T-64BM Bułat
_(cropped).jpg)
| |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent | |
| Typ pojazdu | |
| Załoga |
3 osoby |
| Historia | |
| Prototypy |
2005 |
| Produkcja |
od 2005 |
| Dane techniczne | |
| Silnik |
KMDB 5TD-FM, 5-cylindrowy, diesel, 850 KM (625 kW) |
| Transmisja |
mechaniczna |
| Pancerz |
stalowy, kompozytowy, reaktywny |
| Długość |
6,540 m |
| Szerokość |
3,560 m |
| Wysokość |
2,184 m |
| Masa |
45 ton |
| Nacisk jedn. |
0,98 kg/cm² |
| Osiągi | |
| Prędkość |
60 km/h (na drodze) |
| Zasięg pojazdu |
385 km (na drodze) |
| Pokonywanie przeszkód | |
| Brody (głęb.) |
1,8 m (bez przygotowania) |
| Dane operacyjne | |
| Uzbrojenie | |
| armata gładkolufowa KBA-3 kal. 125 mm karabin maszynowy KT-7.62 kal. 7.62 mm przeciwlotniczy karabin maszynowy KT-12.7 kal. 12.7 mm | |
| Użytkownicy | |
 Wojska Lądowe Ukrainy
| |
BM Bułat lub T-64BM Bułat – ukraiński czołg podstawowy, będący głęboką modernizacją czołgu T-64 wykonaną przez Fabryka im. Małyszewa na potrzeby Sił Zbrojnych Ukrainy.
Konstrukcja[edytuj | edytuj kod]
Czołg jest zbudowany w układzie klasycznym. W kadłubie umieszczony jest silnik oraz stanowisko kierowcy, a w wieży armata gładkolufowa kal. 125 mm i pozostałych dwóch członków załogi (dowódca, celowniczy). Armata zasilana jest z automatu ładującego. Wóz posiada wielowarstwowy pancerz kadłuba oraz wieży dodatkowo wzmocniony pancerzem reaktywnym.
Pancerz[edytuj | edytuj kod]
Pancerz w zmodyfikowanej wersji uległ zasadniczemu wzmocnieniu. Na kadłubie i wieży zamontowano pancerz reaktywny Niż (pol. Nóż) rodzimej konstrukcji, zapewniający znaczny wzrost odporności przeciw pociskom kumulacyjnym, a także podkalibrowym i formowanym wybuchowo[1]. Wzrost odporności odbył się kosztem dodatkowej masy ponad 3,5 t[2].
Wieża[edytuj | edytuj kod]
Wieża w wersji podstawowej składała się z odlewanego pancerza o grubości od 45 mm na stropie do blisko 300 mm na froncie. Dodatkowo z przodu i po bokach wieży znajdowały się komory wypełnione odlewem aluminiowym oraz korundowymi kulami w otulinie z tekstolitu. Grubość takiego pancerza wynosiła do 295 mm na froncie[3]. Pancerz zasadniczy z przodu wieży, jak w czołgu bazowym, ma odporność równą ok. 450 mm stali przeciw pociskom podkalibrowym i 550 mm przeciw pociskom kumulacyjnym[1]. W zmodyfikowanej wersji BM pancerz uległ wzmocnieniu m.in. poprzez dodanie kaset pancerza reaktywnego Nóż I. Ujemną cechą jest pokrycie przez moduły Nóż niecałego przodu wieży. Użyte tam moduły mają dodatkowo u podstawy płytę grubości 80 mm, co pozwoliło na miejscowy wzrost odporności wieży przeciwko pociskom kumulacyjnym, nie licząc działania pancerza reaktywnego, do maksymalnie 630 mm RHA[2].
Kadłub[edytuj | edytuj kod]
Modyfikacja kadłuba polegała na wzmocnieniu pancerza zasadniczego na dodaniu płyty pancernej o grubości 30 mm oraz pancerza ERA, również Nóż I. Bierna odporność (bez efektów działania ERA) wzrosła z około 510 mm do około 600 mm przeciwko pociskom kumulacyjnym[4]. Wzmocnieniu uległy też burty kadłuba gdzie zamontowane fartuchy wykonane ze stali. Te również zostały pokryte pancerzem Nóż[2].
