Aurelia statoliths. „Journal of Zoology”, s. 23–34, 2004. DOI: 10.1111/j.1469-7998.1985.tb05633.x.

[s-2] Spangenberg, D. B. Statocyst structure in the Anomalodesmata (Bivalvia). „Scanning Electron Microscopy”, 1986. PMID: 11539690.

[eu-3] Ehlers, U. Ultrastructure of the statocysts in the apodous sea cucumber Leptosynapta inhaerens (Holothuroidea, Echinodermata). „Acta Zoologica”, s. 61-68, 1997. DOI: 10.1111/j.1463-6395.1997.tb01127.x.

[cmr-4] Clarke, M. R,. The cephalopod statolithan—introduction to its form. „Journal of the Marine Biological Association of the United Kingdom”, s. 701-712, 1997. DOI: 10.1017/S0025315400041345.

[cmj-5] Cohen, M. J,. The response patterns of single receptors in the crustacean statocyst. „Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences”, s. 30-49, 1960. DOI: 10.1098/rspb.1960.0020.

[i-6] Israelsson, O,. Ultrastructural aspects of the 'statocyst' of Xenoturbella (Deuterostomia) cast doubt on its function as a georeceptor. „Tissue and Cell”, s. 171-177, 2007. DOI: 10.1016/j.tice.2007.03.002. PMID: 17434196.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]