Strajk dzieci swarzędzkich
52°24′30″N 17°04′17″E/52,408333 17,071389 Tablica przy kościele św. Marcina w Swarzędzu upamiętniająca strajk dzieci swarzędzkich. | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejsca wystąpień | |
| Początek wystąpień |
1906 |
| Koniec wystąpień |
1907 |
| Przyczyny wystąpień |
germanizacja szkolnictwa w Wielkopolsce |
| Charakter wystąpień | |
Położenie na mapie Cesarstwa Niemieckiego  | |
| 52°24′30″N 17°04′17″E/52,408333 17,071389
| |
Strajk dzieci swarzędzkich – strajk szkolny uczniów katolickiej szkoły elementarnej w Swarzędzu, który miał miejsce w latach 1906-1907. Był aktem sprzeciwu skierowanym wobec procesu germanizacji polskich szkół, wywołany zakazem używania języka polskiego na lekcjach religii w szkołach ludowych w Poznańskiem i na Pomorzu.
Przyczyny[edytuj | edytuj kod]
W Swarzędzu bezpośrednią przyczyną buntu była odmowa wydana przez władz pruskie, odnosząca się do wniosku dorosłych, którzy postulowali o wydanie zezwolenia na nauczanie pisania i czytania w języku polskim.
Przebieg strajku[edytuj | edytuj kod]
23 października 1906 roku w elementarnej szkole katolickiej przy ul. Zamkowej wybuchł strajk. Uczniowie odmówili nauki w zajęciach prowadzonych w języku niemieckim. Dziennie strajkowało od 50 do 120 dzieci, po kilku lub kilkunastu z każdej klasy. Kilkuletni bohaterowie strajku gromadzili się na cmentarzu przy kościele pw. św. Marcina razem z Janem Zaporowskim, który był jednym z organizatorów strajku. Jako że pełnił funkcję organisty w kościele św. Marcina, pod pozorem nauczania pieśni religijnych oraz odmawianych modlitw, uczył dzieci języka polskiego. Podobnie jak w całej Wielkopolsce, tak i w Swarzędzu władze pruskie zareagowały represjami wobec strajkujących. Uczniów po zakończeniu planowanych lekcji pozostawiano na tzw. lekcjach aresztu, których zorganizowano w sumie 375 godzin, zamiast pozdrowienia katolickiego wprowadzono świeckie. a lekcje religii zastąpiono dodatkowymi godzinami niemieckiego, matematyki i historii. Nie udzielano promocji do następnych klas oraz nie zwalniano ze szkoły osób, które ukończyły 14 rok życia. Wobec rodziców stosowano natomiast dotkliwe kary sądowe.
Upamiętnienia[edytuj | edytuj kod]
11 listopada 2007 roku przy kościele pw. św. Marcina Biskupa przy ulicy świętego Marcina odsłonięto granitową tablicę upamiętniającą patriotyczną postawę swarzędzkich dzieci sprzed 100 lat. Jego wykonawcą jest Waldemar Dębosz z Paczkowa. Warto dodać, że pamięć o bohaterskim strajku uczniów została przywrócona dzięki staraniom śp. Floriana Fiedlera wraz z członkami Towarzystwa Miłośników Ziemi Swarzędzkiej.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Kurier Poznański, 26.10.1906 r., nr 32-22/26.
- Tygodnik Swarzędzki R. 2007.
- „Dzieje Swarzędza 1638-1988”, pod red. Stanisława Nawrockiego, Poznań 1998.
- Ludwik Gomolec, „Strajki szkolne w Poznańskiem w latach 1901-1907”, Poznań 1956.
- Mieczysław Jabczyński, „Walka dziatwy szkolnej z pruską szkołą”, Poznań 1930.