Strączyn

Strączyn
	; Strączyn żółty
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	bobowce
Rodzina	bobowate
Podrodzina	bobowate właściwe
Rodzaj	strączyn
	Nazwa systematyczna
	Cladrastis Rafinesque; Neogenyton: 1 (1825)
	Typ nomenklatoryczny
	C. fragrans Rafinesque
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Strączyn (Cladrastis Raf.) – rodzaj roślin z rodziny bobowatych (Fabaceae). Obejmuje cztery gatunki^[3]. Jeden z nich – strączyn żółty C. kentukea – występuje we wschodniej części Ameryki Północnej, pozostałe w Chinach i Japonii^[3]. Są to drzewa rosnące w zimozielonych lasach górskich strefy umiarkowanej oraz w lasach mieszanych i liściastych zrzucających liście zimą^[5].

Drzewa te wyróżniają się żółtą barwą drewna. Znaczenie użytkowe ma zwłaszcza strączyn żółty C. kentukea uprawiany jako ozdobny i dostarczający cenionego drewna. Jest ono wykorzystywane m.in. do wyrobu kolb karabinów. Z drewna twardzielowego uzyskuje się żółty barwnik^[6]^[5]^[7]. W Polsce rzadko uprawiany jako drzewo ozdobne jest strączyn żółty, inne są uznawane za zbyt wrażliwe na mrozy^[8].

Morfologia

Pokrój: Drzewa do 25 m wysokości o pędach bezbronnych^[7]^[8].
Liście: Sezonowe, skrętoległe^[7], bez przylistków^[9]. Blaszka nieparzysto pierzasto złożona. Listków jest 7–13 i osadzone są one skrętolegle na osi liścia, która u nasady jest zgrubiała^[7]. Blaszki listków są cienkie, całobrzegie^[9].
Kwiaty: Zebrane w wiechy wzniesione lub zwisające^[7], wyrastające na końcach pędów, z odpadającymi podsadkami i przysadkami^[9]. Kwiaty motylkowe^[7], ale z wszystkimi płatkami wolnymi^[8], białymi, rzadko różowawe, rzadko z żółtymi plamkami^[7]. Kielich dzwonkowaty, z 5 równymi ząbkami^[7]^[9]. Pręcików 10, wolnych, lub z nitkami zrastającymi się u nasady. Słupek pojedynczy, z jednego owocolistka, z górną, równowąskolancetowatą zalążnią^[7]^[9], z cienką i wygiętą szyjką słupka zwieńczoną drobnym znamieniem^[9].
Owoce: Strąki spłaszczone, czasem przewężone między nasionami i oskrzydlone^[7]^[9].

Systematyka

Pozycja systematyczna

Jeden z rodzajów plemienia Sophoreae z podrodziny bobowatych właściwych (Faboideae) z rodziny bobowatych (Fabaceae)^[2]^[10]. Zaliczane tu w niektórych ujęciach inne gatunki (C. platycarpa, C. chingii i C. scandens)^[9] klasyfikowane są razem jako Platyosprion platycarpum (Maxim.) Maxim.^[11] Jako najbliżej spokrewnione rodzaje wskazywane są perełkowiec Styphnolobium i Pickeringia^[3].

Wykaz gatunków^[3]^[8]

Cladrastis delavayi (Franch.) Prain – strączyn chiński
Cladrastis kentukea (Dum.Cours.) Rudd – strączyn żółty
Cladrastis shikokiana (Makino) Makino
Cladrastis wilsonii Takeda – strączyn Wilsona

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2022-01-11] (ang.).
↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-01-11] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Cladrastis Raf.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-01-11].
↑ Cladrastis. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2022-01-11].
↑ ^a ^b G. P. Lewis, Brian Schrire, Barbara Mackinder, Mike Lock: Legumes of the World. Royal Botanic Gardens, Kew, 2005, s. 233. ISBN 978-1-900347-80-8.
↑ David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 207, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 281. ISBN 0-333-73003-8.
↑ ^a ^b ^c ^d Włodzimierz Seneta: Drzewa i krzewy liściaste C. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 120–123. ISBN 83-01-11074-0.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Bojian Bao & Michael A. Vincent: Cladrastis Rafinesque. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2022-01-11].
↑ Genus Cladrastis Raf.. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2022-01-11]. (ang.).
↑ Platyosprion platycarpum. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-01-11].

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2022-01-11] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-01-11] (ang.).

[powo-3] Cladrastis Raf.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-01-11].

[ing-4] Cladrastis. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2022-01-11].

[legumes-5] G. P. Lewis, Brian Schrire, Barbara Mackinder, Mike Lock: Legumes of the World. Royal Botanic Gardens, Kew, 2005, s. 233. ISBN 978-1-900347-80-8.

[mabb-6] David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 207, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .

[philips-7] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 281. ISBN 0-333-73003-8.

[seneta-8] Włodzimierz Seneta: Drzewa i krzewy liściaste C. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 120–123. ISBN 83-01-11074-0.

[china-9] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Bojian Bao & Michael A. Vincent: Cladrastis Rafinesque. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2022-01-11].

[grin-10] Genus Cladrastis Raf.. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2022-01-11]. (ang.).

[11] Platyosprion platycarpum. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-01-11].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]