Stoh (Mała Fatra)

Stoh

Stoh, widok z Wielkiego Rozsutca
Państwo	Słowacja
Położenie	Powiat Żylina, Powiat Dolný Kubín
Pasmo	Mała Fatra
Wysokość	1607 m n.p.m.
Położenie na mapie Słowacji Stoh
49°12′43,0″N 19°05′38,3″E

Widok na Stoh z Šutovskiej doliny

Stoh (1607 m) – jeden z najwyższych i najbardziej charakterystycznych szczytów w tzw. Krywańskiej części Małej Fatry w Centralnych Karpatach Zachodnich na Słowacji.

Położenie

Stoh wznosi się we wschodniej części tej grupy górskiej, w jej głównym grzbiecie. Na północnym wschodzie przełęcz Medziholie (słow. sedlo Medziholie, 1185 m) oddziela go od Wielkiego Rozsutca (1610 m), zaś na zachodzie Stohowa Przełęcz (Stohové sedlo, 1230) – od Południowego Gronia (Poludňový grúň, 1460 m). Północne stoki Stoha opadają do Novej doliny (odnoga Doliny Wratnej) i spływa nimi Stohový potok (dopływ Vrátňanki w zlewni Wagu). W kierunku południowym Stoh wysyła długi grzbiet ze szczytami Žobrák (1308 m) i Suchý vrch (1268 m), schodzący nad przełom Wagu w Królewianach i rozdzielający Dolinę Bystrička na wschodzie od Doliny Szutowskiej (Šútovská dolina) na zachodzie. Grzbietem tym biegnie dział wodny między Wagiem i Orawą: Dolina Szutowska jest w zlewni Wagu, Bystrička w zlewni Orawy.

Geologia i morfologia

Spiętrzenie szczytowe góry ma kształt zbliżony do regularnego stożka (słow. stoh = stóg). Ze względu na usytuowanie i wysokość Stoh widoczny jest ze szczytów wielu nawet dość odległych pasm górskich, w tym z wielu miejsc w polskich Beskidach: Beskidzie Śląskim i Żywieckim, a ze względu na swój charakterystyczny kształt i sąsiedztwo z zupełnie odmiennym, skalistym Wielkim Rozsutcem – dobrze rozpoznawalny.

Przyroda ożywiona

Praktycznie cała kopuła szczytowa Stohu jest bezleśna, pokryta roślinnością trawiastą lub rozległymi borówczyskami. Górna granica lasu sięga obecnie maksymalnie do ok. 1300 m n.p.m., a nieco wyżej rozpościerają się jedynie laski karłowaciejącej jarzębiny. Pierwotnie las sięgał znacznie wyżej, a powyżej górnej jego granicy aż po szczyt góry ciągnęły się zarośla kosodrzewiny. Odlesienie góry, postępujące w ciągu XVII i XVIII w., wiązało się z intensyfikacją gospodarki pasterskiej i tworzeniem nowych terenów wypasowych. Obecnie stoki góry, zwłaszcza wschodnie i północne, są jednymi z najbardziej zagrożonych lawinami śnieżnymi miejsc w całej Małej Fatrze.

Północne stoki góry aż po sam jej wierzchołek należą do rezerwatu przyrody Rozsutec, natomiast część stoków południowo-wschodnich – do rezerwatu przyrody Šrámková.

Turystyka

Na szczyt Stohu wiodą znakowane szlaki turystyczne ze Stohowej Przełęczy i przełęczy Medziholie (znaki czerwone) oraz z Królewian (znaki zielone).

Medziholie – Stoh (1.15 h) – Stohové sedlo – Poludňový grúň (2.30 h) – Snilovské sedlo (4.10 h)

Kraľovany – Žobrák – Stoh (3.30 h)

Bibliografia

• Jozef Gargulák, Vladimír Križo i in.: Malá Fatra. Turistický sprievodca ČSSR č. 1, wyd. Šport, slovenské telovýchovné vydavateľstvo, Bratislava 1984;
• Malá Fatra – Vrátna. Turistická mapa 1:50 000, Edícia turistických máp č. 110, wyd. VKÚ Harmanec 1993, ISBN 80-85510-09-X;