Szaszthi
Szaszthi (sanskryt षष्ठी, trl. ṣaṣṭhi, ang. Shashthi) – hinduistyczna bogini-matka sprawująca szczególną ochronę nad dziećmi. Bywa określana jako forma Umy - żony boga Śiwy[1]. Patronuje szóstemu dniowi (stąd imię) po narodzinach dziecka. Jej święto obchodzi się 6 i 7 dnia miesiąca dźjesztha (maj/czerwiec)[2].
Ikonografia[edytuj | edytuj kod]
Przedstawiana jest zazwyczaj jako kobieta z wieloma dziećmi, siedząca na kocie[3]. Postać Szaszthi najczęściej przedstawiana jest z głową kobiecą. Istnieją jednak formy ikonograficzne, gdzie bogini ta posiada głowę kota lub ptaka. Przedstawiano ją również jako kobietę sześciogłową.
Formy kultowe[edytuj | edytuj kod]
Poza najpopularniejszym imieniem tj. Szaszthi, bogini bywa nazywana i określana dalszymi formami.
Inne imiona[edytuj | edytuj kod]
- Skandamata
- Dźatamatry
- Bahuputrika ("mająca wiele dzieci")
- Ćhatimata (Bihar)
Epitety[edytuj | edytuj kod]
Określenia boskiej postaci bogini to również:
- Dźataharini
- Shanmukhi ("o sześciu twarzach")
Symbolika[edytuj | edytuj kod]
Hinduistyczne symboliczne przedstawienia bogini to:
- śaligrama
- purna ghata (dzban z orzechem kokosu i liśćmi mango)
Rodzina i postacie powiązane[edytuj | edytuj kod]
Rodzice[edytuj | edytuj kod]
Tekst Padmapurana informuje, iż Szaszthi jest córką boga Indry. Natomiast Brahmwajwartapurana jako jej ojca wskazuje wedyjskiego boga stwórcę czyli Brahmę.
Rodzeństwo[edytuj | edytuj kod]
Pięcioma siostrami bogini mają być: Dźiwanti, Kuhu, Raka, Sinwali, Skanda[2].
Postacie powiązane[edytuj | edytuj kod]
Bogini Szaszthi bywa często łączona z hinduistycznym bogiem o imieniu Skanda.
Kult[edytuj | edytuj kod]
Święta[edytuj | edytuj kod]
Bogini Szaszthi bywa czczona w różnych miesiącach roku, zgodnie z tradycją danego regionu Indii, oraz w dedykowanych jej okresach po narodzeniu dziecka. Można więc wyliczyć:
- szósty dzień życia dziecka[1]
- szósty dzień każdego miesiąca księżycowego
- podczas ceremonii zaślubin (północne Indie)
- w miesiącu Dźjesztha
- w miesiącu Ćhajtra
- dwudziesty pierwszy dzień życia dziecka
- trzydziesty pierwszy dzień życia dziecka[4].
Święte miejsca[edytuj | edytuj kod]
W hinduizmie z Szaszthi powiązane jest drzewo banjan tj. figowiec bengalski. Umieszcza się pod nim okrągłe kamienie.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Śaszthi. W: Jan Knappert: Mitologia Indii. Maciej Karpiński (tłum.). Wyd. 1. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis, 1996, seria: Mity i legendy świata. ISBN 83-7120-180-X.
- ↑ a b Szaszti dewi, Przemysław Piekarski (tł.). W: Louis Frédéric: Słownik cywilizacji indyjskiej. Przemysław Piekarski (red.nauk.). Wyd. 1. T. 2. Katowice: Wydawnictwo "Książnica", 1998, s. 254, seria: Słowniki Encyklopedyczne "Książnicy". ISBN 83-7132-370-0.
- ↑ Szaszti dewi, Przemysław Piekarski (tł.). W: Louis Frédéric: Słownik cywilizacji indyjskiej. Przemysław Piekarski (red.nauk.). Wyd. 1. T. 2. Katowice: Wydawnictwo "Książnica", 1998, s. 254, seria: Słowniki Encyklopedyczne "Książnicy". ISBN 83-7132-370-0.
- ↑ 14.12. Wnioski. W: Barbara Grabowska: Miłość i małżeństwo w Indiach. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie DIALOG, 2014, s. 351, seria: Świat Orientu. ISBN 978-83-63778-67-5.