Włókniak owłosiony
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
włókniak owłosiony |
| Nazwa systematyczna | |
| Inosperma calamistratum (Fr.) Matheny & Esteve-Rav. Mycologia: 10.1080/00275514.2019.1668906, 12 (2019) | |
_Gillet_154199.jpg)
_Qu%C3%A9l_226158.jpg)
Włókniak owłosiony (Inosperma calamistratum (Fr.) Matheny & Esteve-Rav.) – gatunek grzybów należący do rodziny strzępiakowatych (Inocybaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Inosperma, Inocybaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy zdiagnozował go w 1821 r. Elias Fries, nadając mu nazwę Agaricus calamistratus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadali mu Matheny i Esteve-Rav. w 1876 r.[1]
- Agaricus calamistratus Weinm.1836
- Agaricus calamistratus Fr.1821
- Inocybe calamistrata (Fr.) Gillet 1876
- Inocybe calamistrata (Fr.) Gillet 1876 f. calamistrata
- Inocybe calamistrata f. gracilis J.E. Lange 1938
- Inocybe calamistrata (Fr.) Gillet 1876 var. calamistrata
Nazwę polską podał Andrzej Nespiak w 1990 r.[3] Po przeniesieniu do rodzaju Inosperma stała się niespójna z nazwą naukową. W 2021 r. Komisja ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów przy Polskim Towarzystwie Mykologicznym zarekomendowała nazwę włókniak owłosiony[4].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Średnica do 4(-5) cm, początkowo stożkowato wypukły lub dzwonkowaty z niewielkim garbkiem, potem rozpłaszczający się. Brzeg początkowo wyraźnie podgięty, potem wyprostowujący się. Powierzchnia sucha, włókienkowato-łuseczkowata o łuskach układających się koncentrycznie i odstających ku górze. Barwa na środku ciemnobrązowa lub kawowa, przy brzegu jaśniejsza[5].
Gęste, cienkie i szerokie, zatokowato wycięte i przyrośnięte. Początkowo białawe lub woskowe, potem ochrowobrązowe. Brzeg jaśniejszy i nierówny[5].
Wysokość 4–6 cm, grubość 0,3–0,5 cm, walcowaty, lub nieco tylko rozszerzony u podstawy. Powierzchnia podobnie jak kapelusz włóknisto-łuseczkowata, tylko szczyt czasami bywa nagi. Najgęściejsze łuseczki są u podstawy. U szczytu białawy, poza tym brązowy, przy podstawie o barwie od oliwkowej do niebieskozielonawej[5].
W kapeluszu i w górnej części trzonu białawy, u podstawy trzonu niebieskawozielony. Po uszkodzeniu różowieje. W smaku łagodny[5].
- Cechy mikroskopowe
Zarodniki elipsoidalno-fasolkowate, gładkie i bez guzków, 9–12 × 5–6,5 µm. Znajdujące się w hymenium elementy płonne są cienkościenne o maczugowatym kształcie i wymiarach 30–50 × 12–18 µm[5].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Włókniak owłosiony występuje na północnej półkuli. Podano jego stanowiska w Ameryce Północnej i Środkowej, Europie oraz w Korei i Japonii[6]. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski do 2003 r. podano 4 stanowiska[3]. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status V – gatunek, który zapewne w przyszłości przesunie się do kategorii wymierających, jeśli nadal działać będą czynniki zagrożenia[7].
Grzyb mikoryzowy. Występuje na ziemi w wilgotnych lasach, zwłaszcza pod wierzbami, olchami, świerkami, sosnami[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2020-03-04].
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2020-03-04].
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ Rekomendacja nr 2/2021 Komisji ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów Polskiego Towarzystwa Mykologicznego [online] [dostęp 2021-07-19].
- ↑ a b c d e Andrzej Nespiak, Grzyby. Tom XIX. Strzępiak (Inocybe), Warszawa – Kraków: PWN, 1990, ISBN 83-01-08749-8.
- ↑ DiscoverLife [online] [dostęp 2019-12-06].
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.