Sybaldia

Sybaldia
	; Morfologia (Sibbaldia procumbens)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	różowce
Rodzina	różowate
Rodzaj	sybaldia
	Nazwa systematyczna
	Sibbaldia L.; Sp. Pl. 284. 1753
	Typ nomenklatoryczny
	Sibbaldia procumbens L.
Synonimy
	Coelas Dulac; Dryadanthe Endl.; Potentilla L. sect. Sibbaldia (L.) Hooker f.; Potentilla subg. Sibbaldia (L.) Syme; Sibbaldianthe Juzepczuk.;
	Coelas Dulac; Dryadanthe Endl.; Potentilla L. sect. Sibbaldia (L.) Hooker f.; Potentilla subg. Sibbaldia (L.) Syme; Sibbaldianthe Juzepczuk.;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Sybaldia (Sibbaldia L.) – rodzaj roślin z rodziny różowatych (Rosaceae). Do rodzaju należy w zależności od ujęcia od 6^[5] do około 20 gatunków^[6], występujących w strefie okołobiegunowej i na obszarach górskich półkuli północnej^[6]. Do flory Polski należy sybaldia rozesłana (S. procumbens)^[7]. Nazwa rodzajowa upamiętnia profesora medycyny z Edynburga – Roberta Sibbalda (1642–1722)^[5].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Niewysokie (zwykle od 2 cm do 15 cm wysokości, rzadziej do 30 cm) byliny^[5] o drewniejące nasadzie. Pęd płożący lub wzniesiony^[6], zwykle szczeciniasto lub przylegle owłosiony, rzadko nagi^[5].
Liście: Skrętoległe, w większości skupione w przyziemnej rozecie, trójdzielne lub rzadziej pojedyncze. U nasady z trwałymi, pochwiastymi przylistkami. Blaszka do 3 cm długości, z listkami na szczycie ząbkowanymi^[5].
Kwiaty: Skupione po 3–12 w szczytowy kwiatostan, rzadziej pojedyncze. Kwiaty osiągają średnicę od 4 do 7 (rzadko 10) mm, wsparte są 5 drobnymi listkami kieliszka. Hypancjum płytkie, do 4 mm średnicy. Okółki okwiatu składają się z 5 działek i 5 płatków. Działki kielicha lancetowate do jajowatych, rozpostarte. Płatki korony żółte. Pręciki w liczbie 5 (rzadziej 10) są krótsze od płatków korony. Słupki w liczbie od 5 do 15, rzadko do 30^[5].
Owoce: Nagie niełupki odpadające pojedynczo, ale skupione w owoc zbiorowy, wsparty trwałymi działkami kielicha i hypancjum^[5].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Pozycja systematyczna przedstawicieli tego rodzaju jest problematyczna. Włączani bywają w całości lub w części do rodzajów Argentina Hill, Piletophyllum (Soják) Soják, Potentilla, Sibbaldianthe Juzepczuk. lub Sibbaldiopsis^[5].

Pozycja systematyczna

Rodzaj z podplemienia Fragariinae, plemienia Potentilleae, podrodziny Rosoideae, rodziny różowatych (Rosaceae Juss.), rzędu różowców, kladu różowych w obrębie okrytonasiennych^[8]^[9]^[2].

Pozycja na drzewie filogenetycznym plemienia^[9]

Potentilleae

Potentillinae

	Potentilla – pięciornik

	Argentina

Fragariinae

Fragaria – poziomka

	Potaninia

	Dasiphora

Chamaecallis

	Drymocallis

	Chamaerhodos

	Sibbaldia – sybaldia

	Sibbaldianthe

	Alchemilla – przywrotnik

	Comarum – siedmiopalecznik

Wykaz gatunków^[10]^[11]

Sibbaldia aphanopetala Hand.-Mazz.
Sibbaldia cuneata Edgew. – sybaldia klinowata
Sibbaldia cuneifolia (Bertol.) Paule & Soják
Sibbaldia macrophylla Turcz. ex Murav.
Sibbaldia olgae Juz. & Ovcz.
Sibbaldia parviflora Willd.
Sibbaldia perpusilla (Hook.f.) Chatterjee
Sibbaldia procumbens L. – sybaldia rozesłana
Sibbaldia semiglabra C.A.Mey.
Sibbaldia trullifolia (Hook.f.) Chatterjee

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-29] (ang.).
↑ ^a ^b Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-03-09].
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-05-05].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Barbara Ertter, James L. Reveal: Sibbaldia Linnaeus. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2018-06-09].
↑ ^a ^b ^c ^d Li Chaoluan (Li Chao-luang); Hiroshi Ikeda, Hideaki Ohba: Sibbaldia. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2018-06-09].
↑ ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 166, ISBN 978-83-62975-45-7 .
↑ D.D. Potter D.D. i inni, Phylogeny and classification of Rosaceae, „Plant Systematics and Evolution”, 266, 2007, s. 5–43, DOI: 10.1007/s00606-007-0539-9 .
↑ ^a ^b TorstenT. Eriksson TorstenT., Nannie L.N.L. Persson Nannie L.N.L., Jenny E.E.J.E.E. Smedmark Jenny E.E.J.E.E., What is Potentilla? A phylogeny-based taxonomy for Potentillinae (Rosaceae), „Taxon”, 71 (3), 2022, s. 493-505, DOI: 10.1002/tax.12679 .
↑ Sibbaldia L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-12-28].
↑ Nazwy polskie według: Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 167. ISBN 978-83-925110-5-2.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-29] (ang.).

[A-3] Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-03-09].

[4] Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-05-05].

[america-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Barbara Ertter, James L. Reveal: Sibbaldia Linnaeus. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2018-06-09].

[china-6] Li Chaoluan (Li Chao-luang); Hiroshi Ikeda, Hideaki Ohba: Sibbaldia. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2018-06-09].

[checklist-7] ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 166, ISBN 978-83-62975-45-7 .

[8] D.D. Potter D.D. i inni, Phylogeny and classification of Rosaceae, „Plant Systematics and Evolution”, 266, 2007, s. 5–43, DOI: 10.1007/s00606-007-0539-9 .

[torsten-9] TorstenT. Eriksson TorstenT., Nannie L.N.L. Persson Nannie L.N.L., Jenny E.E.J.E.E. Smedmark Jenny E.E.J.E.E., What is Potentilla? A phylogeny-based taxonomy for Potentillinae (Rosaceae), „Taxon”, 71 (3), 2022, s. 493-505, DOI: 10.1002/tax.12679 .

[powo-10] Sibbaldia L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-12-28].

[gawrys-11] Nazwy polskie według: Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 167. ISBN 978-83-925110-5-2.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]