Syrena (ssaki)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Syrena
Hydrodamalis[1]
Retzius, 1794[2]
Ilustracja
Przedstawiciel rodziny – syrena morska (H. gigas)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

brzegowce

Rodzina

diugoniowate

Podrodzina

syreny

Rodzaj

syrena

Typ nomenklatoryczny

Hydrodamalis stelleri Retzius, 1794 (= Manati gigas E.A.W. Zimmermann, 1780)

Gatunki

2 gatunki – zobacz opis w tekście

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Syrena[16] (Hydrodamalis) – wymarły rodzaj ssaka z rodziny diugoniowatych (Dugongidae).

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj obejmował gatunki występujące w Oceanie Spokojnym[17].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj zdefiniował w 1794 roku szwedzki lichenolog Anders Jahan Retzius na łamach Kungl. Svenska vetenskapsakademiens handlingar[2]. Na gatunek typowy Retzius wyznaczył (oznaczenie monotypowe) syrenę morską (H. gigas).

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

  • Manati: hiszp. manatí „manat, krowa morska”, od hait. manati „duży bóbr”[18]. Gatunek typowy: Manati gigas E.A.W. Zimmermann, 1780.
  • Hydrodamalis: gr. ὑδρο- hudro- „wodny-”, od ὑδωρ hudōr, ὑδατος hudatos „woda”; δαμαλις damalis „młoda krowa, jałówka”[19].
  • Sirene: gr. σειρην seirēn „syrena”[20]. Gatunek typowy: Trichechus Manatus borealis J.F. Gmelin, 1788 (= Manati gigas E.A.W. Zimmermann, 1780).
  • Manatus: hiszp. manatí „manat, krowa morska”, od hait. manati „duży bóbr”[18]. Gatunek typowy: Trichechus Manatus borealis J.F. Gmelin, 1788 (= Manati gigas E.A.W. Zimmermann, 1780).
  • Rytina (Rhytina): gr. ρυτις rutis „zmarszczka, fałda”[21]. Gatunek typowy: Trichechus Manatus borealis J.F. Gmelin, 1788 (= Manati gigas E.A.W. Zimmermann, 1780).
  • Dystomus: gr. δυσ- dus- „mocny”; στομα stoma, στοματος stomatos „usta”[22]. Gatunek typowy: Fischer nie określił żadnego typu nomenklatorycznego.
  • Nepus: gr. νεπους nepous „beznogi”[23]. Gatunek typowy: Hydrodamalis stelleri Retzius, 1794 (= Manati gigas E.A.W. Zimmermann, 1780).
  • Stellera (Stellerus): Georg Wilhelm Steller (urodzony jako Stöhler) (1709–1746), niemiecki przyrodnik, odkrywca w służbie rosyjskiej, brał udział w wyprawie Vitusa Beringa do obecnej Alaski w latach 1740–1742[24][25]. Gatunek typowy: Bowdich nie określił żadnego typu nomenklatorycznego; Desmarest podał Trichechus Manatus borealis J.F. Gmelin, 1788 (= Manati gigas E.A.W. Zimmermann, 1780).
  • Haligyna: gr. ἁλι- hali- „morski”, od ἁλς hals, ἁλος halos „morze”; γυνη gunē, γυναικος gunaikos[26]. Gatunek typowy: Trichechus Manatus borealis J.F. Gmelin, 1788 (= Manati gigas E.A.W. Zimmermann, 1780).

Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]

Do rodzaju należał jeden żyjący w czasach historycznych gatunek[27][28][17][29][16]:

Opisano również wymarły gatunek z pliocenu Kalifornii[30]:

