Stroigła chińska

Stroigła chińska
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	nagonasienne
Klasa	iglaste
Rząd	cyprysowce
Rodzina	cyprysowate
Rodzaj	stroigła
Gatunek	stroigła chińska
	Nazwa systematyczna
	Cunninghamia lanceolata (Lamb.) Hook.; Bot. Mag. 54: t. 2743 1827
Synonimy
	Belis lanceolata (Lamb.) Hoffmanns.; Cunninghamia sinensis R.Br.; Cunninghamia unicanaliculata D.Y.Wang & H.L.Liu; Larix chinensis Mill.; Pinus lanceolata Lamb.;
	Belis lanceolata (Lamb.) Hoffmanns.; Cunninghamia sinensis R.Br.; Cunninghamia unicanaliculata D.Y.Wang & H.L.Liu; Larix chinensis Mill.; Pinus lanceolata Lamb.;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Multimedia w Wikimedia Commons

Stroigła chińska, kuningamia lancetowata, kuningamia chińska (Cunninghamia lanceolata) – gatunek drzewa iglastego z rodziny cyprysowatych występujący naturalnie na terenie Chin, poza tym rozpowszechniony w uprawie. Jest jednym z dwóch gatunków z rodzaju stroigła. W obszarze naturalnego występowania roślina ceniona^{[przez kogo?]} ze względu na drewno, poza tym sadzona jest jako ozdobna i kolekcyjna.

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Drzewa o pędach rozgałęzionych okółkowo (u młodych okazów), naprzeciwlegle i dwurzędowo. Boczne gałązki z czasem zasychają i są odrzucane^[5]. Pień pokryty jest włóknistą, czerwono-brązową korą. Drzewo jest jednopniowe lub wielopniowe (łatwo tworzy odrosty). Korona jest wąska, z wyraźnie rozdzielonymi okółkami poziomo rozpościerających się gałęzi bocznych^[6]. Końce bocznych pędów przewisają^[7].
Liście: Wąsko lancetowate, sztywne, ułożone na pędach skrętolegle, gęsto, na brzegach drobno piłkowane, pośrodku zwykle nieco wygięte. Zazwyczaj osiągają od 3 do 5 cm długości i 3–5 mm szerokości. Za młodu są jasnozielone, z wiekiem ciemnieją. Od dołu mają dwa szerokie, białe paski aparatów szparkowych. Żywe są przez 5 lat lub nieco dłużej, potem zasychają^[7]^[6].
Organy generatywne: Rośliny jednopienne. Strobile męskie kotkowate, skupione po 16–30 na końcach gałązek. Mają 1,5–3 cm długości i 6–8 mm szerokości. W każdym strobilu znajduje się od 30 do 100 skrętolegle wyrastających łuskowatych mikrosporofili. Łuski mają kształt trójkątno-owalny, są piłkowane i zawierają po 3 kuliste worki pyłkowe. Szyszki żeńskie owalne ze skórzastymi, sztywnymi, trójkątnymi łuskami, na brzegach piłkowanymi i kolczasto zakończonych na szczycie. Wyrastają pojedynczo lub rzadko skupione po kilka. Na szczycie często przerastają dalej rosnącym, ulistnionym pędem. Osiągają 2,5 do 5 cm długości i 2,5 do 4 cm średnicy^[5]^[6].
Nasiona: Rozwijają się po 3 na łuskach nasiennych, nieco spłaszczone, po bokach z wąskimi skrzydełkami. Liścieni 2^[5].
Rośliny podobne: Drugi z gatunków w obrębie rodzaju (Cunninghamia konishii) ma wyraźnie mniejsze liście (poniżej 2 cm długości i 2,5 mm szerokości) i szyszki (poniżej 2,5 cm długości)^[6]. Z liści i pokroju rośliny tego rodzaju podobne są do niektórych araukarii, które jednak mają liście całobrzegie^[7]. Liście przypominają też torreję, od której stroigłę różni m.in. zrzucanie gałązek z zaschniętymi liśćmi, zawsze łatwo widocznych pod drzewem.

Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]

Drzewa o lekkim, miękkim i jasnym drewnie, bardzo trwałym i wolno rozkładającym się. W obszarze naturalnego występowania są cenionymi drzewami użytkowymi. Drewno ma wiele zastosowań, w tym m.in. używane jest często do wyrobu trumien. W obszarach o odpowiednich warunkach klimatycznych stroigły bywają uprawiane, jednak ze względu na obfite zaśmiecanie powierzchni gruntu zrzucanymi pędami – raczej nie są zbyt cenione jako rośliny ozdobne. Są wrażliwe na silne mrozy i dlatego mogą być uprawiane w co najwyżej 8 strefie mrozoodporności^[6]. W Polsce pędy przemarzają i duże uszkodzenia powstają z powodu okiści^[7].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
↑ M.J.M.M.J.M. Christenhusz M.J.M.M.J.M. i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19 (1), 2011, s. 55–70, DOI: 10.11646/phytotaxa.19.1.3 (ang.).
↑ ^a ^b Cunninghamia lanceolata. [w:] The Plant List [on-line]. The Kew Gardens i in.. [dostęp 2011-11-18]. (ang.).
↑ Cunninghamia lanceolata, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ ^a ^b ^c John Silba: Encyclopaedia Coniferae. Harold N. Moldenkeand, Alma L. Moldenke, 1986, s. 58, seria: Phytologia Memoroirs VIII.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e James E. Eckenwalder: Conifers of the world: the complete reference. Timber Press, 2009, s. 209-210.
↑ ^a ^b ^c ^d Włodzimierz Seneta: Drzewa i krzewy iglaste. Warszawa: Państwowe Wydawnictwa Naukowe, 1987. ISBN 83-01-05225-2.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).

[christenhusz2011-2] M.J.M.M.J.M. Christenhusz M.J.M.M.J.M. i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19 (1), 2011, s. 55–70, DOI: 10.11646/phytotaxa.19.1.3 (ang.).

[tpl-3] Cunninghamia lanceolata. [w:] The Plant List [on-line]. The Kew Gardens i in.. [dostęp 2011-11-18]. (ang.).

[iucn-4] Cunninghamia lanceolata, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[silba-5] John Silba: Encyclopaedia Coniferae. Harold N. Moldenkeand, Alma L. Moldenke, 1986, s. 58, seria: Phytologia Memoroirs VIII.

[ecken-6] James E. Eckenwalder: Conifers of the world: the complete reference. Timber Press, 2009, s. 209-210.

[seneta-7] Włodzimierz Seneta: Drzewa i krzewy iglaste. Warszawa: Państwowe Wydawnictwa Naukowe, 1987. ISBN 83-01-05225-2.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]