Uzbrojenie główne[edytuj | edytuj kod]
Armata[edytuj | edytuj kod]
W wozie zamontowano ukraińską gładkolufową armatę kalibru 125 mm KBA3, która współpracuje z automatem ładującym 6ETs43. Taka konfiguracja pozwala na użycie przez pojazd przeciwpancernych pocisków kierowanych 9K119 Refleks oraz jego ukraińskiej odmiany KOMBAT[5]. Wymieniono również celowniki i SKO. W miejsce starych urządzeń wstawiono systemy pochodzące z T-84. Pojazd przewozi 36 pocisków[6].
SKO[edytuj | edytuj kod]
Poprawie uległy także systemy celownicze. Cały system kierowania ogniem nosi oznaczenie 1A45, natomiast bezpośrednio za kierowanie ogniem odpowiada podsystem 1A42[7]. Zamontowano nowy celownik dzienny 1G46M Promin, pozostawiono jednak celownik nocny T01-K01ER (zmodyfikowany TPN-4SP) z noktowizorem pasywnym[8], którego słabość obnażył konflikt w Donbasie. Modernizacji uległ układ stabilizacji armaty. Na potrzeby Bułata przygotowano także system termowizyjny z kamerami Thalesa, jednak ze względu na brak pieniędzy nie zdecydowano się na jego montaż[9].
Uzbrojenie dodatkowe[edytuj | edytuj kod]
- sprzężony z armatą karabin maszynowy KT-7.62 kalibru 7,62 mm
- przeciwlotniczy karabin maszynowy KT-12.7 NSW kalibru 12,7 mm
Użycie bojowe[edytuj | edytuj kod]
Zmodernizowane czołgi biorą udział w wojnie w Donbasie. Przed wybuchem konfliktu liczebność tych wozów szacowano na około 90[2]. Walki przeciwko rosyjskim czołgom T-72B3 obnażyły znaczne braki w systemach celowania (brak termowizora). Poważnym problemem okazała się także niska skuteczność pancerza reaktywnego przeciwko pociskom tandemowym. Za znaczne straty wśród tego typu wozów odpowiada także niewłaściwe zastosowanie ich w walce oraz niska jakość wyszkolenia załóg. W samym tylko 2014 roku straty ukraińskie wyniosły około 15 wozów tego typu (w tym przynajmniej 4 zostały porzucone)[2]. Na początku 2015 roku kolejne 3 wozy zostały utracone podczas walk w Doniecku[10].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Przeździecki 2017 ↓, s. 83-84.
- ↑ a b c d e Ukraiński pancerz reaktywny Nóż. Część III – Opłot-M, BM Bułat, T-64B1M i ich użycie w wojnie na Ukrainie - DziennikZbrojny.pl, „DziennikZbrojny.pl” [dostęp 2017-01-06] [zarchiwizowane z adresu 2017-01-07] (pol.).
- ↑ http://i40.tinypic.com/20zpgqr.jpg
- ↑ Ukraiński pancerz reaktywny Nóż. Część II – Nóż i Duplet - DziennikZbrojny.pl, „DziennikZbrojny.pl” [dostęp 2017-01-06] [zarchiwizowane z adresu 2017-01-07] (pol.).
- ↑ Kolejne Bułaty w służbie - Altair Agencja Lotnicza [online], www.altair.com.pl [dostęp 2017-01-06].
- ↑ ARG, T-64BM Bulat Main Battle Tank | Military-Today.com [online], www.military-today.com [dostęp 2017-01-06].
- ↑ Przeździecki 2017 ↓, s. 89.
- ↑ Przeździecki 2017 ↓, s. 94-84.
- ↑ Jarosław Wolski, Anatomia Pancerza. Czołgi T-64, „Nowa Technika Wojskowa”, lipiec 2017.
- ↑ Marcin Gawęda, Pancerna Ukraina. Pojedynki czołgów w Donbasie, 13 marca 2016.