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Nazwa nieważna, odrzucona do celów nomenklatorycznych przez ICZN[3].
  2. ↑ Nie Manatus Brünnich, 1772.
  3. ↑ Wariant pisowni Stellera Bowdich, 1821.
  4. ↑ Nieuzasadniona poprawka Rytina Illiger, 1811.
  5. ↑ Wariant pisowni Rytina Illiger, 1811.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Hydrodamalis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. ↑ a b A.J. Retzius. Anmảrkningar vid Genus Trichechi. „Kungl. Svenska vetenskapsakademiens handlingar”. 15 (Fỏr år 1794), s. 292, 1794. (szw. • łac.). 
  3. ↑ R.V. Melville. Opinion 1320. Hydrodamalis Retzius, 1794 and Manatus inunguis Natterer in Pelzeln, 1883 (Mammalia, Sirenia): conserved. „The Bulletin of zoological nomenclature”. 42 (2), s. 175–176, 1985. (ang.). 
  4. ↑ G.W. Steller: Beschreibung von dem Lande Kamtschatka: Reise von Kamtschatka nach Amerika. Frankfurt und Leipzig: Johann Georg Fleischer, 1774, s. 97. (niem.).
  5. ↑ E.A.W. von Zimmermann: Geographische Geschichte des Menschen, und der allgemein verbreiteten vierfüßigen Thiere. Cz. 2. Leipzig: Weygand, 1780, s. 426. (niem.).
  6. ↑ J.H.F. Link: Beyträge zur Naturgeschichte. Cz. 1. Rostock: K.C. Stiller, 1794, s. 67. (niem.).
  7. ↑ J.H.F. Link: Beyträge zur Naturgeschichte. Cz. 2. Rostock: K.C. Stiller, 1795, s. 87. (niem.).
  8. ↑ J.K.W. Illiger: Prodromus systematis mammalium et avium: additis terminis zoographicis utriusque classis, eorumque versione germanica. Berolini: Sumptibus C. Salfeld, 1811, s. 141. (łac.).
  9. ↑ G. Fischer von Waldheim: Zoognosia. Tabulis Synopticis Illustrata, in Usum Prælectionum Academiæ Imperialis Medico-Chirurgicæ Mosquensis Edita. Cz. 1. Mosquae: Nicolai Sergeidis Vsevolozsky, 1813, s. 15, 19. (łac.).
  10. ↑ J.G. Fischer von Waldheim: Zoognosia tabulis synopticis illustrata, in usum praelectionum Academiae imperialis medico-chirugicae mosquensis edita. Cz. 3. Mosquae: Nicolai Sergeidis Vsevolozsky, 1814, s. xii, 640. (łac.).
  11. ↑ T.E. Bowdich: An analysis of the natural classifications of Mammalia, for the use of students and travellers. Paris: J. Smith, 1821, s. 86. (ang.).
  12. ↑ A.G. Desmarest: Mammalogie, ou, Description des espèces de mammifères. Cz. 2. Paris: Chez Mme. Veuve Agasse, imprimeur-libraire, 1822, s. 510, seria: Encyclopédie méthodique. (fr.).
  13. ↑ G.J. Billberg: Synopsis Faunae Scandinaviae. T. 1. Cz. 1: Mammalia. Holmiae: Ex officina typogr. Caroli Deleen, 1827, s. 33. (łac.).
  14. ↑ A.A. Berthold: Latreille’s Naturliche Familien des Thierreichs. Weimar: Im Verlage des Gr. H.S. priv. Landes-Industrie- Comptoirs, 1827, s. 62. (niem.).
  15. ↑ C.H.C. Burmeister: Handbuch der Naturgeschichte. Zum Gebrauch bei vorlesungen. Berlin: Verlag von Theod. Chr. Friedr. Enslin, 1837, s. 793. (niem.).
  16. ↑ a b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 24. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  17. ↑ a b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 120. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
  18. ↑ a b Palmer 1904 ↓, s. 389.
  19. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 355.
  20. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 634.
  21. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 614.
  22. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 247.
  23. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 457.
  24. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 643.
  25. ↑ stelleri, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2023-01-10] (ang.).
  26. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 950.
  27. ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-08-24]. (ang.).
  28. ↑ Appendix I: Extinct species. W: Lynx Nature Books (A. Monadjem (przedmowa) & C.J. Burgin (wstęp)): All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 699. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
  29. ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Hydrodamalis. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-10-30].
  30. ↑ D.P. Domning. Sirenian Evolution in the North Pacific Ocean. „University of California publications in geological sciences”. 118, s. 75, 1978. (ang.). 

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Syrena_(ssaki)&oldid=72437038”